مدت زمان ماندگاری انواع مواد غذایی در یخچال

زندگی پر دغدغه این روزها موجب شده تا افراد شاغل مواد غذایی مورد نیاز خود را خریداری کرده و آنها را در یخچال نگه دارند.در برخی مواقع این خریدها مازاد مصرف است و با خراب شدن محصولات روبرو می‌شویم. در نتیجه مهم است که با توجه به تاریخ انقضای هر محصول، در مورد زمان نگهداری مواد غذایی در یخچال اطلاعاتی داشته باشیم.

باقی مانده مواد غذایی نباید بیشتر از یک روز در یخچال نگهداری شود و حتی بهتر است قبل از زمان گفته شده مصرف شوند. غذاهای نگهداری شده در یخچال، قبل از مصرف باید اگر شوند و عدم توجه به موارد ذکر شده شاید در کوتاه مدت، مشکل خاصی ایجاد نکند اما در طولانی مدت، افراد را دچار آلودگی های غذایی خواهد کرد.

تفاوت بین ماندگاری و تاریخ انقضا چیست؟
در ابتدای امر، مهم است که تفاوت میان ماندگاری محصولات و تاریخ انقضا را درک کنید. زیرا اشتباه گرفتن این دو می‌تواند عواقب بدی داشته باشد.تاریخ انقضا در یک محصول، تاریخی است که سازنده بر روی برچسب ذکر می‌کند و نشان می‌دهد محصول (تا زمانی که باز نشده) چقدر سالم می‌ماند.از طرف دیگر، مدت زمان ماندگاری کمی متفاوت است. تعریف ماندگاری محصول مساوی با مدت زمانی است که ممکن است محصولات بدون استفاده یا مصرف نامناسب، ذخیره شوند.

شاید درک این مسئله با یک مثال برای شما واضح شود. برای نمونه، نان می‌تواند ماه‌ها در فریزر بماند؛ اما به محض اینکه مهر و موم را بشکنید و آن را یخ زدایی کنید، حدود یک هفته فرصت دارید همه آن را بخورید تا کپک نزند.

تفاوت میان نگهداری غذاهای مختلف
زمان نگهداری غذا در یخچال بسته به نوع آن بسیار متفاوت است. برای درک بهتر این موضوع معمولا مواد خوردنی را به سه دسته کم خطر، خطر متوسط و پرخطر تقسیم می‌کنند.غذاهای کم خطر، دیرتر خراب شده و غذاهای پرخطر (مانند گوشت) طی مدت زمان سریع‌تری فاسد می‌شوند. توجه به میزان ماندگاری این موارد مهم است؛ زیرا بسیاری از سفره‌های ایرانی با غذاهای باقیمانده روبرو می‌شوند و چاره‌ای جز نگهداری آنها در یخچال نداریم.

غذاهای باقی مانده می‌تواند برای بودجه و زمان افراد شاغل مهم باشند. همچنین روشی عالی برای کاهش ضایعات غذایی ما هستند.در حالی که صرفه جویی هوشمندانه است، خوردن باقیمانده مواد غذایی که برای مدت طولانی در یخچال یا خارج از یخچال مانده‌اند، می‌تواند برای سلامتی شما خطرناک باشد.
در نتیجه مهم است که به زمان نگهداری مواد غذایی در یخچال توجه ویژه داشته باشید. همچنین مهم است که بدانید مدت زمان ایمن ماندن غذاها به چند عامل بستگی دارد. از جمله:

• آماده سازی بهداشتی
• نگهداری مناسب
• نوع غذا

این که باقیمانده‌های شما سبزی‌های سرخ‌شده یا کیک ماهی باشد، بر مدت زمانی که می‌توانید آنها را با خیال راحت در یخچال نگهداری کنید، تأثیر می‌گذارد.این مسئله به آن دلیل مهم است که برخی از غذاها بیشتر مستعد نگهداری پاتوژن‌هایی مانند باکتری‌ها یا سمومی هستند که می‌توانند ما را بیمار کنند.

