متانول بسیار سمی‌تر از اتانول
سه روز پیش رئیس دفتر پیشگیری و درمان اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی شیراز از مسمومیت ۱۴ نفر با مشروبات الکی دست‌ساز در چهار ماه گذشته خبر داد. به گزارش فارس، رامین افشاری گفت: چهار نفر از مسموم‌شدگان شامگاه پنج‌شنبه به مسمومیت دچار شدند که از این تعداد یک نفر نابینا شده و مابقی در مرز آسیب‌های جدی هستند اما با درمان‌های خوراکی و تزریقی از بیمارستان مرخص شده‌اند. او ضمن هشدار به افزایش یافتن تعداد مسمومیت‌های متانول در جامعه، افزود: برخی افراد به دلایل متعددی به مصرف مواد الکلی دست‌ساز روی آورده‌اند که به دلیل استفاده از متانول یا همان الکل چوب در این مواد به مسمومیت شدید مبتلا می‌شوند. سردرد، سرگیجه، مشکلات گوارشی، تاری دید، دید برفکی، مشکلات کبدی و در نهایت مرگ از عوارض مصرف این نوع مشروبات است.
افشاری ادامه داد: طی چهار ماه گذشته ۱۰ نفر به مسمومیت متانول مبتلا شده‌اند که اکثر مراجعان بین گروه‌های سنی ۲۰ تا ۳۵ سال هستند. او بیان کرد: متانول بسیار سمی‌تر از اتانول است و برخی افراد به دلیل اعتیاد به مشروبات الکی به مشروب دست‌ساز روی آورده‌اند که همین امر باعث شده تعداد مسمومیت‌های متانول در جامعه افزایش یابد. سرپرست بیمارستان علی‌اصغر(ع) تصریح کرد: متانول از نظر رنگ، بو و مزه شبیه اتانول به نظر می‌رسد، اما مصرف مقدار کمی از آن نیز می‌تواند موجب آسیب‌های جدی شود یا فرد را به کام مرگ فرو ببرد.
از خانم ۱۹ ساله تا آقای ۵۷ ساله!
این ماجرا قصه امروز نیست. در چند ماه گذشته ۴۶۰ نفر بر اثر مصرف مشروبات الکلی در چهار استان مسموم شدند که از این تعداد ۴۱ نفر فوت کردند. آماری که نشان می‌دهد در مقایسه با سال‌های گذشته وضعیت بسیار خطرناک‌تر شده است. این آمار را «ایرج حریرچی»، سخنگوی وزارت بهداشت در گفت‌وگو با ایرنا اعلام کرده است. آمار قربانیان مربوط به استان‌های هرمزگان، خراسان شمالی، کهگیلویه‌وبویراحمد و البرز است و یکی از دلایل افزایش شمار قربانیان استفاده متانول در مشروبات الکلی است. حریرچی در مورد محدوده سنی قربانیان گفته است: جوان‌ترین فرد فوت شده یک خانم ۱۹ ساله و مسن‌ترین فرد یک مرد ۵۷ ساله بوده است. ۴۱ درصد مسموم‌شدگان الکل مربوط به محدوده سنی ۲۶ تا ۳۵ سال بوده‌اند.
مرگ به علت مصرف مشروبات الکلی در کشور اتفاق نادر و غیرمنتظره‌ای نیست. به‌ویژه در چند سال اخیر مرگ‌ومیر به دلیل مصرف مشروبات الکلی به‌رغم ممنوعیت قانونی و شرعی روندی افزایشی داشته است، اما افزایش عجیب شمار قربانیان در چند ماه اخیر موضوع تلخی است که ابهامات و سوالات زیادی را ایجاد کرده است.
در تبیین چرایی افزایش شمار قربانیان فرضیه‌های زیادی مطرح می‌شود. برخی انگشت اتهام را به سمت مشروب‌های الکلی دست‌ساز نشانه می‌روند و معتقدند غیرقانونی بودن تولید، خرید و فروش و مصرف مشروبات الکلی در به وجود آمدن این وضعیت نقش دارد، برخی ناآگاهی مصرف‌کنندگان مشروبات الکلی را دلیلی بر چرایی افزایش قربانیان می‌دانند. عده‌ای دیگر سست شدن عقاید دینی جوانان را در این رابطه موثر می‌دانند، برخی دیگر از «بی‌وجدانی» و «سهل‌انگاری» تولیدکنندگان مشروبات الکلی دست‌ساز انتقاد می‌کنند، برخی هم شرایط اقتصادی را در تولید مشروبات الکلی مرگبار موثر دانسته‌اند و برخی دیگر از افزایش آمار مصرف‌کنندگان سخن می‌گویند و حتی برای آن اعداد و ارقامی نیز ذکر می‌کنند. با این تفاسیر بسیاری این وضعیت را زنگ خطری مهم ارزیابی می‌کنند.
ضرورت بازنگری و تغییر در سیاست‌های جامعه
افزایش آمار قربانیان مصرف مشروبات الکلی به هر دلیلی که اتفاق افتاده باشد، ضرورت بازنگری و تغییر در سیاست‌های خرد و کلان جامعه را در زمینه آموزش گوشزد می‌کند. مصرف الکل در ایران حقیقت کتمان شده‌ای است که حالا دیگر عدد و رقم‌هایش و حتی دلایل و چرایی استقبال از این نوشیدنی مرگبار کمی نخ‌نما شده است. اما اکنون با توجه به قربانیان هر روزه؛ آگاهی از مضرات مرگ‌آفرین این نوع مشروبات الکلی لازم و ضروری به نظر می‌رسد.
