نکاتی که دختر و پسرهای ایرانی درباره ازدواج فامیلی باید بدانند

کارشناسان موافق و مخالف ازدواج فامیلی نظریه‌های مختلفی دارند که شنیدنی است اما همه، این مساله علمی را قبول دارند که احتمال بروز مشکلات ژنتیکی در ازدواج‌های غیرخویشاوندی ۲ تا ۳درصد است.

در حالی که این رقم برای ازدواج‌های خویشاوندی به ۴ تا ۵درصد می‌رسد. هرچند شاید به نظر این تفاوت یک درصدی اندک باشد اما با احتساب آمار موالید سالیانه عدد قابل‌توجهی می‌شود یعنی اگر بخواهیم بدون ضرورت انجام مشاوره ژنتیک ازدواج‌های فامیلی را توصیه کنیم، نمی‌توانیم به سادگی بار اقتصادی و مشکلات دیگر این افراد بیمار را که به جامعه تحمیل می‌شود، نادیده بگیریم.

* آشنایی بیشتر است :
از آن جا که در پیمان ازدواج نه تنها ۲ نفر، بلکه در واقع ۲ خانواده با هم وصلت می کنند بنابراین لازمه یک ازدواج مناسب، داشتن تناسب خانواده ها در زمینه های فرهنگی، اقتصادی و اعتقادی است که در ازدواج های فامیلی از آن جا که افراد سال ها با هم زندگی کرده اند، در بیشتر موارد این تناسب ها دیده می شود و حتی سبک تربیتی که دختر و پسر با آن بزرگ شده اند، در بیشتر موارد یکسان است چرا که طرفین از کودکی بنا به سلیقه خانواده و والدین خود تحت قواعد خاصی پرورش یافته اند و به همین دلیل به احتمال زیاد مشکلی با خانواده عروس یا داماد نخواهند داشت. همچنین از نظر آسیب های اجتماعی نظیر مصرف سیگار، داشتن ارتباط های نامناسب و … امکان رسیدن به اطمینان بیشتر است و این موارد از مهم ترین مزیت های این نوع ازدواج هاست.

* به هیچ وجه از اهمیت تحقیق غافل نشوید :
قبل از هر ازدواجی لازم است دو طرف یکدیگر را مورد ارزیابی قرار دهند و بررسی کنند که آیا با هم تناسب دارند یا خیر. این مورد در ازدواج‌های فامیلی نباید فراموش شود. بسیاری از مردم گمان می‌کنند چون خانواده دختر و پسر یکدیگر را می‌شناسند، فضایی را که دختر و پسر در آن پرورش یافته‌اند و حتی آسیب‌های آن را خوب می‌شناسند و به قولی جمله معروفی دارند که می‌گویند «او را مثل بچه خودم بزرگ کرده‌ام» پس نسبت به بررسی و ارزیابی این تناسب‌های مهم نیازی احساس نمی‌کنند.

اتفاقا اکثر مشکلات هم از این طرز فکر ناشی می‌شود که دو خانواده بی‌گدار به آب می‌زنند. پس اجازه بدهید بدون آنکه بگوییم ازدواج فامیلی خوب است یا بد، با هم بدی‌ها و خوبی‌های این تصمیم یعنی وصلت با فامیل را بررسی کنیم. شاید وقتی محاسن و معایب آن را بدانید بهتر بتوانید انتخاب کنید و در هر ازدواجی که دارید چه با فامیل و چه غریبه، موفق و خوشبخت شوید.

هرچند در ازدواج های فامیلی دختر و پسر از یکدیگر و خانواده هایشان شناخت خوبی دارند اما به هیچ وجه به خاطر فامیل بودن نباید از اهمیت تحقیق درباره طرف مقابل غافل شد. بنابراین هم خانواده دختر و هم خانواده پسر باید برای تحقیق از محل تحصیل، محل کار و دوستان صمیمی طرف مقابل پرس و جو کنند تا در آینده با مشکلی مواجه نشوند.

* توقعی که نباید داشته باشید :
دختر و پسرهایی که با هم ازدواج می کنند باید دارای تشابهات زیادی باشند بنابراین صرف هم کفو بودن خانواده ها برای شروع یک زندگی کافی نیست و باید ۲ نفر بعد از خواستگاری رسمی با دقت زیاد درباره تشابهات مذهبی، اعتقادی، تحصیلی، شغلی، مالی، خانوادگی و طرز تفکر در مورد اداره زندگی با هم به توافق برسند و توقع نداشته باشند که طرف مقابلشان دقیقا با آن ها هم سلیقه باشد. رسیدن به این هدف با گفت و گو، موثر و قابل دست یابی به نظر می رسد.
هرچند در ازدواج های فامیلی دختر و پسر از یکدیگر و خانواده هایشان شناخت خوبی دارند اما به هیچ وجه به خاطر فامیل بودن نباید از اهمیت تحقیق درباره طرف مقابل غافل شد.