همان‌طور که گفتیم انواع غذاهای مانده، می‌توانند به سه دسته کم خطر، با خطر متوسط و پرخطر تقسیم شوند. اگر مطمئن نیستید که غذای مورد نظر شما در کدام دسته قرار دارد، بهتر است باقیمانده غذا را ظرف ۳ روز دور بریزید.

گذاشتن درپوش روی مواد غذایی اهمیت دارد ؟
برای نگهداری مواد غذایی همیشه از ظروف در دار استفاده کنید. در غیر اینصورت علاوه بر خشک شدن و جذب بوی مواد دیگر باعث انتقال آلودگی و جذب رطوبت می گردند که در نتیجه امکان رشد و تکثیر باکتری ها را فراهم می کنند.

منجمد کردن برنج پخته نیز توصیه نمی گردد
فریز کردن غذاهای پخته شده در تغییر طعم ،بو و کیفیت چاشنی ها و ادویه جات به کار برده شده، تاثیر می گذارد . بنابراین بهتر است چاشنی غذاهای را پس از خارج کردن غذا از فریزر و به هنگام گرم کردن آن اضافه کنیم . دمای غذا های پخته شده باید قبل از فریز شدن سرد شود. با قرار دادن ظرف غذا در آب خیلی سرد می توان دمای آن را کاهش داد . همچنین غذا را به مقدار مورد نیاز در ظروف مختلف بسته بندی و فریز کنید.

زمان ماندگاری مواد غذایی در یخچال و فریزر

گوشت های چرخ کرده
گوشت چرخ شده گاو ، گوسفند و مرغ نیز مانند گوشت خام قرمز می توان تا دو روز در یخچال و به مدت سه تا چهار ماه در فریزر نگهداری کرد. گوشت چرخ کرده به سرعت در یخچال فاسد می شود و باید در نگهداری آن دقت بیشتری کرد.

نگهداری گوشت قرمز
تا ۲ روز می توان از گوشت قرمز درون یخچال نگهداری کرد. گوشت قرمز را می توان ۴ تا ۱۲ ماه در فریزر سالم نگاه داشت . علاوه بر آن گوشت پخته شده را تا ۴ روز در یخچال و ۲ تا ۶ ماه در فریزر می توان نگهداری کرد .

گوشت های مخصوص ناهار و هات داگ
گوشت های مخصوص ناهار و هات داگ بسته بندی شده را می توان تا دو هفته در یخچال سالم نگهداری کرد. البته پس از باز نمودن سته بندی باید در عرض سه تا پنج روز مصرف شوند. فراورده های گوشتی تا دو ماه در فریزر سالم می مانند.

لبنیات
برای نگهداری غذاهای لبنی مثل شیر، ماست، پنیر و کره، از تاریخ انقضاء درج شده روی بسته بندی آن استفاده کنید . برخی از محصولات لبنی مانند شیر، به مدت دو یا سه هفته و پنیر و شیر سویا تا چند ماه در یخچال سالم می مانند . اما بهتر است شیر و خامه را ۱ تا ۵ روز بعد از حداکثر زمان فروش نگه دارید. مدت زمان نگهداری ماست نیز ۷ تا ۱۰ روز بعد از تولید می باشد . اگر شیر یا ماست بیش از دو ساعت در هوای آزاد نگه داری شوند باید آن ها را دور ریخت.

بیکن و سوسیس
بیکن در یخچال به مدت یک هفته سالم می ماند اما سوسیس خام باید تا دو روز پس از خرید مصرف شود .البته نگهداری هر دو به مدت ۱ ماه در فریزر ممکن است و برخی از سوسیس ها را می توان به مدت دو ماه در فریزر نگهداری نمود . تا یک هفته در یخچال سالم می ماند و می توانید آن را میل نمایید اما سوسیس خام باید ظرف دو روز مصرف شود. هر دو را می توان برای یک ماه به صورت یخ زده در فریزر نگه داری نمود، عمر این غذاها معمولا طولانی است و باید قبل از فاسد شدن میل شوند .