رئیس سازمان امور اجتماعی کشور، اطلاع‌رسانی درمورد آسیب‌های اجتماعی مصرف مشروبات الکلی را که در روزهای اخیر به مرگ تعدادی از هموطنان منجر شده، بسیار ضعیف دانست و به ایرنا گفت: مشکل این است که در بیان، اطلاع‌رسانی و مطرح کردن آسیب‌ها رودربایستی می‌کنیم. «تقی رستم‌وندی» با اشاره به مرگ‌های ناشی از مصرف الکل افزود: افزایش مصرف الکل در جامعه را تا حدود زیادی باید با سبک زندگی مرتبط بدانیم و همین طور در کنار سبک زندگی متغیرهایی مانند مسائل اقتصادی نیز مطرح است. او افزود: زمانی که قیمت دلار بالا می‌رود و قیمت مشروبات الکلی افزایش می‌یابد، مصرف‌کننده به ساخت مشروبات خانگی و دست‌ساز رو می‌آورد. رستم‌وندی اعلام کرد: زمانی که این مشربات الکلی غیراستاندارد یا دست‌ساز و مشروبات خانگی به هر نوعی وارد کشور می‌شود یا در داخل ساخته می‌شود باید اطلاع‌رسانی شود که مصرف‌کننده آنها را مصرف نکند و در این خصوص نیز نیاز است تا فرهنگ‌سازی مناسب و طولانی‌مدت انجام شود.
مصرف مشروبات الکلی چه تبعاتی دارد؟
اما مصرف مشروبات الکلی چه تبعاتی دارد؟ یک روانشناس با بیان اینکه کسانی که در ایران مشروبات الکلی مصرف می‌کنند به دلایل ممنوعیت قانونی و شرعی و عرفی، فرهنگ استفاده درست مشروبات الکلی را نمی‌دانند به «توسعه ایرانی» می‌گوید: متاسفانه افرادی که در ایران الکل مصرف می‌کنند، میزان مصرف‌شان به ازای هر نفر بیشتر است و همین امر مشکلات عدیده‌ای برای این افراد ایجاد می‌کند که حتی در مواردی منجر به مرگ آنان می‌شود. «سارا قاسمی» افزود: براساس یک باور غلط این گونه جا افتاده است که میزان مصرف کم مشروبات الکلی برای بدن مفید است که تحقیقات جدید این باور را نقض می‌کند. براساس مطالعات یافته‌های جدید علم پزشکی حتی مصرف مقدار کمی مشروبات الکلی بر بدن انسان آثار زیان‌باری می‌گذارد که باعث ایجاد بیماری‌های قلبی، نارسایی‌های قلبی، ریوی، اختلال در گردش خون و حتی گاهی منجر به مرگ می‌شود. همچنین از لحاظ علمی ثابت شده که برخی از سرطان‌ها مثل حلق، گلو، کبد، روده و پستان تحت‌تاثیر مصرف این مواد ایجاد می‌شوند. مصرف مواد الکلی موجب سقط جنین و ناباروری نیز می‌شود.
این روانشناس در ارتباط با تاثیرات اجتماعی مصرف مشروبات الکلی نیز توضیح می‌دهد: مشروبات الکلی تحریک‌پذیری افراد را نسبت به مسائل اجتماعی افزایش می‌دهد که باعث می‌شود در موقعیت‌ها و حالات مختلف کنترل صحیحی بر رفتار خود نداشته باشند و همین موضوع سرآغاز مشکلات اجتماعی زیادی می‌شود. نزاع‌های خیابانی، افزایش تصادفات، خشونت و نفرت‌پراکنی از نشانه‌های مصرف مشروبات الکلی است. قاسمی نکته قابل توجه قربانیان اخیر مشروبات الکلی در کشور را چند عامل دانست و افزود: نکته قابل‌توجه در کشور ما سن این افراد است که اعلام شده این افراد در بازه سنی ۱۷ تا ۵۰ سال بوده‌اند و حتی در میان آنها یک نفر ۱۵ ساله در قشم بستری شده است؛ بنابراین حضور مصرف‌کنندگان در سنین پایین نیز یکی دیگر از مواردی است که جای اندیشه و تامل بیشتر دارد و زنگ‌های خطر بیشتری را به صدا درمی‌آورد.
در چند ماه گذشته ۴۶۰ نفر بر اثر مصرف مشروبات الکلی در چهار استان مسموم شده‌اند که از این تعداد ۴۱ نفر فوت کردند. آماری که نشان می‌دهد در مقایسه با سال‌های گذشته وضعیت بسیار خطرناک‌تر شده است
الکل سالانه باعث مرگ سه میلیون نفر در جهان می‌شود
آمارهای جهانی می‌گوید بحران فقط برای ایران نیست و این اتفاق موضوعی عادی در دیگر کشور‌هاست و مشروبات الکلی چه به شکل مستقیم چه به شکل غیر مستقیم جان ده‌ها نفر را گرفته است. گزارش سازمان جهانی بهداشت نشان می‌دهد که وضعیت در جهان هم تکان‌دهنده است، بنا به اعلام این سازمان الکل سالانه باعث مرگ سه میلیون نفر در جهان می‌شود، بیشتر از مجموع افرادی که بر اثر تصادف جاده‌ای و ایدز جان می‌بازند. آخرین گزارش‌ها نشان می‌دهد الکل مسئول ۵ درصد مرگ و میر‌ها در جهان است. این میزان در افراد ۲۰ تا ۳۰ ساله حدود ۱۳.۵ درصد است.
با این وجود سازمان جهانی بهداشت در این رابطه هشدار داده که در کنار اروپا تعداد قربانیان استفاده از مشروبات الکلی در آسیا هم روبه افزایش است، کارشناسان می‌گویند یکی از دلایل این موضوع استفاده از مشروبات خانگی و تقلبی است.
نظرات