به گزارش اول فارس به نقل از اداره کل میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی استان فارس ،محمد ثابت اقلیدی با بیان اینکه نقش برجسته ساسانی دره تنگاب یکی ازآثار ارزشمند در منظر جهانی باستان شناختی ساسانی استان فارس است گفت: این نقش برجسته در سال ۱۳۱۵ در فهرست ملی به ثبت رسیده است.
او افزود: با توجه به قدمت و ارزشمندی اثر و همچنین حفاظت اصولی از آن پروژه ساماندهی این نقش برجسته در دستور کار قرار گرفته است.
مدیرکل میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی استان فارس ادامه داد: اجرای این پروژه به منظور جلوگیری از آسیب های محیطی بر روی این نقش برجسته می باشد.
ثابت اقلیدی افزود: پوشش حفاظتی و ساماندهی نقش برجسته ساسانی دره تنگاب با اعتباری بیش از ۷۳۲ میلیون تومان اجرا می شود.
گفتنی است این نقش برجسته صحنه پیروزی اردشیر اول ساسانی بر اردوان پنجم اشکانی است و بزرگترین نقش برجسته استان فارس به شمار می آید.
بنابراین گزارش منظر جهانی باستان‌شناختی ساسانی فارس در سه شهرستان استان فارس قرار گرفته و آثار دوره ساسانیان شامل قلعه دختر، کاخ اردشیر، شهرگور در شهرستان فیروزآباد، کاخ ساسان در شهرستان سروستان و شهر تاریخی بیشاپور، نقوش برجسته دره تنگاب فیروزآباد و تنگ چوگان و غار شاپور در شهرستان کازرون است.
سنگ‌نگاره پیروزی اردشیر بابکان یا نقش پیروزی سنگ‌نگاره‌ای مربوط به دورهٔ ساسانیان است که در آن صحنه نبرد پیروزمندانهٔ اردشیر بابکان با اردوان پنجم آخرین شاه اشکانی در سال ۲۲۴ حجاری گردیده‌است. این سنگ‌نگاره با هجده متر طول و تقریباً چهار متر ارتفاع، بزرگترین سنگ نگارهٔ بازمانده در ایران است. این اثر در شهرستان فیروزآباد و پیرامون رودخانهٔ فیروزآباد و برفراز صخره‌ای قرار گرفته‌است و چندین سال پیش شمشیر حجاری شده آن به سرقت رفت.
این اثر مربوط به دوره ساسانیان است و در فیروزآباد، کیلومتر ۳ و ۵ جاده فیروزآباد به شیراز واقع شده و در کنار “سنگ‌نگاره پادشاهی اردشیر بابکان” با نام “دو نقش برجسته” در تاریخ ۱۲ اسفند ۱۳۱۵ با شمارهٔ ثبت ۲۶۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
توصیف سنگ‌نگاره
در این سنگ نگاره شش اسب سوار در سه گروه از جنگاوران تک به تک دیده می‌شوند: در سمت راست، اردشیر با نیزه‌ای اردوان را سرنگون می‌سازد؛ در وسط، ولیعهد شاپور بر وزیر ارشد اردوان یعنی دادبنداد غلبه می‌کند؛ و در سمت چپ، پیشکاری با یک شهسوار اشکانی دست به گریبان است.
در فرضیات جدیدتر نفر وسط را به جای شاپور آخرین شاه پارتیان هند به نام فرن-ساسان (از خاندان گندافره) معرفی کرده اند، و نفر سوم ساسانی را به جای پیشکار یکی از سران خاندان سورن یا در احتمالی دیگر ابرسام پنداشته اند.
این نگاره پویایی چشمگیری داشته و در جزئیات نیز غنی است. موها و ریش‌ها، زره جنگجویان و یراق اسبان با دقت درخور توجهی ترسیم شده‌اند. حکاکی تقریباً به صورت نیم برجسته انجام شده و بخش پایینی آن بر اثر عوامل جوی فرسایش یافته‌است. نحوهٔ نمایش سنگ نگاره با الگوهای رایج دوران اشکانی مطابقت کرده و با سنگ نگارهٔ گودرز در بیستون و نقاشی دیواری سواران زره پوش چهارنعل در دورا-اروپوس قرابت و نزدیکی دارد. موضوع این نگاره بعدها در نقش برجستهٔ نبرد سوارهٔ بهرام دوم (۲۷۶–۲۹۳) و هرمز دوم (۳۰۳–۳۰۹) مجدداً به کار گرفته شد، که هر دو در نقش رستم واقع شده‌اند.
نظرات