مردمانی اسرارآمیز ۶۰۰۰ سال پیش وارد قاره آمریکا شدند و سپس ناپدید گشتند

اول فارس | هوشنگ جهانبخش؛  یک مطالعه پیشگامانه که در مجله Science Advances منتشر شده است، از وجود جمعیتی ناشناخته از انسان‌ها پرده برداشته است که حدود ۶۰۰۰ سال پیش در منطقه‌ای که اکنون کلمبیا نامیده می‌شود، ساکن شدند و تقریباً ۴۰۰۰ سال بعد به طور کامل از سوابق ژنتیکی ناپدید گشتند. این کشف، فرضیات قبلی در مورد سکونت‌گذاری در آمریکای جنوبی را به چالش می‌کشد و تاریخ پیچیده‌تری از مهاجرت‌های باستانی و دگرگونی‌های جمعیتی را نشان می‌دهد.

کشف DNA باستانی در فلات آلتی‌پلانوی کلمبیا

محققان، به رهبری یک تیم بین‌المللی از دانشگاه توبینگن و دانشگاه ملی کلمبیا، ژنوم ۲۱ فرد باستانی را از پنج سایت باستان‌شناسی در فلات آلتی‌پلانوی بوگوتا، یک فلات مرتفع در مرکز کلمبیا، توالی‌یابی کردند.
این بقایا دوره‌ای از ۶۰۰۰ تا ۵۰۰ سال پیش را در بر می‌گرفت و یک جدول زمانی ژنتیکی بی‌سابقه برای منطقه ارائه می‌داد. قدیمی‌ترین نمونه‌ها، مربوط به ۶۰۰۰ سال پیش از سایتی به نام چکوآ (Checua)، شگفت‌انگیزترین نتایج را به همراه داشتند.

تباری منحصربه‌فرد و ناپدید شده

تجزیه و تحلیل DNA افراد چکوآ نشان داد که آنها متعلق به یک تبار ژنتیکی متمایز بودند، تباری که هیچ ارتباطی با جمعیت‌های بومی باستانی یا مدرن شناخته شده در آمریکای شمالی، مرکزی یا جنوبی ندارد. این یافته برای آمریکای جنوبی که تداوم ژنتیکی با جمعیت‌های اولیه معمولاً آشکارتر است، بسیار غیرمعمول است.

این مطالعه تأیید کرد که این گروه با جمعیت‌های اجدادی شناخته‌شده آمریکای شمالی مانند فرهنگ کلوویس (Clovis) یا فرهنگ‌های جزیره کانال کالیفرنیا مرتبط نبوده‌اند. در عوض، این افراد ۶۰۰۰ ساله نماینده یک تبار پایه‌ای هستند که در اولین موج‌های مهاجرت انسان به قاره، به سرعت در سراسر آمریکای جنوبی تمایز یافته و گسترش یافته‌اند.

نکته مهم این است که آثار ژنتیکی این جمعیت اولیه به طور کامل در تمام ژنوم‌های دیگر با قدمت کمتر از ۲۰۰۰ سال که در منطقه یافت شده‌اند، وجود ندارد و نمی‌توان آنها را در هیچ گروه بومی امروزی یافت. این امر نشان‌دهنده یک جایگزینی کامل جمعیت در منطقه اطراف بوگوتا است.

معمای ناپدید شدن آن‌ها

دلایل دقیق ناپدید شدن این تبار اسرارآمیز نامعلوم باقی مانده است، اما ناپدید شدن آنها با تغییرات فرهنگی قابل توجهی در منطقه همزمان است. حدود ۲۰۰۰ سال پیش، جمعیتی جدید، که از نظر ژنتیکی با مردم چکوآ متفاوت بودند، شروع به سکونت در آلتی‌پلان کردند. گمان می‌رود این موج دوم مهاجران، استفاده گسترده از سفال (که به مجموعه سفالی هررا (Herrera) معروف است) و شیوه‌های کشاورزی پیشرفته، به ویژه کشت ذرت، را با خود به همراه آورده باشند.

این مطالعه پیشنهاد می‌کند که گسترش کشاورزی و سفالگری در سراسر آمریکای جنوبی، به جای انتشار فرهنگی ساده، با تغییرات جمعیتی واسطه شده است. در اصل، گروه‌های وارد شده به طور کامل ساکنان شکارچی-گردآورنده اولیه منطقه را جایگزین کردند، نه اینکه آنها را در خود ادغام کنند. این جمعیت جدید، که بعدها منجر به پیدایش فرهنگ مویسکا (Muisca) شد، پیوندهای ژنتیکی با گروه‌های مدرن از باریکه پاناما نشان می‌دهد و احتمالاً زبان‌های چیبچان (Chibchan) را به کلمبیای امروزی معرفی کرده‌اند.

پیامدها برای درک تاریخ آمریکا

این کشف به طور چشمگیری درک ما از سکونت‌گذاری اولیه در قاره آمریکا، به ویژه آمریکای جنوبی را تغییر می‌دهد. منطقه باریکه کلمبیا، که به عنوان یک پل زمینی حیاتی بین آمریکای شمالی و جنوبی و چهارراهی از مناطق فرهنگی متنوع عمل می‌کند، به نظر می‌رسد تغییرات جمعیتی پویاتر و پیچیده‌تری را نسبت به آنچه قبلاً تصور می‌شد، تجربه کرده است. وجود یک تبار متمایز و ناپدید شده، احتمال موج‌های متعدد، و گاهی ناموفق، مهاجرت و تعاملات جمعیتی را در طول تاریخ باستان این قاره برجسته می‌کند.

تحقیقات آتی

محققان برنامه‌ریزی کرده‌اند تا مطالعات ژنومی بیشتری را در مناطق همسایه، مانند غرب کلمبیا، غرب ونزوئلا و اکوادور، برای تعریف بهتر زمان‌بندی و منابع اجدادی مهاجرت‌های انسانی به آمریکای جنوبی انجام دهند. این تلاش‌ها برای بازسازی کامل درخت خانواده انسانی پیچیده قاره آمریکا و روشن کردن سرنوشت این جمعیت مرموز ناپدید شده، حیاتی هستند.