پافشاری بر استقرار کارخانجات و صنایع آب بَر در حوزه خشکیده کُر و بختگان

فارس با وجود بحران‌های بی آبی و وقوع فرونشست‌های متعدد عمیق در مناطق روستایی و حتی شهری، مسئولان هنوز دست از احداث صنایع آب بَر نکشیده و با وجود خشک شدن آن همچنان بر تمرکز زدایی صنایع فولادی در نقاط مختلف پافشاری می‌کنند.

ایلنا: موضوعی که حتی رئیس جمهور نیز در سفر دوم خود به فارس به آن اشاره و تاکید کرد که” فارس به دلیل کم آبی دیگر ظرفیت احداث صنایع آب بر ندارد”؛ احداث کارخانجات و صنایع آب بَر نظیر فولاد به دلیل نیاز آبی بالا باید در مجاورت دریاهای آزاد احداث شود نه در مناطق خشک که در فارس چنین شده است.

در فارس چندین واحد کارخانجات فولاد در کوار، خرامه، نی ریز، و بختگان وجود دارد.

احداث صنایع فولادی روز به روز در فارس پر رنگ تر و فاجعه محیط زیستی ناقوس ویرانی منابع آب، محیط زیست و منابع طبیعی را به صدا در آورده و فرایند مهاجرت ساکنین محلی و روستایی مناطق خشکیده این استان را کلید می‌زند.

استقرار صنایع در مناطق خشک توجیه ندارد

در همین رابطه یکی از فعالین حوزه محیط زیست استان فارس در گفت وگو با ایلنا، صنایع فولادی را صنعتی آلاینده و آب بر و نسخه‌ای خطرناک در پشت ادبیات و نیتّی خیرخواهانه به نام اشتغال می‌داند و اظهار می‌کند: تأثیرات مخرب کارخانه‌های ذوب، نورد، گنداله سازی، فولاد و… در مناطق خشک مصداق‌های بارز و ملموسی از تخریب فزاینده در مناطق مرکزی دارد.

سیروس زارع می افزاید: استقرار صنعت آب‌بر در مناطق خشک در معادلات ارزیابی و فنی اثرات تخریبی زیستی توجیه ندارد و تکرار خطا و استمرار تصمیمات سئوال برانگیز مبنی بر احداث کارخانه‌های فولاد جای تأمل دارد.

دبیر تشکل احیاکنندگان تالاب بین‌المللی کمجان با تاکید بر اینکه در گذشته نیز از این دست تصمیمات، مورد اعتراض مجموعه‌های مختلف قرار گرفته، تصریح می‌کند: با وجود اعتراضات گسترده فعالین زیست محیطی متأسفانه هیچ تغییری در تصمیمات متولیان صنعت جهت هدایت سرمایه گذار به مناطقی که کاهش چالش‌های آن را در پی داشته باشد، شاهد نیستیم.

زارع ادامه می‌دهد: مدتهاست که احداث کارخانه فولاد در شهرستان بختگان رؤیای مردمی شده تا از این طریق شعار اشتغال تحقق پیدا کند، اما این جا نمایی و انتخاب به دور از هر تعصبی، پیامدهای زیان باری برای مردم منطقه و سرزمین شان خواهد داشت.

عضو شورای تشکل‌های تالابی کشور بیان می‌کند: ایجاد صنایع در مناطق خشک، خسارات بعضاً غیر قابل جبران بر محیط زیست در پی خواهد داشت، این در حالی است که موافقت متولیان محیط زیست و منابع طبیعی مستلزم مطالعه جامع فنی و کارشناسی است چرا که آنان دستگاه‌هایی تخصصی هستند که می‌بایست خطرات احداث آن‌ را اعلام کنند، اما می‌بینیم که این دستگاه‌ها تبعات احداث صنایع یاد شده را نادیده و گاهاً از رسالت‌شان نیز فاصله گرفته‌اند که جای تأمل دارد.

حوزه آبی کُر در محاصره صنعت

او با گریزی به تمرکز کارخانجات فولاد در مناطق خشک مرکزی فارس ابراز می‌کند: لازم است به تمرکز زدایی صنعت آب بر در مناطق خشک فارس که با بحران آب مواجه است، توجه جدی داشت.

زارع با اشاره به اینکه حوزه آبی آسیب دیده کُر و بختگان به محاصره صنعت در آمده است، عنوان می‌کند: استقرار صنایع فولاد در شهرستان خرامه جنوب بختگان، فولاد در شهرستان بختگان شرق تالاب طشک، تعدد کارخانه‌های فولاد و سیمان در نی ریز منجر به مصرف بیش از پیش آب در این شرایط بحرانی شده است.

او می گوید: وجود چاه‌های زراعی، عدم تأمین حق آبه زیستی، منفی شدن تراز آب‌های زیر زمینی و تخلیه آب‌های شیرین به بروز بزرگترین فرو چاله کشور در جنوب شرقی بختگان، مجاور روستاهای تابعه شهرستان استهبان شده است که نشان از آینده خطرناکی برای اضافه برداشت آبی و افزایش بار گذاری اکولوژیکی و کاهش توان تاب‌آوری را رقم خواهد زد.

پافشاری بر استقرار صنایع در مجاورت بختگان

در ادامه یکی دیگر از فعالین زیست محیطی فارس در گفت‌وگو با ایلنا اظهار می‌کند: احداث کارخانجات فولاد در مجاورت بختگان یک اقدام بدون اندیشه است.

