زخم معده یک بیماری گوارشی است که باعث می‌شود در هنگام غذا خوردن فرد احساس درد کند. گاهی این درد خفیف است و در برخی موارد شدت بیشتری دارد. تا چند سال پیش، محققان معتقد بودند که استرس، سیگار، عادات غذایی نادرست و غذاهای تند و مصرف بعضی داروها عامل اصلی این بیماری گوارشی هستند، اما طبق تحقیقات جدید علت اصلی این مشکل مصرف غذاهای آلوده به هلیکوباکتر پیلوری است.هلیکوباکتر پیلوری توسط آب و غذای آلوده ممکن است وارد بدن ما شود و می‌تواند تا مدت طولانی زنده بماند. کار این باکتری این است که لایه پوششی دستگاه گوارش را از بین ببرد. با این وجود، نزدیک به دو سوم مردم دنیا این باکتری را دارند، اما دچار زخم معده نشده‌اند.
برخی پزشکان معتقدند مصرف بیش از حد برخی مواد غذایی باعث شدیدتر شدن این مشکل می‌شود که از جمله این خوراکی‌ها می‌توان به نوشیدنی‌های کافئین دار، الکل، فلفل و شکلات اشاره کرد؛ در نقطه مقابل، مصرف بعضی غذاها و خوردنی‌ها به درمان و کنترل این زخم کمک می‌کند. در ادامه قصد داریم ابتدا به معرفی این بیماری و علائم آن بپردازیم و سپس به این سوال جواب دهیم که برای زخم معده چه غذاهایی مفید هستند.
چه غذاهایی باعث زخم معده می شود؟
تعدادی از غذاها و نوشیدنی ها وجود دارند که می‌توانند ترشح معده را افزایش دهند، البته صرفا استفاده از این مواد غذایی نمی‌تواند به تنهایی باعث ایجاد زخم معده شود اما وجود آن در کنار باقی عوامل می‌تواند خطر ابتلا به زخم معده را افزایش دهد. همچنین کسانی که درگیر این بیماری هستند بهتر است از خوردن این غذاها اجتناب کنند تا کمتر احساس ناراحتی و درد معده داشته باشند. این مواد غذایی عبارتند از :
- الکل
- فلفل و تمامی انواع ادویه‌هایی که در تهیه آن‌ها از فلفل استفاده شده است
- مواد غذایی و نوشیدنی‌های کافئین دار مثل انواع قهوه ، شکلات تلخ، نوشیدنی‌های انرژی زا و مکمل‌هایی که حاوی کافئین هستند
- چایی سیاه به دلیل داشتن ترکیبی به نام تانن که باعث افزایش ترشح اسید معده می‌شود
- نعنا، عرق نعنا و مواد غذایی که در آن ها از عصاره نعنا استفاده شده است
- گوجه فرنگی، رب و سس به دلیل اسیدی بودن گوجه فرنگی
- مرکبات ترش مثل لیمو، پرتقال، گریپ فروت و …
- انواع نوشابه‌های گاز دار
- غذاهای پر ادویه و یا تند
- انواع مواد غذایی اسیدی مثل انواع ترشی جات، آبغوره و یا انواع سرکه
مواد غذایی نام برده شده در لیست فوق به صورت معمول در عموم افرادی که به زخم معده مبتلا هستند می‌توانند باعث تشدید عوارض بیماری شوند اما علاوه بر موارد فوق ممکن است شخصی به ماده غذایی دیگری خارج از این لیست واکنش نشان دهد. به عنوان مثال برخی از افراد هنگام مصرف مواد غذایی حاوی گلوتن و یا لبنیات دچار این مشکل می‌شوند که در این صورت باید مصرف مواد غذایی شناسایی شده را متوقف کنند.
علائم زخم معده
علائم زخم معده بر حسب شدت زخم می‌تواند متفاوت باشد، به طور کلی طیف علائم زیر در کسانی که زخم معده دارند دیده شده است :
- احساس سوزش یا درد در قسمت میانی شکم بین قفسه سینه و ناف
- شدیدتر شدن درد معده در زمان گرسنگی و خالی بودن معده
- کاهش اشتها و تمایل نسبت به غذا خوردن
- حالت تهوع و استفراغ و نفخ
- کاهش وزن ناگهانی بدون دلیل مشخص
- احساس سیری زودرس
- آروغ زدن همراه بازگشت محتویات معده به درون مری یا همان ترش کردن بعد از غذا خوردن
- وجود علائم کم خونی و برطرف نشدن آن بعد از مکمل¬یاری با آهن
- مدفوع سیاه رنگ و یا اسهال خونی
- استفراغ خونی یا وجود تکه‌های قهوه‌ای رنگ مانند تفاله قهوه در آن
درصورت داشتن هرکدام از علائم زخم معده حتما آن را جدی بگیرید و به پزشک مراجعه کنید، چون بهتر است که این بیماری هرچه زودتر شناسایی شده و درمان شود. کهنه شدن زخم معده و پیشروی کردن آن می‌تواند برای جان شما تهدید بزرگی باشد بنابراین حتما به موقع درمان را شروع کنید.
