ماجرای احداث سد تنگ سرخ در شمال غرب کلانشهر شیراز با چربیدن زور مخالفان بر موافقان از یک دهه عبور کرد، احداث سدی که به گفته متخصصان محیط زیست می‌تواند تهدیدی جدی برای جان مردم کلانشهر شیراز محسوب شود!
هنوز مجوزی برای احداث سد تنگ سرخ شیراز صادر نشده است
به گزارش اول فارس از شیراز، سال ۱۳۹۰ بود که کلنگ احداث سد تنگ سرخ در بالادست کلانشهر شیراز با مشارکت شرکت آب منطقه‌ای فارس و شهرداری شیراز به زمین زده شد، اتفاقی که کمتر کسی گمان می‌کرد سرنوشت ساخت آن پس از گذشت بیش از ۱۰ سال همچنان در هاله‌ای از ابهام باشد.
طی ۱۲ سال گذشته موضوع احداث این سد فراز و فرودهای بسیاری را سپری کرده است موضوعی که گاهی قوت گرفت و گاهی از رمق افتاد.گرچه هر از چند گاهی اخباری مبنی بر اقدامات شبانه و زیرپوستی بدون داشتن مجوز برای ساخت این سد منتشر می‌شود و مردم محلی به تحرکات شبانه بولدوزرها شهادت می‌دهند اما به گفته مسوولان محیط زیست هنوز این نهاد مجوزی برای ساخت سد تنگ سرخ صادر نکرده است و حتی یکبار نیز گزارش ساخت این طرح در کمیته ملی ارزیابی اثرات زیست محیطی پروژه‌های عمرانی رد و با ساخت آن مخالفت شده است.
حیات تن نیمه جان مهارلو در گرو احداث نشدن سد تنگ سرخ!
برخی متخصصان محیط زیست معتقدند که اگر سد تنگ سرخ ساخته شود سیلاب و روان‌آب‌هایی که اکنون از طریق رودخانه خشک وارد دریاچه مهارلو می‌شوند و تنها دلیل زنده ماندن این دریاچه هستند در پشت دیواره این سد مانده و هرگز به تن نیمه جان این دریاچه که چندین سال است با خشکسالی دست به گریبان است، نخواهند رسید و پیکر بی‌رمق مهارلو جان خواهد باخت.
تالاب مهارلو که در مجاورت شیراز در روستای مهارلو واقع شده و بنا به ارزیابی اقلیم شناسان نقش مؤثری در تلطیف آب و هوای این کلانشهر و معتدل شدن آن داشت تنها به خاطر ورود همین روان‌آب‌ها که در سالیان اخیر کاهش چشمگیری هم داشته زنده مانده بود که این روزها به دلیل بخیل شدن آسمان و کاهش نزولات آسمانی از آن زیبای صورتی رنگ تنها تپه‌های نمک باقی مانده است.
مخالفان ایجاد سد تنگ سرخ معتقدند اکنون که سد تنگ سرخ ایجاد نشده وضعیت دریاچه مهارلو (نمک) چنین است و اگر در آینده این سازه در میانه شاهراه حیاتی تزریق آب به این دریاچه برپا شود همین میزان آب کم نیز دیگر سالانه وارد این دریاچه نخواهد شد و تنگ سرخ عملاً به سدِ راهِ ورود آب به این دریاچه تبدیل می‌شود و خشک شدن مهارلو زندگی مردم شیراز را به شدت تحت تأثیر خود قرار می‌دهد، همانگونه که در سالیان اخیر با خشک شدن بخش‌هایی از این دریاچه مشکلات تنفسی، پوستی، زیست محیطی و…. دامن ساکنین بومی این مناطق را گرفته است.
سرنوشت سیاه بختگان در انتظار مهارلو!
متخصصین محیط زیستی مخالف احداث سد تنگ سرخ، معتقدند یکی از مشکلات محیط زیستی دیگر که بعد از احداث این سد رخ خواهد داد، عدم رعایت حقابه دریاچه مهارلو در پایین دست آن است همانگونه که در نمونه‌های مشابه نیز سابقه دارد؛ این مورد بعد از ساخت سد رعایت نخواهد شد و مهارلو نیز به سرنوشتی مانند بختگان دچار می‌شود.
درباره این اتفاقات و آنچه این روزها بر سرنوشت این سد می‌گذرد با معاون محیط زیست سازمان حفاظت محیط زیست فارس گفتگو کردیم.نبی‌اله مرادی به خبرگزاری فارس گفت: سال ۹۰ بود که گزارش ارزیابی احداث سد تنگ سرخ در تراز زیست‌محیطی توسط سازمان آب منطقه‌ای ارائه شد اما بدون اینکه منتظر دریافت مجوز بماند شروع به انجام اقدامات کرد.وی ادامه داد: در این شرایط محیط زیست معترض شد و حتی شکایت کرد و بنا شد این مشکل در دستگاه حل اختلاف اجرایی مطرح شود اما به سبب وجود مشکلات زیست محیطی جدی که این پروژه به دنبال خواهد داشت ، محیط زیست هم در سطح استانی و هم ملی ماجرا را پیگیری کرد لذا مدتی بعد، کار تعطیل شد.
