چگونگی آماده سازی کولر خودرو ، روش استفاده ، نحوه شارژ گاز و علائم خرابی آن

با فرا رسیدن فصل گرما، سرویس کردن کولر خودرو و شارژ گاز آن از جمله اقداماتی است که تمام رانندگان در اولویت قرار می‌دهند.

اگر شما با روشن کردن سیستم خنک‌کننده خودرو متوجه عدم تغییر دمای داخل اتومبیل شدید باید بدانید که حالا زمان شارژ گاز کولر خودروتان فرارسیده و باید در اولین فرصت این کار را به دست متخصصانش بسپارید تا از دست گرمای کلافه‌کننده تابستان خلاص شوید.

کولر خودرو چگونه کار می‌کند؟

در اولین مرحله گاز در کمپرسور فشرده شده (این گاز نیروی خود ار از تسمه موتور تامین می‌کند) و سپس با فشار بالا به سمت کندانسور فرستاده می‌شود. و در این قسمت با از دست دادن گرما تبدیل به مایع می‌شود. در ادامه این مایع با عبور از لوله مویی یا همان شیر انبساط به سبب کاهش شدید فشار حالتی دوفازی به خود می‌گیرد و با ورود به اپراتور به خود گرما جذب کرده و مجدداً به گاز تبدیل می‌شود. در آخرین مرحله فن هوای داخل کابین را به لوله‌ها هدایت کرده و پس از خنک شدن این هوا مجدداً وارد کابین می‌شود.

کولر خودرو از چه قطعاتی تشکیل شده است؟

قطعات تشکیل دهنده کولر خودرو به این شرح است:

• کمپرسور:  کمپرسور نیروی مورد نیاز خود را از طریق تسمه دینام از موتور دریافت کرده و وظیفه فشرده‌سازی گاز خنک کننده را بر عهده دارد.
• کندانسور (چگالنده): کندانسور وظیفه تبدیل مایع خنک کننده از حالت گاز به مایع را بر عهده دارد. مایع خروجی از این قطعه به علت دارا بودن دمای پایین وظیفه خنک کاری را بر عهده دارد.
• اواپراتور (تبخیر کننده): این قطعه وظیفه تبخیر آب را بر عهده دارد و حرارت و گرمای کابین توسط آن گرفته می‌شود.
• شیر انبساط : این قطعه وظیفه کنترل گاز ورودی از کندانسور به اواپراتور را بر عهده دارد به علاوه این قطعه فشار گاز را کاهش داده و بار گرمایی و میزان خنک‌کنندگی اپراتور را متعادل می‌کند.
• خشک‌کننده (ریسیور درایر): این قطعه مابین  اواپراتور و کندانسور قرار گرفته و وظیفه جذب رطوبت را از طریق دارا بودن ماده شیمیایی بر عهده دارد. وجود این ماده ضروری است زیرا در صورت وجود آب بلور‌های یخ تشکیل شده و سیستم تهویه نمی‌تواند به درستی به وظیفه خود عمل کند.
• فن کولر : این قطعه وظیفه چرخش هوا در فضای کابین را برعهده دارد و از این طریق در خنک شدن فضا نقشی اساسی ایفا می‌کند.

دلایل گرمای باد کولر خودرو

گاهی با روشن کردن سیستم تهویه و کولر خودرو، به جای آنکه دمای محیط خنک‌تر شود، هوای گرم از دریچه‌ها وارد کابین می‌شود. این اتفاق ممکن است دلایل متفاوتی داشته باشد:

• نشتی گاز کولر
• به هم خوردن تنظیمات و جا‌به‌جا شدن بخاری خودرو و کولر
• مشکلات برقی (مثل سوختن فن کولر یا ایراد در کلاچ کمپرسور)
• سرعت بالا (دور موتور بالا، وجود گرد و خاک در اوپراتور کولر)
• یخ زدن اپراتور
• خرابی و کثیفی دریچه‌ها
• کثیفی کندانسور یا رادیاتور

گاز کولر به چندین دلیل مختلف ممکن است کاهش پیدا کند:

• استهلاک و فرسودگی
• آسیب و عایق‌بندی نبودن قسمت‌های مختلف کولر خودرو
• نفوذ رطوبت به سیستم سرمایشی
• تصادف و سوراخ‌ شدگی

هزینه شارژ گاز کولر

به طور کلی نمی‌توانیم هزینه مشخص و دقیقی را برای شارژ گاز کولر تعیین کنیم، چون عوامل مختلفی در میزان گاز شارژ مورد نیاز تاثیر دارد اما هرچه قدرت کولر ماشین بیشتر باشد، حجم گاز بیشتری هم احتیاج خواهد شد که به صورت طبیعی بر قیمت تمام شده اثر دارد.

گازهای مورد استفاده در خودرو‌ها: معمولا چند نوع گاز در خودروها استفاده می‌شود: R12، R134a و R1234YF.

