مرگ با مشروبات الکلی؛ هشدار به تصمیم گیران

در سال جاری صدها نفر در اثر مصرف مشروبات تقلبی و دست ساز در کشور جان خود را از دست داده اند که بر اساس اعلام اورژانس کشور از ۱۵ شهریور تا ۹ آبان امسال، ۹۷۴ نفر به دلیل مصرف مشروبات الکلی دست ساز دچار مسمومیت شدند و از این تعداد، ۸۵ نفر جان خود را از دست دادند.
دهها شهر و استان کشور امسال درگیر معضل توزیع مشروبات دست ساز و مسموم بوده است.
به گفته منابع اورژانس کشور، امسال استان‌های البرز، تهران، مرکزی، فارس، کردستان، کهگیلویه و بویر احمد، هرمزگان، خراسان شمالی، قزوین و برخی استان های دیگر بیشترین تعداد مسمومیت‌ها در اثر مصرف مشروبات دست ساز داشته اند.
امسال ۲۹ نفر در استان البرز، ۲۶ نفر در هرمزگان، ۱۱ نفر در تهران، ۷ نفر در خراسان شمالی، ۶ نفر در فارس، ۳ نفر در استان مرکزی، ۲ نفر در کهگیلویه و بویر احمد و یک نفر در قزوین در اثر مسمومیت با الکل جان خود را از دست دادند.
عمق فاجعه و تاسف اینجاست که برخی از استان ها و شهرهایی که آمارهای نگران کننده از مرگ و میر در اثر مصرف مشروبات دست ساز در آن منتشر می شود در ردیف شهرها و استان های مذهبی و جوامع با فرهنگ زیستی سنتی است.
به تازگی تصاویری از یک کارگاه تولید و توزیع مشروبات دست ساز در شهرستان جهرم و همچنین کشف کارگاه تولید مشروب در استهبان فارس در فضای مجازی منتشر شد که هر چند صحت و سقم این تصاویر را مسئولان تایید یا تکذیب نکردند اما این سوال را به ذهن متبادر می کند که چرا باید چنین حوادث در شهرهایی که به فرهنگ سنتی و مذهبی شهره اند، رخ دهد.