معاون محیط زیست فارس با اشاره به مخالفت اولیه با اجرای این پروژه در سال ۹۲ افزود: از انجا که برخی از پروژه ها در استان ها بررسی می شود اما بعضی در سطح ملی و در سطح سازمان محیط زیست بررسی می شود. سد تنگ سرخ از آن دسته بود که در سطح ملی پیگیری می‌شد لذا مخالفت‌ها برای احداث آن عنوان شد و مجوزی صادر نشد اما مجریان (شهرداری شیراز و آب متطقه‌ای فارس) همچنان اصرار بر اجرا اصرار داشتند.
وی با بیان اینکه مخالفت محیط زیست از دو جنبه است، گفت: اول اینکه هر پروژه برای اجرا باید مجوزهاز زیست محیطی را اخذ کند اما پروژه احداث سد تنگ سرخ بدون اخذ مجوز کارش را آغاز کرد، دوم هم نگرانی‌های بزرگ دیگری است که احداث این پروژه به دنبال دهرد همچون آسیب به دریاچه مهارلو و سازند نامطمعنی که قرار است این سد بر روی آن احداث شود.
مرادی در ادامه گفت: در نهایت آب منطقه‌ای با بیان اینکه پروژه یکسری تغییرات داشته است، گزارش ارزیابی مجددی ارائه کردند که در ستاد ملی بررسی شد و نهایتا جهت مهندسی ارزش به وزارت نیرو واگذار شد که هیچ‌گاه نتیجه رسمی آن به محیط زیست ابلاغ نشد!
وی با اشاره به برگزاری جلسات متعدد و گسترده با حضور کارشناسان موافق و مخالف این پروژه طی این سالها گفت: در جلسات کارشناسی زیادی که برگزار شد مطرح شد که این منطقه چندین گسل فعال دارد و بر روی یک سازند نامطمعن قرار است بنا شود و لذا ابتدا باید فکری به حال زلزله خیزی منطقه شود.
او افزود: اخیرا نیز از سوی مدیرکل دفتر فنی استانداری فارس نامه ای برای پیگیری مجدد مجوز به دست ما رسید که دوباره پیگیر اجرای این پروژه شدند در حالی که نگرانی‌های زیست‌محیطی این پروژه همچنان پابرجاست.
تنگ سرخ دیگر سد نیست؛ آبگیر است!
در ادامه موضوع را از مدیرکل دفتر فنی استانداری فارس پیگیری کردیم.امیرحسین جمشیدی درباره جزئیات اجرای این پروژهگفت: سد تنگ سرخ عملا دیگر یک سد نیست بلکه نهایتا آبگیری است که بیشتر جنبه گردشگری و کنترل سیلاب دارد.
وی افزود: ابتدا بنا بود این سد با ظرفیت ۲۵ میلیون متر مکعب احداث شود اما در نهایت با ۱۲ میلیون متر مکعب تصویب شد و منتظر تصمیم نهایی محیط زیست هستیم تا عملیات اجرایی را آغاز کنیم.
مدیرکل دفتر فنی استانداری فارس درباره انتقادی که درباره کاهش حق‌آبه مهارلو به دنبال احداث تنگ سرخ گفت: اکنون که حجم این پروژه کاهش یافته تاثیری در حق‌آبه مهارلو نخواهد داشت.جمشیدی همچنین در پاسخ به وجود گسل‌هایی که در منطقه مورد نظر وجود دارد نیز گفت: طبق استعلام‌های انجام شده و نقشه پهنه‌بندی که از گسل‌ها تهیه شده مشکلی به لحاظ گسل وجود ندارد.
به گزارش فارس، این سخنان در حالی است که هم محیط زیست و هم کاشناسان و محققان سخنان و دلایل متقنی را از خطرناک بودن این منطقه عنوان می‌کنند .|منبع: خبرگزاری فارس ، گزارش: راضیه نجار
باهر
تاریخ : ۲۸ - بهمن - ۱۴۰۲
اکثر سد ها بدون سنجش همه جانبه ساخته شده اند و باعث نابودی محیط زیست و حرث و نسل مردم وابجاد فقر و حاشیه نشینی و ده ها مصایب عظمای دیگر شده اند ولی متاسفانه یک عده سدساز نادان همچنان با سدسازی در همه جای ایران چه مناسب و چه نامناسب اصرار شدید دارند و کسی هم یارای جلوگیری از آنها ندارد.