کدام مواد غذایی برای زخم معده خوب است؟
تا به اینجا درباره زخم معده و علائم آن صحبت کردیم، حال بهتر است سراغ خوردنی‌هایی برویم که به کمتر شدن این درد و درمان آن کمک می‌کنند. به کمک این موارد می‌توانید مشکلات ناشی از این بیماری را کمتر کنید
چای زنجبیل دشمن زخم معده
زنجبیل خواص درمانی زیادی دارد و به عنوان دارو برای محافظت از دستگاه گوارش شناخته می‌شود. از این گیاه پر خاصیت برای درمان بیماری‌های مختلف گوارشی از جمله نفخ، گاستریت (التهاب معده) و زخم معده استفاده می‌شود. شما می‌توانید به کمک زنجبیل، زخم معده ناشی از هلیکوباکتر پیلوری را هم کنترل کنید. همچنین برای پیشگیری از زخم معده ناشی از مصرف داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی هم کاربرد دارد. برای تهیه چای آن، یک قاشق چای‌خوری پودر زنجبیل خشک یا دو قاشق چای‌خوری زنجبیل زنده شده را به همراه کمی آب جوش داخل قوری بریزید و پنج دقیقه روی حرارت غیرمستقیم و ملایم بگذارید تا دم بکشد. می‌توانید از چای‌های کیسه‌ای با طعم زنجبیل نیز استفاده کنید. برای بیشتر شدن اثر آن توصیه می‌کنیم همراه عسل این چای را بنوشید.
عسل یک درمان عالی
همه ما از خواص عسل باخبر هستیم و می‌دانیم که از این شیرین کننده طبیعی می‌توان برای درمان خانگی بیماری‌های مختلف از جمله بهبود زخم‌های پوستی، سوختگی و جلوگیری از برخی بیماری‌ها استفاده کرد. شاید برای شما هم جالب باشد که یکی این خوردنی پرطرفدار به درمان زخم معده هم کمک می‌کند. از آنجایی که عسل خاصیت ضد میکروب هلیکوباکتر پیلوری دارد، بنابراین برای این بیماری بسیار مفید است. همچنین عسل علاوه بر اینکه قابلیت درمانی دارد، می‌تواند ریسک ابتلا به زخم معده را کاهش داده و به زمان بهبودی سرعت بخشد.
استفاده از مواد غذایی فیبردار
تحقیقات نشان می‌دهند که اگر رژیم غذایی شما دارای فیبر بالا باشد، خطر ابتلا به زخم‌های مختلف از جمله معده کمتر می‌شود. فیبرها به دو دسته نامحلول و محلول تقسیم می‌شوند و هر دو برای درمان این بیماری مفید هستند، اما تاثیر استفاده از مواد غذایی دارای فیبر محلول در کاهش خطر ابتلا به زخم بیشتر است. خوردنی‌های زیر دارای فیبر محلول به میزان کافی هستند:
- جو دو سر
- حبوبات
- دانه‌های کتان
- جو
- آجیل
- برخی سبزیجات و میوه‌ها مانند پرتقال، سیب و هویج
سیر ضد باکتری زخم معده
سیر یکی از خوردنی‌هایی است که ضد باکتری این زخم عمل می‌کند و به درمان این بیماری کمک می‌کند. این ماده غذایی خاصیت ضد میکروبی و ضد باکتریایی دارد و یکی از محبوب‌ترین روش‌ها برای درمان عفونت‌ها است. مصرف سیر از پیشروی زخم‌ها جلوگیری می‌کند البته نباید در مصرف آن زیاده‌روی کنید و تنها مصرف یک تا دو حبه سیر برای مقابله با اثرات هیلو باکترپیلوری کافی است.
ویتامین A، یک انتخاب مناسب
اگر هنوز هم به دنبال جواب این سوال هستید که برای درمان زخم معده چی بخوریم، سراغ رژیم غذایی غنی از ویتامین A بروید. مصرف این ویتامین در کاهش درد زخم معده و درمان آن موثر است و اگر شما رژیم‌های غذایی سرشار از بعضی میوه‌ها و سبزیجات باشد، هم فیبر و هم این ویتامین را همزمان مصرف می‌کنید. از جمله خوردنی‌های دارای ویتامین A می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- جگر
- هویج
- کلم پیچ
- کلم بروکلی
- سیب‌زمینی
- اسفناج و سبزیجات
آب زغال‌اخته هم موثر است
در رژیم غذایی که برای پیشگیری و درمان زخم معده در نظر می‌گیرید، نوشیدن یک فنجان آب زغال‌اخته در روز هم می‌تواند یک انتخاب خیلی خوب باشد، زیرا این نوشیدنی رشد هلیکوباکتر پیلوری در معده را کاهش می‌دهد. همچنین کمک می‌کند که هلیکوباکتر پیلوری در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم نشود. البته فراموش نکنید که آب زغال‌اخته باکتری‌ها را از بین نمی‌برد، بلکه از تکثیر و گسترش آن‌ها جلوگیری می‌کند.
سخن پایانی
درد زخم معده گاهی شدید و غیر قابل تحمل است، ولی می‌توان با مصرف بعضی خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها این درد را کاهش داد. در این مطلب سعی کردیم درباره مواد غذایی که برای پیشگیری و درمان این زخم مفید هستند، صحبت کنیم. فراموش نکنید که تغذیه در کنترل این بیماری گوارشی تاثیر زیادی دارد.
نظرات