برای انسانی که درگیر مشکلات اقتصادی زندگی هست. کارگر و راننده ای که باید مخارج روزانه ی خانواده خود را تامین کند. پیرمردی که روی تختی در بیمارستان گلستان اهواز برای نفس های بیشتر تلاش می کند. دانشجوی دکترا که برای فرار از بیکاری به فکر مهاجرت هست. حرف زدن از خشک شدن زاگرس و جنگل های ایران برای این بخش از جامعه بی معنی می باشد. همه اینها مشکلات بزرگتر و مهمتری از گرم شدن کره زمین یا خشک شدن بلوط های زاگرس دارند. هر چند اینها هم دیر یا زود اثرات ناشی از خشک شدن جنگل های بلوط زاگرس و دیگر پدیده های زیست محیطی حاکم بر ایران را در زندگی خود لمس خواهند کرد. بدون آنکه متوجه این مشکل و اثرات آن باشند. یا اصلا حاضر به فکر کردن درباره آن باشند.

مخاطب این مقاله شما علاقمندان به طبیعت هستید. شمایی که با همه مشکلات نسبت به آینده این سرزمین و طبیعت آن احساس مسئولیت می کنید. در این مقاله بررسی چرایی و ضرورت کاشت درخت بلوط می پردازیم.

۱.نقش بلوط در تولید اکسیژن برای کره زمین

درختان فقط CO2 را جذب نمی کنند. آنها همچنین بوها و آلاینده هایی مانند اکسیدهای نیتروژن، آمونیاک، دی اکسید گوگرد و ازن را جذب می کنند. تخمین زده می شود که یک درخت بلوط می تواند هر سال نزدیک به ۴.۵ کیلوگرم هوای آلوده را جذب کند و ۱۱۷ کیلوگرم اکسیژن آزاد کند.
درخت بلوط نقش مهمی در جذب کربن هوا و تولید اکسیژن دارند بنا بر تحقیقات انجام شده هر هکتار درخت بلوط سالیانه بیش از ۵ تن اکسیژن تولید می کند. اگر به فکر بهینه سازی هوای منطقه خود هستید درخت بلوط بکارید.

کره زمین در حال گرم شدن هست یکی از دلایل آن نابودی پوشش گیاهی آن توسط انسان هست. که منجر به خطرات زیست محیطی مثل آب شدن یخ های قطبی و سیل های ویرانگر شده. اگر تا کنون خطرات آن متوجه شما نشده عجله نکنید چرا که اثرات و خطرات آن دیر یا زود به شما هم می رسد.

بلوط در فصل تابستان با برگ هایش گرمای خورشید را دریافت می کند و تبدیل به سایه می کند. تصور کنید اگر بلوط یا درختان دیگر نباشد. نور خورشید مستقیم به زمین می خورد. باد این هوای گرم را به شهرها و محل زندگی ما انتقال می دهد. مناطق جنگلی هزینه و انرژی کمتری برای گرم کردن و خنک کردن خانه خود پرداخت می کنند. فکر کنم هیمن یک مورد برای قانع کردن شما جهت کاشت بلوط کافی باشد

۲. جلوگیری از فرسایش خاک و جذب آب

درخت بلوط در مقابل شدیدترین باران ها مقاومت بالایی از خود نشان می دهد. آنها آب را تشویق می کند به جای جاری شدن در خاک نفوذ کند. هر هکتار جنگل بلوط سالانه قادر به ذخیره سازی ۵۰۰ تا دو هزار متر مکعب آب در خاک هنگام باران می باشد.علاوه بر جلوگیری از فرسایش خاک و ایجاد سیلاب نقش مهمی در ذخیره سازی آب و انتقال آن به زمین دارد. با یک بررسی کوتاه می توان به جاری شدن سیل در مناطق فاقد پوشش جنگلی و گیاهی پی برد.سیل و بارندگی شدید بهترین لایه خاک را با خود می برد. وجود درختان بلوط باعث می شود که از جاری شدن آب و از بین رفتن خاک جلوگیری شود و هر سال لایه های بهترین از خاک شکل گیرد. با نگاه کردن به پوشش گیاهی مناطق جنگلی و مناطق فاقد جنگل می توان به نقش بلوط در جلوگیری از فرسایش خاک پی برد.

۳.زنجیره غذایی

درخت بلوط از دوران شکل گیری تا به امروز نقش مهمی در زنجیره غذایی انسان و حیوان داشته است. در مقاله شیرین سازی بلوط به بررسی نقش بلوط در زنجیره غذایی مردم زاگرس پرداخته ایم. بلوط نه تنها زمینه شکل گیری دامداری در این مناطق بوده بلکه بخشی از برنامه غذایی این مردمان را تشکیل می داد. از میوه درخت بلوط نوعی نان به اسم کَلگ درست می کنند که هنوز هم در مناطق زاگرس نشین مورد استفاده قرار می گیرد.

بخاطر گران شدن علوفه دام این روزها مردم زاگرس از میوه درخت بلوط به جای جو و سایر مواد غذایی حیوانات استفاده می کنند. چرا که هم قدرت بالایی دارد و هم به راحتی در طبیعت یافت می شود. اما متاسفانه بعضی از دامداران برای چیدن بلوط با چون به جان شاخه های درخت می افتند و آنها را تخریب می کنند.

