جاسوسان بی‌صدا: چگونه مستعربین اسرائیل، هویت فلسطینی به خود می‌گیرند؟

به گزارش اول فارس، واحدهای مستعربین (یا Mista’arvim) اسرائیل، یگان‌های نخبه و مخفی هستند که نیروهایشان با پوشش عربی، عملیات‌های حساس مختلفی را انجام می‌دهند. واژه “مستعربین” در عبری به معنای “کسانی که خود را عرب می‌نمایند” است و از کلمه عربی “مستعرب” به معنای “کسی که عرب شده است” گرفته شده است. این شیوه عملیاتی دارای سابقه طولانی است و به پیش از تأسیس دولت اسرائیل بازمی‌گردد.

اولین واحد مستعربین که به عنوان “دپارتمان عرب” (Ha-Machlaka Ha-Aravit) شناخته می‌شد، در سال ۱۹۴۲ به عنوان بخشی از پالماخ، یک گروه شبه‌نظامی صهیونیست که بعدها هسته اصلی ارتش اسرائیل را تشکیل داد، تأسیس شد.

این واحد در ابتدا در طول جنگ جهانی دوم با همکاری مقامات قیمومیت بریتانیا برای جمع‌آوری اطلاعات و خرابکاری علیه منافع آلمان فعالیت می‌کرد. پس از جنگ و با تشدید تنش‌ها، این واحد به عنوان یک واحد مستقل پالماخ به نام “ها-شاحار” (The Dawn) دوباره راه‌اندازی شد و بر جاسوسی و خرابکاری در جوامع فلسطینی تمرکز کرد.

پس از تأسیس اسرائیل در سال ۱۹۴۸، مفهوم مستعربین ادامه یافت و واحدهای مختلفی در ارتش اسرائیل (IDF)، پلیس مرزی و پلیس اسرائیل ظهور کردند. یک تحول قابل توجه، ایجاد واحد “دوودوان” (Duvdevan – واحد ۲۱۷) در سال ۱۹۸۶ توسط ایهود باراک، کمی قبل از انتفاضه اول بود. این واحد بسیار پیشرفته شد و عمدتاً در کرانه باختری فعال است. واحدهای تاریخی دیگر شامل سامسون (واحد ۳۶۷)، ریمون و یاماس (واحد پلیس مرزی) هستند.

تشکیل یگان مستعربین در سازوکارهای امنیتی رژیم اسرائیل، بازتابی از گفتمان و فرهنگ استراتژیک امنیتی این رژیم است که تاکید دارد اسرائیل در محیطی ناامن علیه خود و منافعش قرار دارد و راهی جز جنگ مداوم ندارد. این تفکر  تاکید دارد که اسرائیل از هر ابزاری برای تداوم بقای خود باید استفاده کند. از این رو، یگان مستعربین با تکیه بر پیشگیری از وقوع حوادث امنیتی علیه اسرائیل و اجرای عملیات های مخفی، تشکیل شده و سعی دارد فضای امنیتی اسرائیل را بهبود بخشد.

گزینش و استخدام افراد
استخدام برای واحدهای مستعربین بسیار گزینشی است و بر افرادی تمرکز دارد که بتوانند به طور قانع‌کننده‌ای خود را به جای عرب جا بزنند. معیارهای کلیدی شامل موارد زیر است:

تسلط بر زبان و فرهنگ عربی: بسیاری از نیروها، افراد یهودی هستند که در محیط‌های عربی رشد کرده‌اند، یا دروزی و بدوی هستند که به طور طبیعی با زبان، آداب و رسوم و لهجه‌های عربی راحت هستند.
ظاهر فیزیکی: اولویت اغلب به داوطلبانی با ویژگی‌های چهره خاورمیانه‌ای و رنگ پوست تیره‌تر داده می‌شود تا پوشش آنها را تقویت کند.
آموزش فشرده: نیروها تحت یک برنامه آموزشی دقیق و طولانی، گاهی تا ۱۵ ماه، قرار می‌گیرند. گزارش شده است که این آموزش در شهرهای عربی شبیه‌سازی شده، با جزئیات معتبر مانند مغازه‌ها، مساجد و شعارهای فلسطینی، برگزار می‌شود. این آموزش شامل موارد زیر است:کار میدانی عملیاتی، از جمله رانندگی و تک‌تیراندازی.
تکنیک‌های حرکت مخفیانه در محیط‌های شلوغ فلسطینی.
آموزش گسترده تسلیحاتی.
دانش عمیق از آداب و رسوم اجتماعی و مذهبی فلسطینی و لهجه‌های منطقه‌ای.
توانایی اتخاذ رفتارها، لباس و الگوهای گفتاری خاص.