**مرگ ۷ نفر در اثر سوء مصرف مشروبات الکلی در فارس
معاون قضایی وپیشگیری از وقوع جرم دادگستری فارس با اعلام اینکه ۹۰ درصدمشروبات الکلی عرضه شده دست‌ ساز و خطر آفرین هستند گفت: ۷ نفر در اثر مصرف این نوع مشروبات در استان فارس امسال فوت کردند و تعدادی دچار عارضه جسمانی غیرقابل درمان از قبیل کور شدن چشم و از کارافتادن کلیه ها شده‌اند.
احمد رحمانیان با بیان اینکه مصرف مشروبات الکلی علاوه بر اینکه از نظر شرعی و قانونی حرام و جرم است زمینه ‌ساز بسیاری از جرائم است، اظهار کرد: تصادفات رانندگی، ضرب و جرح عمدی، اهانت و توهین، دعاوی خانوادگی و حتی قتل از جمله جرایمی است که در اثر مصرف مشروبات الکلی اتفاق می‌افتد.
وی با بیان اینکه بیش از ۹۰ درصد مشروبات الکلی عرضه شده مشروبات دست‌ ساز هستند افزود: این مشروبات در محیط و شرایط غیربهداشتی و با مواد اولیه فاسد و غیرمجاز ساخته و به‌ عنوان مشروبات الکلی سالم و یا دارای برند معتبر و در بسته‌ بندی شکیل و پلمب شده عرضه می‌شود که در غالب این مشروبات الکلی از ماده اولیه متانول یا الکل چوب که در صنعت کارایی دارد استفاده می شود که مصرف بیش از ۱۵۰ سی سی آن سبب مرگ مصرف کننده و کمتر از آن اگر بصورت رقیق نباشد منتهی به کور شدن و یا ایجاد عارضه جسمی غیرقابل علاج می شود.
دبیر کار گروه پیشگیری قاچاق کالا و ارز استان فارس ادامه داد: به تازگی ماموران نیروی انتظامی استان محموله ۱۵۰۰ لیتری مشروبات الکلی کشف کرده‌اند که ماده اولیه آن پترولیم اتر بوده که ترکیبی نفتی، سمی وکشنده است که مصرف ۱۰ سی سی آن سبب مرگ مصرف کننده می شود.
رحمانیان با بیان اینکه با ترویج قانون ‌مداری می‌توان از مصرف مشروبات الکلی پیشگیری کرد، گفت: مطابق قانون مصرف هر میزان مشروبات الکلی و مواد سکرآور و یا تزریق و تدخین آن به صورت جامد یا مایع و یا خالص یا مخلوط به نحوی که آن را از مسکر بودن خارج نکند حرام و جرم است و مجازات آن برای مصرف کننده ۸۰ ضربه شلاق حدی دارد، همچنین افراد غیر مسلمان مجاز به تظاهر به مصرف مسکر و یا تظاهر به حالت مستی در اماکن عمومی نیستند و در صورت ارتکاب به مجازات شلاق محکوم می شوند.
این مقام قضایی بیان کرد: استعمال مشروبات الکلی در اماکن عمومی و به صورت علنی علاوه بر مجازات ۸۰ ضربه شلاق حدی، مجازات حبس از دو تا شش ماه را در پی دارد و ساخت، خرید و فروش مشروبات الکلی یا در معرض فروش قرار دادن و حمل و نگهداری و یا در اختیار دیگری قرار دادن آن، مجازات حبس تا یکسال و تا ۷۴ ضربه شلاق و جزای نقدی به میزان ۵ برابر ارزش عرفی آن است.
وی اضافه کرد: هر گاه میزان مشروبات الکلی مکشوفه بیش از ۲۰ لیتر باشد وسایلی که برای حمل آن مورد استفاده قرار می‌گیرد چنانچه با اطلاع مالک باشد به نفع دولت ضبط و چنانچه در مراجع قضایی ثابت شود با اطلاع مالک نبوده مرتکب به پرداخت معادل قیمت وسیله نقلیه محکوم شده و کلیه آلات و ادواتی که جهت ساخت بکار برده و وجوه حاصله از معاملات مشروبات الکلی به نفع دولت ضبط می‌شود.
دبیر شورای پیشگیری از جرم استان فارس گفت: کارکنان دولت، شرکت‌های دولتی و موسسات وابسته به دولت، شوراها و شهرداری‌ها و قوای سه‌گانه و نیروهای مسلح در صورت مباشرت، معاونت یا مشارکت در خرید و فروش، حمل، نگهداری، قاچاق مشروبات الکلی علاوه بر مجازات‌های مقرره قانونی، مجازات آنان تشدید و به انفصال موقت از یک تا پنج سال محکوم خواهند شد.
رحمانیان افزود: همچنین مجازات دائر کردن مکان برای شرب خمر تا دو سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق تعزیری است و علاوه بر آن، مکان مربوط در صورت حصول شرایط قانونی ضبط خواهد شد.
معاون قضایی دادگستری فارس گفت: مهمترین زمینه‌ها برای مصرف مشروبات الکلی شرکت در مجالس و جشن های غیرشرعی، عدم تقید شرعی برخی از خانواده‌ها، دوستان ناباب، مشکلات روحی و روانی و افسردگی، تبلیغات سوء رسانه‌های بیگانه و فضای مجازی با هدف قبح زدایی از مشروبات الکلی و تبلیغات کاذب و غیرعلمی در خصوص فواید مصرف مشروبات الکلی است.
وی مهمترین راهکار پیشگیری را آگاهی بخشی در خصوص آثار و عوارض سوء جسمی، شرعی، قانونی و روانی مشروبات الکلی به افراد جامعه دانست و بیان کرد: نظارت خانواده‌ها و آموزش و پرورش بر فرزندان، تشریح سوء مصرف مشروبات الکلی برای نوجوانان و جوانان، گسترش فضاهای تفریحی، ورزشی و فرهنگی برای ایجاد نشاط و شادابی سالم و متعارف در جامعه، بکارگیری سمن ها و افزایش نظارت پلیس در اماکن عرضه کننده مشروبات الکلی از دیگر راه‌های پیشگیری از ترویج مصرف مشروبات الکی است.