در طی چند سال اخیر شاهد شکل گیری بازار خرید فروش بلوط و حتی صادرات آن به کشورهای منطقه بوده ایم.

یا مورد دیگر کلخنگ یکی دیگر از اعضای خانواده بلوط که ارزش اقتصادی بازار آن میلیاردها تومان در سال می باشد. و فصل پاییز بازار شهرهای زاگرس نشین را رنگارنگ می کنند. و در بازار تا کیلوی ۶۰ هزار به فروش می رسد.

۴. خواص دارویی و درمانی بلوط:

بلوط خواص درمانی بسیار زیادی دارد. حتی تا همین چند دهه پیش که مردمان زاگرس نشین و مناطق کوهستانی بخاطر عدم دسترسی به امکانات پزشکی مدرن از بلوط به عنوان دارو برای درمان بعضی از بیماری ها استفاده می کردند. از درمان معده و دستگاه گوارش تا لاغری و کاهش وزن، کلسترول خون و قلب، پوکی استخوان، بدنسازی،درمان ریزش مو و تقویت آن و صدها خاصیت دارویی دیگر. و هر چند عده ای به نام طب سنتی در حال سوء استفاده از آن هستند!

۵. جبران خطای نسل های گذشته و حتی امروزی!

نسل های گذشته و حتی امروز چه از سر نیاز چه از سر ناآگاهی بخش قابل توجهی از درختان بلوط را قطع و نابوده کرده اند. همین الان هم عده ای هستند که برای چند کیسه زغال که ارزش اقتصادی آن شاید کمتر از یک میلیون باشد درختی بلوط چند صد ساله ای را قطع می کنند که اگر بشر با تمامی علم و دانشی که دارد و میلیارد ها دلار هزینه کند نمی توان آن درخت را در طی ۲۰ یا ۳۰ سال جایگزین کنند. پس ما وظیفه داریم ضمن جلوگیری از قطع شدن درختان بیشتر، با کاشتن درخت بلوط جدید خسارت های وارد شده به طبیعت را جبران کنیم.

۶. بلوط برای شما جاذبه گردشگری ایجاد می کند

دولت ها برای ایجاد یک پارک جنگلی یا فضای سبز چند هکتاری سالیانه میلیاردها تومان خرج می کنند. از هزینه درختکاری تا آبیاری و حقوق کارگر و کارمند فضای سبز و در آخر هم بعضی طرح ها به حال خود رها می شود. اما می بینیم که فضای سبز جنگلی و طبیعی اطراف شهرها به راحتی نابود می شود. بدون آنکه برای جلوگیری از آن کاری شود. وظیفه ما فقط کاشت درخت نیست بلکه باید جنگل های طبیعی را از خطر نابودی نجات دهیم. انسان و دام بزرگترین دشمن طبیعت هستند!

اگر به فکر ایجاد جاذبه های گردشگری و منظره های طبیعی هستید حتما درخت بلوط بکارید. حتی اگر در مناطق گرم و خشک مثل خوزستان زندگی می کنید دامنه های زاگرس بهترین نقطه برای ایجاد جنگل های بلوط هستند که در ۴ فصل ساز به منطقه شما زیبایی می بخشند. برای مثال منطقه گردشگری مثل تنگ ماغر و تنگه سولک یا شاه مونگشت و مال آقا در شهرستان باغملک مدیون درختان بلوط هستند.

برای پی بردن به نقش بلوط در شکل گیری جاذبه های گردشگری و تغییر هوا فقط کافیست یک کیلومتر از جنگل های بلوط دور شوید تا متوجه طبیعت، پوشش گیاهی و تفاوت هوا شوید.

۷. بلوط ارزش خانه شما را بالا می برد!

از قدیم تا حالا خانه های که درخت و فضای سبز دارند قیمت بالاتری نیز دارند اگر در مناطق زاگرس زندگی می کنید درخت بلوطی در خانه شما باشد. بدون شک همان درخت ارزش خانه شما را تا ۱۵ درصد بالاتر می برد. پس با کاشت درخت ارزش خانه خود را بالا ببرید. درخت بلوط یا کلخنگ هم خانه شما را زیباتر می کند. هم باعث جذب پرندگان و لانه سازی آنها می شود. نمی دانید وقتی صبح را با صدای پرندگان بیدار شوید چه لذتی دارد تا اینکه با صدای گوشی موبایل بیدار شوید!!

۸. محافظت از پرندگان و حیوانات

درختان مکان لانه سازی پرندگان و حیوانات و منبع غذایی آنها هستند مثل گنجشک از کلخنگ به عنوان منبع غذایی استفاده می کند یا سنجاب از بلوط برای لانه و منبع غذایی استفاده می کند.

به جرات می توان گفت که هر چقدر به جمعیت انسان بر روی کره زمین افزوده شد به همان میزان از تعداد پرندگان و حیوانات کم شده. انسان خود را برترین مخلوق خدا می داند استفاده از حیوانات را به عنوان زنجیره غذایی حق خود می داند و تا جایی پیش رفته که سیر کردن شکم خود را به نابودی گونه های حیوانی و گیاهی ترجیح می دهد.

