هم‌نشینی با سعدی :حدیث مجنون لیلی و شورش حال او

اَلَم یَرَها یَوماً فَیوضِحَ لی عُذری

رویت ای دلستان بدیدندی

بی خبر دستها بریدندی

لَو سَمِعَت وُرقُ الحِمی صاحَت مَعی

فیٰ لَستَ تَدری ما بِقَلبِ الموجَعِ

جز به همدردی نگویم درد خویش

با یکی در عمر خود ناخورده نیش

حال ما باشد تو را افسانه پیش

او نمک بر دست و من بر عضو ریش

سعدی سلام الله علیه در گلستان می گوید:

ملوک عرب داستان مجنون و لیلی را برای یکدیگر نقل می‌کنند و درباره حال مجنون که در بیابان به سر می‌برد و عقل خود را از دست داده، صحبت می‌کنند. یکی از ملوک او را احضار می‌کند و به خاطر ترک جامعه و پذیرش دیوانگی‌اش ملامت می‌کند. مجنون می‌گوید افرادی که او را سرزنش می‌کنند، اگر احساسات او را درک می‌کردند، به جای عیب‌جویی، او را با عشق و محبت درک می‌کردند.

در ادامه، ملک جمال لیلی را می‌خواهد و پس از دیدن او، متوجه می‌شود که چهره‌اش به نسبت خدامش ضعیف و ناپیراست. اما مجنون بر این باور است که باید از دریچه چشم خودش به زیبایی لیلی نگریست تا احساس حقیقت را درک کند. او احساساتش را با بیانی شاعرانه بیان می‌کند و می‌گوید که درد عشق را نمی‌توان به دیگران منتقل کرد، چرا که تنها کسی که در خطر عشقی مانند او قرار دارد، می‌تواند درک کند.