* از خواستگاری حتما این کار را انجام دهید :
از نکات بسیار مهم در ازدواج های فامیلی آن است که امکان انتقال بیماری های ارثی در این گونه ازدواج ها نسبت به دیگر ازدواج ها بیشتر است و این از معایب مهم این سبک از ازدواج هاست. آمار و احتمال وقوع مهم ترین بیماری های ژنتیکی در ایران شامل تالاسمی، بیماری های قلبی و عروقی و عقب ماندگی های ذهنی در ازدواج های فامیلی بیشتر است. بنابراین مهم ترین شرط قبل از خواستگاری و درگیر کردن طرفین در یک رابطه عاطفی و قبل از اعلام رسمی به اطرافیان انجام مشاوره ژنتیک زیر نظر خانواده هاست. بنابراین توصیه می شود قبل از هر اقدامی و حتی قبل از علنی کردن این خواستگاری، حتما مشاوره ژنتیک صورت گیرد و بعد از اطمینان یافتن از نبود مشکل در این مورد، خواستگاری رسمی صورت گیرد و به دختر و پسر اجازه داده شود در جلسات خواستگاری، یکدیگر را از نظر اخلاقی و شخصیتی محک بزنند.

مزایای ازدواج فامیلی

• بهترین مزیت ازدواج فامیلی، آشنایی و تناسب خانوادگی طرفین است.
• هماهنگی فرهنگ و رسوم خانوادگی، تناسب ارزش‌ها و عقاید می‌تواند موجب پیشگیری از برخی مشکلات و اختلافات خانوادگی احتمالی در آینده شود.
• بعضی مطالعات حاکی از آن است که طلاق و جدایی در ازدواج خویشاوندی کمتر است، چرا که در ازدواج‌های فامیلی به دلیل تحت شعاع قرار گرفتن روابط فامیلی و از هم پاشیدگی یک قوم طلاق سخت‌تر اتفاق می‌افتد.
• شناخت بیشتر از دیگر مزایای ازدواج فامیلی است. همچنین حمایت‌های خانوادگی در ازدواج فامیلی بیشتر است.

* نقش جدید والدین همسرتان را بپذیرید :
یکی از نکات قابل توجه که در ازدواج های فامیلی وجود دارد این است که اگر اختلافی بین زن و شوهر جوان ایجاد شود، مشکل آن ها به خانواده هایشان و در نتیجه به کل فامیل منتقل می شود. زوج های جوان باید بدانند که بعد از ازدواج، نسبتی که بین آن ها و عمو یا خاله یا عمه شان بوده است حالا تغییر می کند و باید آن ها را والدین همسرشان بدانند. بنابراین توجه داشته باشید که ممکن است بعد از گذشت مدتی از شروع زندگی مشترک، توقعات شما از خانواده همسرتان تغییر کند و با ادامه این روند تعارضاتی میان شما و خانواده همسرتان شکل گیرد.

همچنین در برخی مواقع دیده می شود اختلاف های خانوادگی و فامیلی پدر و مادرها به زندگی زوجین کشیده می شود و بر روابط میان آن ها تاثیر می گذارد و به سلامت زندگی آن ها آسیب وارد می کند. بنابراین شما پس از بررسی های لازم اگر تصمیم به ازدواج گرفتید، لازم است با کسب مهارت های زندگی، رفتاری جدید با والدین همسرتان داشته باشید که نه تنها نقش قبلی شان را حفظ کنید بلکه در جایگاه خاص تری هم قرار بگیرید و از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کنید.

اگر مهارت ارتباط سالم با خانواده همسر را یاد بگیرید، می‌توانید مانع اختلافات خانوادگی شوید و این یعنی مدیریت صحیح و داشتن خانواده‌ای سالم. در این شرایط شما قادرید مشکلات بین خود و همسرتان را حل و فصل کنید و اگر مهارتی را که برای داشتن زندگی سالم باید داشته باشید، ندارید با کمک مشاور می‌توانید آن را یاد بگیرید. این نکته مهم را به خاطر بسپارید که اگر فاقد مهارت‌های مهم زندگی باشید چه با فردی که در خانواده و فامیل است و چه با فردی که غیر‌آشناست، ازدواج کنید موفق نخواهید بود. اگر نتوانید با همسرتان و خانواده او درست رفتار کنید، اگر نتوانید مشکلات را ارزیابی کنید، تفاوتی نمی‌کند شرایط ازدواج‌تان چه باشد، چون در هر صورت بازنده هستید.

معایب ازدواج فامیلی
_یکی از مشکلات ازدواج‌های فامیلی عدم تحقیق درباره طرف مقابل می‌باشد. متاسفانه خیلی از مواقع خانواده‌ها تصور می‌کنند که چون سال‌ها همدیگر را می‌شناسند؛ خانواده خوبی هستند و نیازی به تحقیق ندارند.

_احتمال دخالت اطرافیان در زندگی بیشتر است.

_یکی دیگر از مهمترین معایب این نوع ازدواج، بیماری های ناشی از ازدواج فامیلی مانند احتمال مشکلات ژنتیکی در فرزندان است.

_خطراتی برای زوجین به همراه دارد؛ مثل سقط جنین و مرده زایی. برای اطلاع بیشتر از سقط جنین کلیک کنید.