یکبار هم که شده به خودمان بیاییم و این سئوال را از خود بپرسیم با نابودی جنگل ها پس حیوانات به کجا بروند؟؟ سهم آنها از کره زمین چه می شود؟

هستند کسانی که به نگهداری حیوان و پرنده در خانه می پردازند. من توصیه میکنم اگر علاقمند به حیوانات و پرندگان هستید به جای اینکه آنها را در خانه زندانی کنید به طبیعت بروید برای آنها درخت بکارید.حیوان جایی زندگی می کند که درخت و پوشش گیاهی باشد. مناطقی که ما الان به عنوان شهر یا روستا در آنها زندگی می کنیم سرزمین هایی که ما از آنها به عنوان زمین کشاورزی و ویلا استفاده می کنیم تا همین ۱۰۰ سال پیش محل زندگی گونه های مختلف حیوانی مثل بز کوهی بودند. ما نه تنها محل زندگی آنها را تصرف کرده ایم. بلکه آنها را از بین بردیم.

بیایید با کاشت درخت بلوط این خطای نسل های گذشته را جبران کنیم!

۹. افزایش شادی و سلامت روان:

یکی از دلایل شاداب بودن مردم کشورهای جهان طبیعت سرسبز آنهاست. نگاهی به شاداب ترین کشورهای جهان مثل سوئیس، فنلاند، سوئد، آلمان که در اروپای سبز زندگی می کنند هر چند کشورهایی هستند که به لحاظ اقتصادی در سطح بالایی هستند اما نمی توان نقش طبیعت سرسبز را در شادابی آنها بی تاثیر دانست بدون شک همین طبیعت زیبا و سرسبز باعث آرامش فکری و در نتیجه پیشرفت آنها شده.

۱۰. بلوط منبع غذایی دام

جنگل های بلوط بهترین مرکز پرورش دام هستند. دامدارانی که در مناطق جنگلی مثل زاگرس زندگی می کنند خیلی کم به علوفه دام نیاز دارند. چرا که گوسفند و بز از برگ و میوه درختان بلوط به عنوان منبع غذایی استفاده می کنند.هر چند همین دامداران به گله هایشان بزرگترین عامل نابودی و جلوگیری از رشد و رویش درخت جدید بلوط هستند.

اما اگر با مدیریت درست مراتع به این دامداران فرهنگ سازی و آموزش داده داده شود می توانندهر سال چندین هزار درخت بلوط بکارند و به رشد و گسترش جنگل ها کمک کنند. جنگل هایی که بهترین منبع غذایی برای دام آنها به شمار می آید.

۱۱. چون درختان بلوط را قطع و نابود می کنیم!!

مهمترین پاسخی که به سئوال چرا بایددرخت بلوط بکاریم) می توان ارائه کرد. اینکه چون ما عامل اصلی نابودی درختان بلوط هستیم. طبیعت قادر به دفاع کردن و حفظ خود هست. اگر انسان آن را تخریب نکند اگر انسان در طبیعت مداخله نکند. ما با ابزار و ماشین آلات صنعتی و ایجاد آلاینده های شیمایی و توهم برتری بودن هر سال در حال نابودی طبیعت هستیم. به همان اندازه که در نابودی طبیعت و جنگل های بلوط نقش داریم در کاشت درخت بلوط و نگهداری از آنها موظفیم.

شاید با خودتان بگوید که من نقشی در نابودی و تخریب جنگل های بلوط ایران ندارم. اما در جوابتان بگویم که شما با سکوت کردن در برابر این اقدامات مخرب نقش پر رنگی در نابودی طبیعت دارید. ما از این درختان و جنگل ها سهم داریم پس باید به اندازه سهم خود از آنها دفاع کنیم!

۱۲- جنگل های بلوط مرز طبیعی بین مناطق گرمسیر و سردسیر هست!

اگر به نوار زاگرس دقیت کرده باشید زاگرس با پوشش جنگلی بلوط مرز طبیعی بین هوای گرم و هوای سرد هست. در حقیقت زاگرس با جنگل های بلوط خود هوای گرم را دریافت و به هوای سرد تبدیل می کند و آنها را به مناطق سردسیر می فرستد. حالا تصور کنیدکه پوشش جنگلی زاگرس از بین برود این هوای گرم به راحتی به مناطق سردسیر نفوذ می کند و آنها را نیز تبدیل به مناطق گرم و خشک می کند. پس زاگرس کمربندی دفاعی در مقابل هوای گرم جنوب هست. برای مثال اگر کمربند سبز زاگرس مثل جنگل های بلوط کهگیلویه و بویراحمد نابود شود به راحتی هوای گرم جنوب ایران به مناطق سردتری مثل اصفهان و شیراز، لرستان، کرمانشاه و .. نفوذ می کند و اکوسیستم این منطقه را نیز مختل می کند.

۱۲ حقیقت باور نکردنی درباره درختان بلوط