سید علی اکبر کاظمینی تصریح می‌کند: همه ما می دانیم که صنعت فولاد صنعتی آب بَر و آلوده کننده است و قطعاً این صنعت باید مکان‌هایی طراحی شود که میزان آب فراوان داشته باشد، اما دیده می‌شود که با انکار این آسیب‌های زیست محیطی، همچنان بر اعمال تفکر نادرست وناپایدار به استقرار صنایع پافشاری می‌شود.

او با بیان اینکه عده‌ای با همین تفکر استقرار صنایع فولاد در بختگان را کلید زده‌اند، می‌گوید: این نوع اقتصاد در این مکان با نظام‌های زیست بومی در تضاد است. کجای این اقدام، توسعه‌ای و اقتصادی است که باید مواد اولیه این کارخانه از فاصله بسیار زیادی و از معادن‌گل گهر بیاید و آب آن از خط لوله فارس که به یزد می‌رود، تأمین شود؟

مدیر عامل مؤسسه زیست محیطی ۱۳ فروردین با ذکر این نکته که هنوز هیچ چیزی به طور واضح در پروژه یاد شده مشخص نیست و فاصله بسیار زیادی هم با این منطقه دارد، تصریح می کند: اگر تفکر اقتصادی پشت این برنامه بود بُعد مسافت برای مواد اولیه و بُعد مسافت برای انتقال آب مد نظر قرار می‌گرفت.

سرنوشت نامعلوم تأمین آب به کارخانه

وی ابراز می‌کند: عملیات احداث این کارخانه شروع شده اما به بهانه هزینه‌های گزاف انتقال آب، هنوز وضعیت آب معلوم‌ نیست چرا که طی سالیان متمادی اینگونه اتفاقات را زیاد دیده‌ایم و پس از شروع پروژه‌ها، سازمان‌ها و مردم در عمل انجام شده قرار می‌گیرند و به همین بهانه با حفر چاه‌های عمیق و با بهانه هزینه سنگین انتقال آب، منطقه را تبدیل به بیابان و بزرگترین تنش را برای ساکنین مناطق با موضوع اشتغال ایجاد می‌کنند.

عضو ستاد ملی تالاب‌های کشور تاکید می‌کند: مردم عدالت اجتماعی را در کنار اشتغال پایدار می‌خواهند نه شغل ناپایداری که شغل‌های قبلی‌شان را هم از بین ببرد.

کاظمینی می گوید: چه تفکری در ما حاکم شده که باید ده‌ها واحد پتروشیمی، فولاد ایجاد بشود در حالی که در کشورهای پیشرفته تنها یک کارخانه فولاد و یا پتروشیمی آن هم در کنار دریاها ایجاد می‌کنند اما می‌بینیم که در هر گوشه کشور به دنبال احداث حداقل پنج یا شش واحد کارخانجات فولاد یا پتروشیمی هستند.

او ادامه می‌دهد: در کشورهای پیشرفته تنها یک کارخانه فولاد و یا پتروشیمی آن هم در کنار دریاها ایجاد می‌کنند اما در هر گوشه کشور ما به دنبال احداث حداقل پنج یا شش واحد کارخانجات فولاد یا پتروشیمی هستند.

اقدامات فولادی در مناطق خشک، مردود است

مدیر عامل مؤسسه ۱۳ فروردین می افزاید: از نظر علمی، اکولوژی و اقتصادی این اقدامات عملی کاملاً مردود است و قطعاً در زمانی که دریاچه بختگان آب دار شود، گازهای خروجی دودکش کارخانه فولاد به همراه بارندگی سرنوشتی تلخ را برای تالاب بختگان و مجاورین ایجاد خواهد کرد.

او تاکید می کند: نباید اجازه ساختن این صنعت آب بر داده شود. باید بگذارند مردم بختگان با آرامش به زیست خود ادامه داده و با اندک آبی که دارند به کشاورزی‌شان ادامه دهند، چرا که این نوع تفکر و صنعت برای مردم این مناطق حاصلی  نخواهد داشت.

توجه به آمایش سرزمین تنها راه توسعه پایدار شهرستان بختگان

یک کنشگر زیست محیطی دیگر در استان فارس نیز با انتقاد از احداث صنایع فولادی در این استان بیان می کند: کارخانه فولاد بختگان در ادامه فولادهای کوار و نی ریز یکی از اشتباهات تاریخ صنعت فارس خواهد بود که با گذشت زمان آثار سوء این تصمیمات بیشتر خود را نشان خواهد داد.

محمد جواد نعمت الهی اظهار می‌کند: علاوه بر هزینه‌های سنگین انتقال آب از خلیج فارس و قیمت تمام شده آب برای بخش صنعت این سئوال پیش می‌آید که آیا مکان‌یابی این کارخانه فولاد در کنار دریاچه خشکیده بختگان عقلانی است؟ چرا به جای استقرار صنایع فولاد در سواحل خلیج فارس بیشتر به فکر انتقال آب خلیج فارس هستیم؟

دبیر انجمن زیست محیطی ایران زیبا، بیان می‌کند: شهرستان بختگان در ۱۰ سال اخیر به واسطه خشک شدن تالاب بختگان عملاً به بیابان تبدیل شده و با طوفان‌های گرد و غبار بیماری‌های ریوی و تنفسی افرایش یافته است.

نعمت الهی  با تاکید بر اینکه در روستاهای شهرستان بختگان Ec آب کشاورزی به محدوده‌های ۱۵۰۰۰ تا ۲۵۰۰۰ رسیده است، عنوان کرد: تنها راه توسعه پایدار شهرستان بختگان توجه به آمایش سرزمین و برنامه ریزی بر اساس پتانسیل‌های سرزمین می‌باشد و لازم است احیا تالاب بختگان در دستور کار مدیران قرار گیرد.

چه کنیم تا سکسکه بند بیاید؟