***رانندگان مست، مخاطرات رانندگی را افزایش داده اند
معاون قضایی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری فارس پیشتر در گفت و گو با ایرنا اعلام کرد: شمار رانندگان مست در جامعه رو به فزونی و نگران کننده است و این افراد درصد تصادف های منجر به فوت و صدمه را افزایش داده اند.
رحمانیان اظهار داشت: بر اساس آمارهای رسمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز از مراجعان تصادفات به بیمارستان ها حدود ۱۰ درصد شرب خمر داشته اند در حالی که آمار راهنمایی و رانندگی حدود ۳۵ درصد که رقم بزرگی در تخلفات رانندگی است که باید برای آن چاره اندیشی شود.
معاون قضایی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری فارس اضافه کرد: هر دو رقم بسیار بالا و وحشتناک است، خسارتی که در درمان افراد برجا می ماند دراین حوزه حدود یک میلیارد تومان بوده که برای یکسال برآورد شده است که حتی اگر ۲۰ درصد از رانندگانی که تصادف می کنند مست باشند باز هم برای جامعه ما وحشتناک است.
وی بیان کرد: باید این موضوع بررسی شود، حوزه های فرهنگی در این زمینه نقش و مسئولیت دارند و باید این موضوع را کالبد شکافی کنند که چرا یک جوان به خود اجازه می دهد مشروبات الکلی مصرف کند، پشت فرمان بنشیند و با سلامت مردم بازی کند.
معاون قضایی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری فارس اظهار داشت: در سایر کشورها شدیدترین مجازات ها و مقررات رانندگی برای رانندگان مست اعمال می شود، در این کشورها حتی افرادی که وابستگی به دولت ها و حکومت ها دارند قانون راهنمایی و رانندگی برای آنها اعمال می شود و اگر در حالت مستی رانندگی کنند قانون با آنها با قاطعیت برخورد می کند.
رحمانیان ادامه داد: در جامعه ما این برخوردها چندان اعمال نمی شود، در حالی که آموزه های معنوی ما شرب خمر را حرام می داند، گواهینامه های رانندگی در جامعه ما به گونه ای داده می شود که هیچ تست روانی و سلامت از رانندگان گرفته نمی شود.
وی گفت: مقررات شرب خمر هنگام اعطای گواهینامه چندان جدی گرفته نمی شود، جریمه ۴۰۰ هزار تومانی برای رانندگی در حالت مستی بازدارنده نیست، برای افراد پولداری که شرب خمر کار عادی آنان است پرداخت ۴۰۰ هزار تومان بازدارنده نیست.
این مقام قضایی افزود: در واقع این نوع جریمه کردن بیشتر به یک شوخی شبیه است در حالی که مقررات باید به گونه ای باشد که بدون آنکه چنین مواردی به دادگاه برسد همانجا توسط مامور راهنمایی و رانندگی اعمال قانون شود و این رانندگان به مدت طولانی از رانندگی منع شوند.

***پندارهای نادرست موجب افزایش مصرف الکل شده است
رئیس مرکز سیاستگذاری سلامت استان فارس با هشدار نسبت به افزایش مرگ و میر و صدمات ناشی از مصرف مشروبات الکلی در جامعه گفت: برخی پندارهای نادرست به افزایش مصرف الکل دامن زده است ، این پندارها معمولا برای توجیه مصرف الکل ساخته می شود.
دکتر کامران باقری لنکرانی به خبرنگار ایرنا گفت: برخی افراد از جمله جوانان و نوجوانان الکل را به صورت یک تفریح تفننی مصرف می کنند ، آنها با این پندار که بوعلی سینا، جالینوس یا سینوهه مصرف الکل را تجویز کرده اند مبادرت به آن می کنند در حالی که در هیچ متن علمی مصرف الکل تجویز و توصیه نشده است.
این پزشک عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز ادامه داد: افرادی که به صدمات و زیان های ناشی از مصرف الکل واقف نیستند نباید صرفا با چنین پندارهایی به مصرف الکل مبادرت ورزند، کسی که الکل مصرف می کند باید بداند که قطعا در معرض نابودی کبد و در معرض ابتلا به سایر بیماری ها از جمله سرطان و نارسایی کلیه است.
رئیس مرکز سیاستگذاری سلامت استان فارس با تاکید بر اینکه الکل در بدن سم ایجاد می کند اضافه کرد :افرادی توصیه می کنند که مصرف الکل به میزان کم و اندک زیانی ندارد در حالی که علوم پزشکی ثابت کرده است مصرف الکل به هر میزانی خطر ساز است و بدن را از خطرات آن مصون نگه نمی دارد.
لنکرانی اضافه کرد : متوسط مصرف الکل در مردان بیشتر از زنان است اما روند مصرف در زنان رو به افزایش است ، مصرف الکل می تواند سلامت روان را در معرض آسیب قرار دهد و موجب افزایش تلفات و مرگ و میر در تصادفات شود.
رئیس مرکز سیاستگذاری سلامت استان فارس ادامه داد: آمارها حاکی از آن است که در ۲۰ درصد از تصادفات رانندگی منجر به مرگ رد پایی از مصرف الکل در راننده دیده می شود.
لنکرانی همچنین در باره ایجاد شرایط ترک الکل گفت: بدن افراد مصرف کننده الکل باید سم زدایی شود ، ترک الکل مانند ترک مواد مخدر با مصرف مواد جایگزین امکان پذیر نیست و باید این کار زیر نظر متخصصین و با سم زدایی از بدن انجام شود.