سبک زندگی عملیاتی و انواع عملیات

نیروهای مستعربین یک سبک زندگی عملیاتی بسیار مخفیانه دارند و دائماً پوشش خود را حفظ می‌کنند. آنها اغلب در تیم‌های کوچک پنج تا ده نفره، با خودروهای غیرنظامی دارای پلاک فلسطینی یا حتی کامیون‌ها، به محل عملیات می‌رسند. مبدل‌های آنها می‌تواند شامل پوشیدن لباس‌های سنتی عربی، استفاده از کلاه‌گیس، عصا و لباس‌های گشاد برای پنهان کردن سلاح باشد. مواردی وجود داشته است که آنها خود را به عنوان روزنامه‌نگار خارجی جا زده‌اند یا حتی وانمود کرده‌اند که نوزادی را در آغوش گرفته‌اند تا سلاح گرم را پنهان کنند.

عملیات آنها متنوع است و شامل موارد زیر می‌شود:

جمع‌آوری اطلاعات: نفوذ به جوامع محلی عرب و فلسطینی برای جمع‌آوری اطلاعات حیاتی.
مبارزه با خرابکاری: شناسایی، مکان‌یابی، دستگیری یا ترور افراد مظنون به خرابکاری.
پلیس مخفی: فعالیت در جوامع برای اجرای قانون و نظم، گاهی اوقات در مناطقی که حضور پلیس عادی ممکن است تحریک‌آمیز باشد.
نجات گروگان: اگرچه اخیراً نقش آنها در این زمینه کمتر گزارش شده است، اما از لحاظ تاریخی، برخی از واحدها این وظیفه را نیز داشته‌اند.
برهم زدن اعتراضات: یک جنبه قابل مشاهده از عملیات آنها، به ویژه در دوره‌های ناآرامی. آنها به اعتراضات نفوذ می‌کنند، با تظاهرکنندگان ترکیب می‌شوند و حتی در فعالیت‌هایی مانند سوزاندن لاستیک یا پرتاب سنگ شرکت می‌کنند تا قبل از دستگیری یا انجام اهداف دیگر، شناسایی نشوند.
عملیات آنها اغلب با سایر واحدهای ارتش اسرائیل و آژانس‌های اطلاعاتی هماهنگ می‌شود و از اطلاعات منابع محلی برای برنامه‌ریزی کمین‌ها و تله‌ها استفاده می‌کنند. عامل غافلگیری برای موفقیت آنها حیاتی است.

به دلیل ماهیت بسیار طبقه‌بندی شده و محرمانه واحدهای مستعربین، جزئیات خاصی در مورد حقوق و دستمزد نیروهای آنها به طور عمومی در دسترس نیست. به عنوان نیروهای ویژه نخبه در دستگاه امنیتی اسرائیل، می‌توان نتیجه گرفت که آنها حقوقی متناسب با ماهیت پرخطر، تخصصی و سخت کارشان دریافت می‌کنند که احتمالاً از حقوق استاندارد نظامی یا پلیس بیشتر است. با این حال، ارقام دقیق به دلایل امنیت عملیاتی محرمانه نگه داشته می‌شود.

استفاده از واحدهای مستعربین، به ویژه در ظرفیت مخفی آنها برای عملیات‌های مرگبار، سؤالات حقوقی و اخلاقی مهمی را تحت قوانین بین‌المللی مطرح می‌کند، به ویژه در مورد منع خیانت و اصل تمایز در درگیری مسلحانه. در حالی که صرف استفاده از واحدهای مخفی ذاتاً غیرقانونی نیست، عملیات‌هایی که شامل وانمود کردن به وضعیت غیرنظامی برای کشتن، زخمی کردن یا دستگیری دشمنان می‌شود، خیانت ممنوعه تلقی می‌گردد.

