تسنیم : نیمه تمام ماندن توسعه ضلع شرقی آرامگاه سعدی و خیابان “فهندژ سعدی” سبب شده که این محله در یک بن‌بست ارتباطی قرار گیرد، موضوعی که مطالبه اصلی اهالی این محله است.
از باغ دلگشای شیراز که به‌سمت آرامگاه سعدی برویم با دیوار نوشته‌هایی روبه‌رو می‌شویم که آراسته به اشعار و نکات نغز شیخ اجل سعدی شیرازی است اما هر چه به آرامگاه و محله سعدی نزدیک‌تر می‌شویم این زیبایی به‌دلیل مخدوش شدن نقاشی‌های دیواری به‌وسیله دیوارنویسی‌ها رنگ می‌بازد.
در شرق شیراز محله‌ای وجود دارد که همنام شیخ اجل سعدی شیرازی است. تاریخ این محله به استناد وجود دو قلعه قدیمی در آن به هخامنشیان بازمی‌گردد. در این قلعه‌ها چاهی مستطیل شکل وجود دارد که شبیه به معماری تخت جمشید است و همین امر سبب شده باستان‌شناسان تاریخ این محله را به هخامنشیان نسبت دهند.
محله سعدی با قدمتی به اندازه تاریخ ایران
امیرحسین حکمت‌نیا کارشناس گردشگری در شیراز درباره سابقه تاریخی این محله می‌گوید: در محله سعدی قلعه‌ای قدیمی وجود دارد که شکل چاه درون آن و سفالینه‌هایی که از درون آن یافت شده، باستان‌شناسان را به این نتیجه رسانده که نخستین ساختمان قلعه متعلق به زمان هخامنشیان است.
به‌گفته حکمت‌نیا شهرت این قلعه به زمان ساسانیان بازمی‌گردد، در زمان شاپور دوم، پهندر برادر شاپور در سده چهارم میلادی قلعه‌ای را می‌سازد که به پهندر و بعدها به فهندژ تغییر نام می‌دهد و هنوز هم اهالی اصیل محله سعدی نام فهندژ را بر خود دارند.
در زمان اتابکان شیخ اجل سعدی شیراز خانقاهی در این محله می‌سازد و واپسین سال‌های عمر خود را در آن می‌گذراند و شاید پس از وفات سعدی شیرازی بوده که این محله به “سعدی” شهرت می‌یابد. در زمان صفویان قلعه مذکور محلی برای تجمع راهزنان شده بوده و این قلعه به‌دستور امام‌قلی‌خان حاکم فارس تخریب می‌شود.
محرومیت در چند متری آرامگاه سعدی
وجود آرامگاه سعدی شیرازی به عنوان برجسته‌ترین اثر تاریخی و گردشگری در این محله لزوم توجه به این محله را ایجاب می‌کند اما به فاصله یک خیابان پشت آرامگاه با منظره‌ای روبه‌رو می‌شویم که گویی به یکی از محلات حاشیه‌ای شیراز پا گذاشته‌ایم.
بنابر گفته اهالی این محل اوایل دهه هشتاد توسعه ضلع شرقی آرامگاه سعدی شروع و قرار بر احداث خیابانی از ضلع شرقی آرامگاه به سمت دارالرحمه شهرک سعدی یا همان خیابان شهید وفایی شد، سال ۸۶ نخستین تملک‌ها صورت گرفت و عملیات اجرایی آغاز شد اما اکنون پس از گذشت ۱۶ سال هنوز این خیابان به سرانجام نرسیده و موجبات نارضایتی و ناامنی را در این محل به وجود آورده است.
بلاتکلیفی یک خیابان و دردسرهای مردم
محمدرضا محمدی یکی از ساکنان این منطقه است می‌گوید: سمت راست آرامگاه به سمت پشت آرامگاه که بروید، خیابانی نیمه تمام است که چند سال رها شده نه این خیابان تکمیل می‌شود نه اینکه این وضعیت به سرانجام می‌رسد.
به گفته این جوان ساکن محله سعدی این خیابان بنا بود که به تونل سعدی و خیابان شهید وفایی وصل شود که اگر این اتفاق رخ دهد محله سعدی از بن بست خارج می‌شود و رونق می‌گیرد اما نه تنها این امر رخ نداده که خود به معضلی از معضلات محله سعدی اضافه شده است.
وی از خرید و تملک پراکنده توسط شهرداری سخن می‌گوید که این موضوع به دلیل فاصله زمانی زیادی که دارد عملا تاثیری در تسریع پروژه نداشته است.
اسدالله فهندژ سعدی از قدیمیان و معتمدان محله است، وی نیز پیش از این درباره این خیابان به تسنیم گفته بود «شهرداری تکلیف این خیابان را مشخص نمی‌کند. هر سال یک یا ۲ خانه را تملک و تخریب می‌کند اما ساماندهی برای آن ندارد در نتیجه ساکنان منطقه به ویژه همسایگان این خانه‌ها با جانوران موذی مانند مار و عقرب روبه‌رو می‌شوند».
ناامنی ارمغان پروژه‌های نیمه تمام در محله سعدی
به گفته اهالی این منطقه نزدیک ۲۰ سال است که قرار بوده شهرداری خیابانی را از آرامگاه تا بلوار شهید وفایی که به تونل سعدی متصل می‌شود، احداث کند اما هنوز هیچ اتفاقی رخ نداده است. مردم این محله معتقدند که برای ساماندهی این منطقه نیاز است که شهرداری جدی‌تر وارد شود و باید هیئتی مختص این منطقه باشد تا امور آن ساماندهی شود.
در روزگاری که هنوز کرونا نبود، گردشگران از هر جای این کره خاکی که به ایران و شیراز سفر می‌کردند، بازدید از آرامگاه سعدی یکی از مقاصد اصلی سفرشان بود اما در این منطقه مکان مناسبی برای استراحت این گردشگران وجود ندارد و این علاوه بر همه مشکلاتی است که در این محله وجود دارد.
حال این خیابان نیمه تمام نیز قوز بالا قوز شده تا هم سلامت مردم به واسطه رها کردن زباله و گرد و خاک تهدید شود و هم مکانی برای تجمع معتادان و دیگر ناهنجاری‌های اجتماعی شده است.
در جدیدترین اقدام نیز از سوی مسئولان امر اواخر اردیبهشت‌ماه امسال ستون‌های برق جانمایی و نصب شده اما نه فاصله میان قرار گرفتن این ستون‌ها و نه فلسفه وجود این ستون‌ها با پروژه مذکور همخوانی ندارد و به عامل ایجاد مشکل برای مردم شده، این وضعیت تنها به مثال مزرعه ستون‌های برق تبدیل شده است.
نظرات