** آیا مسمومیت با متانول باز هم قربانی می گیرد؟
با توجه به اینکه از ابتدای شهریور ماه سال ۹۷ دو موج مسمومیت با متانول را در شهرهای کشور شاهد بوده ایم، احتمال اینکه مجددا شاهد توزیع مشروبات الکلی تقلبی و آغشته به متانول در کشور باشیم، وجود دارد. بنا بر این لازم است دراین زمینه رصد موضوع و پیشگیری از بروز حوادث مرگ بر اثر مصرف مشروبات مسموم بیشتر و با دقت دنبال شود.
دکتر محمدرضا قدیرزاده رئیس گروه مطالعات اعتیاد و سوء مصرف مواد و الکل پزشکی قانونی کشور در این زمینه با اشاره به اینکه در گزارش های پزشکی قانونی مرگ چندین نفر بر اثر مصرف مشروبات الکلی پلمب شده هم وجود دارد، به خانواده ها هشدار داد: هیچ گونه مشروبات الکلی استانداردی در کشور وجود ندارد.
رئیس گروه مطالعات اعتیاد و سوء مصرف مواد و الکل پزشکی قانونی کشور در مورد اینکه آیا ممکن است در آینده هم شاهد چنین همه‌گیری در تلفات مصرف الکل در کشور باشیم، اضافه کرد: با توجه به اینکه از ابتدای شهریور ماه تاکنون دو موج مسمومیت با متانول را در کشور شاهد بوده ایم، احتمال اینکه مجددا شاهد توزیع مشروبات الکلی تقلبی و آغشته به متانول در کشور باشیم، وجود دارد.
قدیرزاده افزود: بنابراین به خانواده ها هشدار می‌دهیم مراقب فرزندان، نوجوانان و جوانان خود باشند و توصیه ها و هشدارهای لازم را به آنان ابلاغ کنند چراکه هیچ گونه مشروبات الکلی استانداردی در کشور وجود ندارد و حتی مشروبات الکلی پلمب شده نیز در اغلب موارد درکارگاه های زیرزمینی تهیه و پلمب می شود.

***هیچ گونه مشروبات الکلی استاندارد در ایران وجود ندارد
عده‌ای گمان می‌کنند که تنها در مشروبات دست ساز یا فله‌ای آلودگی متانول وجود دارد و به همین دلیل مشروبات پلمب شده می‌خرند. در حالی که برخی از فوت شدگان مشروب پلمب شده خورده‌اند، یعنی با مارک و برند معروف هم خورده‌اند. این موضوع احتمال مسموم بودن مشروبات پلمب را به واقعیت بیشتر نزدیک می کند.
واقعیت این است که با گران شدن قیمت دلار و جلوگیری از قاچاق مشروبات الکلی به داخل کشور، دلالان مشروبات الکلی در داخل اقدام به تولید مشروبات الکلی پلمب شده تقلبی می‌کنند.همین باعث می‌شود که شاهد چنین مسمومیت‌هایی با مشروبات مثلا بسته بندی شده باشیم.

**پیشگیری مقدم بر درمان
در هر حال همیشه پیشگیری مقدم بر درمان است. نباید انکار کنیم که در کشورمان مصرف مشروبات الکلی داشته‌ایم، داریم و شاید خواهیم داشت.
اگر بتوانیم سرگرمی‌هایی برای جوانان تعریف کنیم، شاید جوانان ما به سوی مصرف مشروبات الکلی نروند.
مصرف مشروبات الکلی علاوه بر حرمت شرعی از نظر سلامتی هم برای افراد آسیب‌ رسان است بویژه در کشور ما که گروه‌های سودجود برای منفعت شخصی اقدام به افزودن ناخالصی در مشروبات که می‌تواند منجر به عوارض جبران ناپذیری شود توصیه این است که به هیچ عنوان سمت مصرف مشروبات الکلی نروند تا یک عمر پشیمانی نداشته باشند.