ورود آب های آلوده و فاضلاب های شهری به دریاچه مهارلو/ ممنوعیت استفاده از نمک مهارلو بعنوان خوراکی

دریاچه زیبای مهارلو که دریاچه‌ای مملو از نمک است با ورود روان آب های آلوده و فاضلاب های شهری از طریق رودخانه هایی که دریاچه را تغذیه می‌کنند با آلودگی ها‌ی محیطی دست و پنجه نرم می‌کند.

فارس در گزارشی با عنوان«دست آلوده فاضلاب بر گریبان دریاچه صورتی ایران»  از شیرازنوشت:

مهارلو دریاچه ای به وسعت ۲۵ هزار هکتاری است که در جنوب شرقی شهر شیراز واقع شده است. این دریاچه نمک که به دریاچه صورتی نیز معروف است زیستگاه امنی برای پرندگان مهاجر ازجمله فلامینگوها، مرغابی‌ها، ماهیخوارها، آنقوت‌ها، آبچلیک‌ها، چوکاها، اردک‌های کله‌سبز، تنجه‌ها و حیوانات وحشی است. دریاچه مهارلو با وجود جاذبه های گردشگری و اکوسیستم زیست محیطی برای پرندگان مهاجر؛ گریبانگیر مشکلات و معضلاتی از جمله آلودگی های محیطی شده است که حیات منطقه را تهدید می‌کند.

این دریاچه صورتی که مملو از نمک است با ورود روان آب های آلوده و فاضلاب های شهری از طریق رودخانه هایی که دریاچه را تغذیه می‌کنند آلوده می‌شود و علاوه بر آن؛ سایر منابع زیست محیطی این اکوسیستم نیز در معرض خطر است. با این وجود ادعا می‌شود که این نمک تنها در بخش های صنعتی مصرف می‌گردد و در بخش خوراکی استفاده ای نمی‌شود اما لازم است تا نظارت ها در این زمینه بیشتر شود تا تخلفی صورت نگیرد.

این مسئله مهم را از معاونت نظارت و پایش سازمان محیط زیست استان فارس پیگیری کردیم. ورود روان آب های آلوده به دریاچه مهارلو قاسم نهاوندی، معاونت نظارت و پایش اداره کل محیط زیست استان فارس به سه رودخانه تغذیه کننده دریاچه مهارلو اشاره کرد و گفت: سه رودخانه سروستان،خشک شیراز و چنار راهدار دریاچه مهارلو را تغذیه می‌کنند و ورودی های اصلی آن هستند و علاوه بر آنها دریاچه های کوچکی نیز در قسمت شمالی دریاچه وجود دارد که جزء منابع تغذیه کننده مهارلو بودند اما به علت خشکسالی های اخیر در حال حاضر وضعیت مطلوبی ندارند.

تصفیه فاضلاب واحدهای صنعتی

به گفته وی، برخی از روان آب های سطحی در سطح شهر به دو رودخانه خشک و چنار راهدار هدایت می‌شوند و در نهایت به دریاچه مهارلو می‌ریزند. معاون اداره محیط زیست دلیل اصلی انتقال آلودگی به دریاچه را رودخانه چنار راهدار دانست و توضیح داد: رودخانه چنار راهدار به عنوان اصلی ترین دلیل آلودگی دریاچه شناخته شده است، این رودخانه به خاطر روان آب های سطحی، فاضلاب ها و پساب های خروجی از برخی تصویه‌خانه ها که از نقاط مختلف به آن هدایت می‌شود و درنهایت به دریاچه می‌ریزد سبب ایجاد آلودگی در دریاچه مهارلو شده است.

او با اشاره به اینکه آلودگی های زیادی دریاچه مهارلو را در گذشته تهدید می‌کردند، گفت: در گذشته آلودگی های مختلفی دریاچه را در معرض خطر و آسیب قرار داده بودند اما با پیگیری های موثر اداره محیط زیست بسیاری از این عوامل تهدید کننده بر طرف شدند.

وی افزود: برای مثال سه واحد صنعتی نشاسته سازی با پیگیری های اداره محیط زیست و اقدامات قانونی موظف شدند تا از تصفیه فاضلاب استفاده کنند و اینکه فرایند تولید را با دستگاه های پیشرفته تر به گونه ای تغییر دهند که حداقل میزان مصرف آب و حداقل میزان تولید پساب را داشته باشند.

او اضافه کرد: درحال حاضر با برطرف شدم مشکل ورود فاضلاب تصویه نشده این سه واحد صنعتی بخش قابل توجهی از آلودگی که توسط رودخانه چنارراهدار وارد دریاچه میشد و بخشی از بوی نامطبوع ناشی از این پساب ها در کمربندی برطرف شده است.

وجود آلودگی های نقطه‌‌ای در اطراف دریاچه نمک

او عامل آلودگی دیگر را فاضلاب فرودگاه شهید دستغیب شیراز دانست و اظهار داشت: بخش دیگری از آلودگی های این دریاچه از طریق ورود فاضلاب فرودگاه به وجود می‌آمد که با پیگیری های قضایی و محیط زیست به شبکه فاضلاب شهری متصل شدند و از ورود آلودگی به مهارلو جلو گیری شد.