خطر دوسویه ازدواج‌های فامیلی
بر اساس تحقیقات ژنتیکی‌ انجام شده آن دسته از افرادی که قصد ازدواج با یکدیگر را دارند و به صورت دو جانبه با یکدیگر فامیل هستند، مثلا هم دختر خاله پسر خاله و هم دختر عمو پسر عمو هستند، ۱۲ تا ۱۵ درصد در معرض خطر قرار دارند و فرزندان آن‌ها به میزان بیشتری مبتلا به اختلالات می‌شود. این درصد تنها برای افرادی است که سابقه‌ی خانوادگی معلولیت و یا بیماری‌های ژنتیکی‌ نداشته‌ باشند و در صورت وجود سابقه بیماری در خانواده این عدد بیشتر هم می‌شود.

اهمیت مشاوره ژنتیک
مهم‌ترین‌ عامل‌ معلولیت‌ و بیماری‌های‌ ژنتیکی‌ در ایران ازدواج‌های‌ فامیلی‌ است‌. بیماری‌های ناشی از ازدواج فامیلی اگر ادامه‌ یابد، در آینده‌ درصد بالایی‌ از جمعیت‌ کشور دچار معلولیت‌های‌ شدید یا خفیف جسمی و ‌ذهنی‌ خواهند شد. درنتیجه‌ به‌ طور متوسط روزانه‌ بیش‌ از ۱۰۰۰ کودک‌ و سالیانه‌ حدود ۳۵۰ هزار کودک‌ معلول‌ درکشور ما متولد می‌شوند، که‌ اکثر آنان را قربانیان ازدواج‌های‌ فامیلی‌ تشکیل می‌دهند.

برخی از بیماری‌های ناشی از ازدواج‌های فامیلی
به دنبال ازدواج‌های خویشاوندی، شیوع بیماری‌های تالاسمی، احتمال مرگ و میر نوزادان به دلیل اختلالات ژنتیکی، معلولیت جسمی و عقب مانده ذهنی رو به افزایش است. نقص ایمنی هم جزو بیماری‌های ناشی از پیوند فامیلی است. کودکان این خانواده‌ها بیشتر مستعدِ مبتلا شدن به بیماری‌های عفونی هستند. بیماری شب کوری ممکن است در اثر چنین ازدواجی رخ دهد. با گذشت زمان و بالا رفتن سن کودک به دلیل کمبود ویتامین آ در مشکلات ارثی، می‌تواند تبدیل به کوری دائم شود.

افرادی که لازم است قبل از ازدواج آزمایش ژنتیک انجام دهند
_خویشاوندانی که قصد ازدواج فامیلی با یکدیگر را دارند.

_مردان بالای ۴۰ سال که قصد ازدواج دارند.

_افرادی که به اختلالات ژنتیکی مانند ضعیف بودن چشم مبتلا هستند.

_ خانم‌هایی که زیر هجده سال سن دارند و زنان بالای سی سال

_ افرادی که اقوام درجه یک آن‌ها به اختلالات ژنتیکی مبتلا هستند.

_ افرادی که مشاغل پرخطر دارند و یا در مناطق پر خطر زندگی می‌کنند. مانند افرادی که در رادیولوژی‌ها و یا آزمایشگاه‌های سونوگرافی کار می‌کنند.

کمک گرفتن از مشاور قبل از ازدواج فامیلی
قبل از هرکدام از انواع ازدواج طرفین باید یک ارزیابی سنجیده از یکدیگر داشته باشند. این مسئله در ازدواج‌های فامیلی هم باید رعایت شود. شناخت پیش از ازدواج حتی برای ازدواج‌های فامیلی ضرورت دارد. چرا که برای رسیدن به خوشبختی در زندگی مشترک نیاز به یک تفاهم و هم فکری دو جانبه دارد. بعد از ارزیابی از لحاظ ژنتیکی بهترین کار انجام یک مشاوره قبل از ازدواج است. تا زوجین از لحاظ تناسب شخصیتی، فکری و اخلاقی بررسی شوند.

سؤالات متداول
آیا سلامت فرزند اول در ازدواج فامیلی نشان‌دهنده‌ی عدم وجود مشکل در ژنتیک است و فرزندان بعدی هم سالم به دنیا می‌آیند؟
توجه داشته‌باشید که سالم بودن فرزند اول در ازدواج فامیلی به این معنا نیست که فرزندان بعدی نیز حتما سالم به دنیا می‌آیند. چرا که تولد هر فرزند و عوامل تأثیر گذار بر آن از فرزندان دیگر مستقل است. بنابراین لازم است قبل از اقدام برای بارداری آزمایشات مرتبط را انجام دهید.

پر خطرترین ازدواج خویشاوندی کدام است؟
بر خلاف باور عموم مردم ازدواج دختر خاله و پسر خاله با یکدیگر از نظر ژنتیکی بسیار خطرناک است و ممکن است مشکلات و اختلالات پیچیده‌ای را برای فرزندان ایجاد کند.