نیاز دائمی به حفظ پوشش عمیق و ماهیت عملیات آنها می‌تواند تأثیرات روانی قابل توجهی بر نیروها داشته باشد.

در جوامع فلسطینی، مستعربین به طور گسترده‌ای به عنوان ابزاری برای سرکوب تلقی می‌شوند که به دلیل تاکتیک‌های فریبنده و دخالتشان در دستگیری‌ها و کشتارها، بی‌اعتمادی و ترس را دامن می‌زنند.

شهرت این واحدها حتی به تصویر کشیدن آنها در فرهنگ عامه، مانند سریال تلویزیونی اسرائیلی “فائودا” که یک واحد مستعربین تخیلی را به تصویر می‌کشد، نیز منجر شده است.

به طور کلی، واحدهای مستعربین، جزء حیاتی، البته بحث‌برانگیز، استراتژی امنیتی اسرائیل را تشکیل می‌دهند و برای دستیابی به اهداف خود در محیط‌های پیچیده و اغلب خصمانه، به پوشش عمیق و همسان‌سازی فرهنگی متکی هستند.

«عوفر ادرات» نویسنده اسرائیلی در گزارشی، به این واحد مخفی پرداخته و نوشته است که تیپ «مستعربین» پیش از تشکیل موجودیت جعلی اسرائیل و به دست فردی به نام «شموئیل موریا» از سران بارز «موساد» تشکیل شد.

او در روزنامه هاآرتص، نوشت که موریا در سال ۱۹۴۷ دهها یهودی عراقی را به فلسطین منتقل کرد و در سال ۱۹۵۳ دهها یهودی دیگر از کشورهای عربی را به فلسطین آورد و تیپ سری «مستعربین» را در سرویس امنیت داخلی اسرائیل (شاباک) تأسیس کرد.

در ابتدا این واحد ده عضو داشت؛ آنها آموزش‌های فشرده‌ای دیده بودند و وارد شهرک‌ها و روستاهای فلسطینی شدند و اینگونه نبود که پس از انجام وظیفه خود به خانه‌هایشان بازگردند. آنها در میان فلسطینیان ماندند و حتی خانواده نیز تشکیل دادند. شکل و ظاهرشان همانند فلسطینی‌ها بود و برخی از آنها سال‌ها به دور از خانواده‌های یهودی خود در میان فلسطینیان گذراندند.

به نوشته هاآرتص، آنها مفاهیم اسلام، قرائت قرآن و لهجه فلسطینی را به خوبی فرا گرفتند و همزمان فعالیت سران فلسطینی را گزارش می‌کردند. سطح مخفی‌کاری آنها به حدی بود که همسران و فرزندانشان نیز از یهودی بودن آنها اطلاعی نداشتند.

این نویسنده اسرائیلی به نقل از «شموئیل موریا» می‌نویسد: «ما از آنها نخواسته بودیم که با زنان فلسطینی ازدواج کنند؛ اما اصول مخفی‌کاری ایجاب می‌کرد که تشکیل خانواده دهند.»

او افزود: «در سال ۱۹۹۵ که تیپ مستعربین از بین رفت و حقیقت برای همسران فلسطینی آنها روشن شد؛ خانواده‌ها از هم پاشید. به برخی از زنان فلسطینی پیشنهاد دادیم که به اسرائیل بیایند و یهودی شوند و فرزندانشان را نیز یهودی کنند؛ اما نپذیرفتند. همزمان فرزندان آنها نیز دچار حالات روانی دشواری شدند؛ چطور می‌شود که پدر خانواده در یک لحظه از “احمد” تبدیل بشود به “یوسی” یا “رونی”؟»

«نوعام روتم» نویسنده اسرائیلی در وبگاه «سیحا میکومیت» می‌نویسد: «آیا از مستعربین چیزی شنیده‌اید؟  آیا می‌دانید چگونه تشکیل شدند؟ آنها شصت سال پیش جاسوسان واقعی بودند که برای ۱۲ سال همچون فلسطینی‌ها در منطقه «الجلیل»، و «المثلث» و حتی در «النقب» سکونت یافتند. ازدواج کردند و صاحب فرزند شدند. در کارخانه‌های فلسطینی‌ها کار کردند و گویی یک فلسطینی واقعی هستند.»