در حالت کلی میزان گاز مورد نیاز برای هر خودرو متفاوت است، اما مقدار شارژ آن بنابر عواملی که بالاتر ذکر شد، متفاوت است:

هزینه شارژ و رفع نشتی گاز کولر در سال ۱۴۰۱به صورت تقریبی به این شرح است:

نحوه شارژ گاز کولر

• لوله و شیر یا والو کولر را داخل موتور پیدا کنید.
• درپوش آبی رنگ را باز کنید و شیر کولر را با استفاده از انگشت و یا ابزار فشار دهید.
• اگر گاز بیرون زد، یعنی کولر خودرو دارای گاز است و فقط باید تا میزان مناسب شارژ کنید.
• اگر فاقد گاز باشد، هیچ گازی خارج نمی‌شود و در این صورت باید به طور کامل شارژ شود.
• شلنگ گیج را به والو یا شیر کولر وصل کنید و برای اینکه هوای داخل شلنگ خالی شود، پیچ آن را باز کنید.
• شیر کپسول را باز کنید تا مقداری گاز وارد شود.
• شیر گیج را ببندید و سپس خودرو و بعد از آن کولر را روشن کنید و فن را روی بیشترین سرعت قرار دهید.
• گیج فشار را نگاه کنید و در صورتی که عقربه روی ۳۵ تا ۴۰ psi بود، یعنی کولر کامل شارژ شده است. اگر گیج عددی کمتر از این مقدار را نشان می‌داد، شیر کپسول را دوباره باز کنید.
• در صورتی که فشار کولر بیشتر از ۳۵ تا ۴۰ psi بود، باید مقداری از گاز را خالی کنید.

• نوع گاز کولر هر خودرو مشخص است و نباید از گازی غیر از آن که سازنده تعیین کرده، استفاده کرد. همچنین به هیچ وجه نباید گاز دیگری را با گاز مخصوص خودرو مورد نظر ترکیب کرد.
• میزان و اندازه گاز کولر خودروهای مختلف با هم فرق دارد. همین طور ممکن است میزان گاز کولر سری‌های مختلف یک مدل هم با هم متفاوت باشد. به عنوان مثال، میزان گاز سری‌های مختلف تیبا با هم تفاوت دارد.
• معمولا فشار گاز بیشتر کولرها ۳۵ تا ۴۰ psi است، با این حال ممکن است به دلایلی مثل دمای محیط، فشار کمپرسور، خلوص گاز و دور فن خنک‌کننده و سایر عوامل متفاوت باشد.

• کپسول گاز یک کیلویی
• شلنگ مخصوص
• رابط شلنگ
• گیج مانوفیلد

راهکار استفاده بهینه از کولر خودرو

استهلاک کولر خودرو مانند هر بخش دیگر، در صورت استفاده نادرست بالا رفته و به مرور زمان سبب آسیب و به دنبال آن افزایش هزینه‌ها خواهد شد. اما با رعایت چند راهکار ساده می‌توانیم از مشکلات احتمالی جلوگیری کنیم:

• رانندگی با سرعت معمول: در صورتی که کولر خودرو را روشن می‌کنید، با سرعت بالا رانندگی نکنید. در غیر این صورت فشار بیشتری به موتور، به‌خصوص موتورهای ضعیف وارد می‌شود.
• پارک کردن خودرو در سایه: در صورتی که خودرویتان را چند ساعت زیر آفتاب پارک کنید، کابین داخل خودرو به شدت داغ می‌شود و اگر بلافاصله بعد از سوار شدن، کولر را روشن کنید، فشار زیادی به سیستم تهویه مطبوع و همینطور موتور وارد می‌شود. پس بهتر است چند دقیقه‌ای شیشه‌ها را پایین بکشید و بعد کولر بگیرید.
• بالا بودن شیشه‌ها: در زمان رانندگی با سرعت بیشتر از ۸۰ کیلومتر بر ساعت، شیشه‌ها را پایین نکشید. به دلیل اینکه هوا وارد کابین شده و حالت آیرودینامیکی خودرو به هم می‌ریزد و باعث می‌شود فشار بیشتری به موتور وارد شود.
• روشن کردن به موقع کولر: بلافاصله بعد از روشن کردن خودرو، کولر نگیرید. همین طور قبل از خاموش کردن خودرو، کولر را خاموش کنید و دقت کنید که قبل از استارت زدن، کولر روشن نباشد. همچنین کولر خودرو را در سرعت‌های بالا روشن نکنید.
• بررسی گاز کولر خودرو: همیشه قبل از استفاده طولانی‌مدت در فصل گرما، میزان گاز کولر خودرو را بررسی کنید که کم یا زیاد نباشد. همین طور برای شارژ گاز کولر، از نوع مناسب و درست استفاده کنید.
• شایع‌ترین نشانه‌های خرابی کولر خودروافراد در صورت مشاهده هر یک از این علائم، باید برای تعمیر کولر خودرو اقدام کنند:
  • روشن نشدن کولر خودرو
  • عدم خنک کنندگی کولر
  • به گوش رسیدن صداهای نامتعارف از کولر
  • یخ زدن اواپراتور و لوله‌ها
  • بوی نامطبوع
  • عمل نکردن کمپرسور