نهاوندی به وجود آلودگی های نقطه ای در اطراف دریاچه پرداخت و گفت: باوجود رفع موانع خطر ساز برای دریاچه که پیشتر به آنها اشاره کردم متاسفانه هنوز آلودگی های نقطه ای در منطقه وجود دارد که درحال پیگیری برای برطرفسازی آنها هستیم.

او ضمن بیان اینکه طول رودخانه چنار‌ راهدار حدود ۵۰ کیلومتر است بیان کرد: بخشی از ورودی های دریاچه به واسطه این رودخانه از خروجی های تصویه فاضلاب شهر شیراز نشأت گرفته که به صورت مداوم توسط محیط زیست درحال پایش است و سیستم پایش لحظه ای نیز بر روی خروجی این تصویه خانه نصب است و به طور کلی خروجی تصویه خانه شماره یک شهر شیراز از لحاظ زیست محیطی مشکلی ندارد.

وی اضافه کرد:با این وجود و باوجود نظارت های اداره محیط زیست گاهی اوقات تخلفاتی صورت می‌گیرد و باعث می‌شود فاضلاب و آلودگی ها به صورت مقطعی وارد زهکش منتهی به دریاچه شود.

تاثیر منفی آلودگی ها بر روی نمک دریاچه

معاون اداره محیط زیست به تاثیر منفی آلودگی های دریاچه مهارلو بر روی نمک های آن اشاره کرد و گفت: دریاچه مهارلو که به دریاچه نمک نیز معروف است از منبع زیادی نمک یا سدیم کلرید تشکیل شده است و به طبع ورود آلودگی های محیطی در بستر دریاچه بر روی کیفیت و سلامتی آنها نیز تاثیر منفی می‌گذارد.

او به مصرف نمک دریاچه مهارلو در واحد های صنعتی پرداخت و توضیح داد: در گذشته برخی واحد های صنعتی مثل پتروشیمی شیراز نمک دریاچه را استخراج و در مصارف صنعتی و در بخش سودااش استفاده میکرد اما درحال حاضر غیر فعال شده است‌.

نهاوندی باتوجه به آلودگی های موجود در سطح دریاچه استفاده از این نمک را برای مصارف خانگی و تغذیه توصیه نکرد و گفت: باتوجه به آلودگی هایی که وجود دارد این نمک برای مصارف غذایی نباید استفاده شود، البته تعیین میزان کیفیت و آلودگی این نمک ها در حوزه اختیارات سازمان استاندارد و علوم پزشکی است و آنها دقیق تر می‌توانند در این زمینه اظهار نظر کنند.

او به نقش و تاثیر آلودگی های دریاچه مهارلو در آلودگی هوا نیز اشاره و بیان کرد: زمانی که آب دریاچه تبخیر می‌شود رسوبات آن ته نشین شده و می‌تواند کانونی برای پراکندگی رسوبات و ریزگرد ها باشد، این اتفاق برای دریاچه مهارلو نیز صادق است و با تبخیر آب در فصل تابستان رسوبات آن به همراه آلودگی های موجود ته نشین شده و توسط وزش شدید باد در محیط پراکنده می‌شود و کانون گرد و غبار را ایجاد می‌کند.

کاربرد نمک دریاچه مهارلو برای صنعت

این موضوع مهم را از علوم پزشکی شیراز نیز پیگیری کردیم که در این راستا سیدمحمد مظلومی مدیر نظارت و ارزیابی مواد خوراکی ، آشامیدنی ،آرایشی و بهداشتی دانشگاه‌ علوم پزشکی شیراز در خصوص نمک دریاچه مهارلو اظهار نظر کرد و گفت: مجوز برداشت نمک از دریاچه مهارلو که تاکنون صادر شده است برای مصارف خوراکی نبوده و تمام آن باید در صنایع بخصوص صنعت پتروشیمی استفاده گردد.

ممنوعیت استفاده از نمک دریاچه به عنوان نمک خوراکی او به ممنوعیت استفاده خوراکی از نمک دریاچه از سال ۹۶ با مصوبات استاتی اشاره کرد و گفت: از سال ۱۳۹۶ طبق مصوبه مشترک دانشگاه علوم پزشکی شیراز، اداره کل استاندارد و تحقیقات صنعتی فارس و سازمان صنعت و معدن استان فارس مصرف نمک دریاچه مهارلو به عنوان نمک خوراکی به دلیل احتمال وجود آلودگی ناشی از ورود فاضلاب های صنعتی و شهری ممنوع شد.

وی ادامه داد: اگر نمکی که به عنوان ماده اولیه کارخانجات استفاده می شود آلوده باشد فرآیند تصفیه نمک نمی‌تواند صددرصد آلودگی های آن را از بین ببرد و این آلودگی ها می توانند برای سلامتی انسان مضر و خطرناک باشند.