تخم مرغ 
تخم مرغ خام را می توان تا یک ماه در یخچال نگهداری کرد. اما تخم مرغ پخته شده باید تا یک هفته مصرف شود. هرگز تخم مرغ سالم را در فریزرنگهداری نکنید، زیرا سرما حجم آن را زیاد کرده و می شکند. زرده و سفیده تخم مرغ را از پوست خارج کرده وکمی نمک به آن اضافه کنید، پس از هم زدن در فریزر نگهداری کنید. سفیده تخم مرغ بدون زرده را می توان تا یکسال به صورت منجمد نگهداری کرد.

تخم مرغ سرخ شده و سفیده و زرده تخم مرغ جدا شده از هم را می توان دو تا چهار روز در یخچال نگه داشت.

شکلات صبحانه
زمانی که شکلات صبحانه در یخچال نگهداری می شود سفت شده و طعم و مزه آن تغییر پیدا می کند .بهترین مکان برای نگهداری شکلات صبحانه داخل کابینت و یا روی میز آشپزخانه است .

روغن زیتون
محل نگهداری روغن زیتون باید تاریک باشد. به همین دلیل شیشه های حاوی روغن زیتون اغلب به رنگ تیره تولید می شوند. با وجود تاریک بودن یخچال در زمان بسته ماندن ، سرما موجب سفت و جامد شدن روغن زیتون می شود همچنین در طعم و مزه روغن زیتون کاملا بکر و خالص نیز تاثیر می گذارد بنابراین بهتر است در داخل محیطی تاریک و بدون نورمانند داخل کابینت نگهداری کنید.

عسل
قرار دادن عسل در یخچال موجب متبلور شدن و سفتی آن می شود .برای داشتن عسلی نرم و روان بهتر است آن را خارج از یخچال نگهداری کنید .

قهوه
بهترین روش نگهداری از قهوه ، قرار دادن آن درون یک ظرف در بسته و بدون منافذ است. نگهداری قهوه در یخچال باعث از بین رفتن طعم و بوی آن می شود و با بالا رفتن سرعت تقطیر قهوه موجب خرابی آن می گردد . رطوبت برای پودر و دانه های قهوه مناسب نیست و کاهش کیفیت قهوه را در پی خواهد داشت.

کدو حلوایی
نگهداری کدو حلوایی درون یخچال موجب جذب رطوبت و فساد می شود. محل نگهداری کدو حلوایی باید خشک باشد نه مرطوب، جایی مانند آشپزخانه و زیر زمین محل مناسبی می باشد. برای جلوگیری از نفوذ رطوبت بهتر است قطعه ای مقوا زیر آن قرار دهید.

نان
نگهداری نان در یخچال باعث می شود که خشک و بیات شود. بهتر است نان به صورت تازه مصرف گردد و برای نگهداری طولانی مدت ، نان را در فریزر قرار دهید .

گوجه فرنگی
بسیاری از مردم گوجه فرنگی را در یخچال نگه داری می کنند . این کار علاوه بر اینکه طعم آن را از بین می برد باعث تجزیه مولکولهای گوجه فرنگی شده و پوست آن را زبر و لکه دار می کند . بهتر است هربار مقدار کمی خریداری کنید تا سریع و تازه مصرف شود و ظرف حاوی گوجه فرنگی را کنار لبه پنجره قرار دهید.

تن ماهی کنسروشده
محل نگهداری تن ماهی کنسرو شده ، انباری و یا کابینت آشپزخانه است. نگهداری در یخچال موجب زنگ زدن و کاهش کیفیت آن می شود. نگهداری در جای خشک موجب ماندگاری تن ماهی تا ۵ سال می شود . در صورت باز شدن درب قوطی ، باید تمام محتویات آن را در ظرف دیگری خالی کرده و در یخچال نگهداری کنید ، همچنین هرچه زودتر آن را مصرف نمایید.

خیارشور
خیارشورهای کنسروی به علت دارا بودن سرکه و نمک نیازی به نگهداری درون یخچال ندارند . قرار دادن آن در یخچال به سلیقه شما بستگی دارد که ترجیح می دهید سرد و خنک سرو کنید یا معمولی با دمای اتاق.