نظارت بر صنایع و کارخانجات تولید نمک

مظلومی در خصوص نظارت بر نمک های موجود در بازار گفت: ما به عنوان متولی سلامت همه تلاشمان را در راستای صیانت از حقوق مصرف کننده به کار می‌گیریم و بر صنایع و کارخانجات تولید نمک، مواد اولیه و محصول نهایی نظارت میکنیم تا تخلفی صورت نگیرد.

او با اشاره به بهتر شدن کیفیت و سلامت نمک خوراکی گفت: لازم است در خصوص تمام منابع برداشت نمک خوراکی در کشور تحقیقات جامع انجام شود و منابع سالم نمک مشخص گردد همچنین ضرورت دارد تا دستورالعمل و ضوابط برداشت نمک از منابع مطمئن و مورد تایید توسط،سازمان غذا و دارو تدوین شد.

ارزیابی کیفیت و سلامت نمک
مدیر نظارت و ارزیابی مواد خوراکی ، آشامیدنی ،آرایشی و بهداشتی دانشگاه‌ علوم پزشکی شیراز با اشاره به اهمیت کیفیت نمک گفت: کیفیت و سلامت نمک امر مهمی است که باید بسیار به آن توجه شود، هر ایرانی به طور میانگین روزانه حدود ۱۰ گرم نمک مصرف می‌کند بنابراین درصورتی که نمک آلوده باشد مواد مضر آن در دراز مدت می تواند سلامت مصرف کننده را به خطر اندازد.

وی در اخر اضافه کرد: بنابراین ما باید تمام تلاشمان را در سطح ملی به کار بگیریم تا این ماده غذایی مهم به صورت کاملا سالم با اطمینان به مصرف کننده برسد.
ممنوعیت استفاده از نمک دریاچه مهارلو به عنوان نمک خوراکی
سیدمحمد مظلومی مدیر نظارت و ارزیابی مواد خوراکی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی دانشگاه‌ علوم پزشکی شیراز در خصوص نمک دریاچه مهارلو اظهار نظر کرد و گفت: مجوز برداشت نمک از دریاچه مهارلو که تاکنون صادر شده است برای مصارف خوراکی نبوده و تمام آن باید در صنایع بخصوص صنعت پتروشیمی استفاده گردد.

او به ممنوعیت استفاده خوراکی از نمک دریاچه از سال ۹۶ با مصوبات استاتی اشاره کرد و گفت: از سال ۱۳۹۶ طبق مصوبه مشترک دانشگاه علوم پزشکی شیراز، اداره کل استاندارد و تحقیقات صنعتی فارس و سازمان صنعت و معدن استان فارس مصرف نمک دریاچه مهارلو به عنوان نمک خوراکی به دلیل احتمال وجود آلودگی ناشی از ورود فاضلاب های صنعتی و شهری ممنوع گردید.

وی ادامه داد: اگر نمکی که بعنوان ماده اولیه کارخانجات استفاده می شود آلوده باشد فرآیند تصفیه نمک نمی‌تواند صد در صد آلودگی های آن را از بین ببرد و این آلودگی ها می توانند برای سلامتی انسان مضر و خطرناک باشند.

نظارت بر صنایع و کارخانجات تولید نمک

مظلومی درخصوص نظارت بر نمک های موجود در بازار گفت: ما به عنوان متولی سلامت همه تلاشمان را در راستای صیانت از حقوق مصرف کننده به کار می‌گیریم و بر صنایع و کارخانجات تولید نمک، مواد اولیه و محصول نهایی نظارت میکنیم تا تخلفی صورت نگیرد.

او درخصوص بهتر شدن کیفیت و سلامت نمک خوراکی سخن گفت و در ادامه داد: لازم است در خصوص تمام منابع برداشت نمک خوراکی در کشور تحقیقات جامع انجام شود و منابع سالم نمک مشخص گردد همچنین ضرورت دارد تا دستورالعمل و ضوابط برداشت نمک از منابع مطمئن و مورد تایید توسط،سازمان غذا و دارو تدوین گردد.

 
ارزیابی کیفیت و سلامت نمک
مدیر نظارت و ارزیابی مواد خوراکی ، آشامیدنی ،آرایشی و بهداشتی دانشگاه‌ علوم پزشکی شیراز با اشاره به اهمیت کیفیت نمک گفت: کیفیت و سلامت نمک امر مهمی است که باید بسیار به آن توجه شود، هر ایرانی به طور میانگین روزانه حدود ۱۰ گرم نمک مصرف می‌کند بنابراین درصورتی که نمک آلوده باشد مواد مضر آن در دراز مدت می تواند سلامت مصرف کننده را به خطر اندازد.

وی در اخر اضافه کرد: بنابراین ما باید تمام تلاشمان را در سطح ملی به کار بگیریم تا این ماده غذایی مهم به صورت کاملا سالم با اطمینان به مصرف کننده برسد.