سس کچاپ و سس های تند
سس کچاپ و سایر سس های تند نیز نیازی به نگهداری در یخچال ندارند . زیرا ماده اصلی آنها گوجه فرنگی است و در تولید آن سرکه به کار می رود . سرکه نوعی نگهدارنده طبیعی است که نیازی به یخچال ندارد . ممکن است نگه داشتن سس ها درون یخچال، طعم و تندی و کیفیت آنها را کاهش دهد .

سیب زمینی
انباری و زیرزمین محلی مناسب برای نگهداری سیب زمینی است. قرار دادن آن در یخچال موجب می شود که نرم و شل شده و نشاسته موجود در آن تجزیه شود.

سیب
با نگهداری سیب در خارج از یخچال ، می توانید ماندگاری آن را تا چند هفته تضمین کنید. سرما و رطوبت باعث می شود که سیبها سریعتر رسیده شوند. بهتر است سیب را دو تا سه هفته بعد از خرید میل کنید. در غیر اینصورت بعد از گذشت این مدت ، برای ماندگاری بیشتر در یخچال نگهداری کنید.

نگهداری غذای رستوران و غذاهای خانگی
باید در نظر داشته باشید که وقتی با غذاهای باقی مانده از رستوران‌ها سروکار دارید، نمی‌دانید مواد اولیه قبل از استفاده چقدر تازه بوده‌اند.

در نتیجه باید باقیمانده غذاها را زودتر از مشابه خانگی آنها میل کنید. به این معنا که نهایتا زمان نگهداری مواد غذایی در یخچال ۲ تا ۳ روز است. با این حال، اگر غذای باقیمانده از رستوران حاوی موادی مانند ماهی یا سبزی‌های خام است، آن را ظرف ۲۴ ساعت مصرف کنید.

نکات مهم در نگهداری مواد غذایی درون یخچال

• دمای سردترین قسمت یخچال را بین صفر تا پنج درجه سانتی گراد تنظیم کنید. مواد غذایی را که برای سالم ماندن نیاز به دمای سرد دارند درون یخچال نگه داری کنید .بسته بندی مواد غذایی به سلامت آنها کمک می کند.
•  روی مواد غذایی خام را بپوشانید یا آنها را بسته بندی کنید.
• مواد غذایی مانند غذاهای پخته سرد مانند غذاهای آماده مصرف، انواع پیراشکی، مرغ آماده مصرف، شیر، ماست و پنیر تازه، انواع گوشت پخته ، سوسیس و کالباس، سالادهای
• آماده مانند سالاد سیب زمینی و الویه و غذاهای خانگی مانند انواع خورش و آبگوشت باید در یخچال نگهداری شوند.
• پس از باز کردن در قوطی کنسرو ، در صورت عدم مصرف باید محتویات آن در ظرف در بسته دیگری نگهداری شوند تا سالم بمانند.
• غذاهایی که تاریخ انقضاء آنها تمام شده است را دور بریزید. درجه حرارت محل نگهداری و زمان ماندگاری مواد غذایی را از روی برچسب آنها کنترل کنید.

سوالات متداول

چطور بفهمیم گوشت فاسد شده است؟
گوشت فاسد بویی قوی دارد و رنگ آن نیز به تیرگی می‌زند. برخی از گوشت‌ها ممکن است بوی تخم مرغ داشته باشند. اگر تاریخ انقضای گوشت گذشته است و بوی بدی دارد، حتما خوردن آن پرخطر است.

دمای یخچال برای نگهداری از مواد غذایی چند درجه است؟
توصیه می‌شود که دمای یخچال را روی ۴۰ یا ۴۱ درجه سانتی‌گراد نگه دارید. این دما به طور یکسان در محیط یخچال پخش شده و سرمای لازم را به مواد غذایی می‌رساند.

زمان لازم برای نگهداری مرغ در یخچال چه مدت است؟
توصیه شده است که برای حفظ مرغ خام در یخچال به ۳ الی ۴ روز اکتفا کرده و مرغ پخته را نیز طی ۲ تا ۳ روز مصرف کنید. همچنین نگهداری مرغ در فریزر می‌تواند ۲ تا ۵ ماه طول بکشد.