شرایط اقتصادی دشوار و گرانی‌ها و عدم تناسب درآمدها با نرخ تورم، باعث شده هر روز مردم اقلام و خدمات بیشتری را از سبد خانوار خود حذف کنند، این امر می‌تواند به دلیل کاهش توان خرید مردم باشد که به ناتوانی هر چه بیشتر آنها به تخصیص هزینه برای انجام امور تفریحی، سفر و … به ویژه در روزهای پایانی سال بینجامد و متعاقب آن بسیاری از مشاغل با کاهش درآمد یا تعطیلی به ویژه در آستانه نوروز قرار گرفته‌اند.
آرمان ملی: تحریم‌ها و حذف برخی اقلام اساسی می تواند باعث کاهش قدرت خرید مردم شود زیرا این اقلام اساسی معمولاً جزو مواردی هستند که مردم برای زندگی روزمره‌شان نیاز دارند، مانند مواد غذایی، داروها و سایر کالاهای اساسی. با حذف یا کاهش دسترسی به این اقلام، قیمت‌ها ممکن است افزایش یابند و یا موجب کاهش انتخاب‌های مردم در بازار شود. این امر باعث کاهش توان خرید و قدرت خرید مردم می‌شود که در نتیجه ممکن است تبدیل به عاملی بازدارنده برای انجام سفرها و فعالیت‌های تفریحی غیرضروری شود.
بر اساس این گزارش؛ کاهش تدریجی قدرت خرید مردم به دلیل اِعمال تحریم‌های شدید علیه ایران هر روز ابعاد جدیدتری می‌یابد، افزایش قیمت‌ها، کاهش درآمدها و اُفتِ ارزش پول ملی باعث شده دغدغه اصلی خانوارها به ویژه دهک‌های پایین جامعه که هر روز گسترده‌تر از روز قبل می شوند و به تامین نان و خوراک و آشامیدن و تامین سقفی برای زندگی محدود شود و تنوع درخرید پوشاک، برنامه‌های تفریحی، سفر و … جزو اولویت‌های فراموش شده‌ای قرار گیرند که قطعاً تبعات خود را در کاهش انگیزه برای ایجاد تحول و حضور در فرآیند رشد و تحول اقتصادی به عنوان عوامل موثر در گردش موتور محرک اقتصاد خواهد گذاشت.
حذف تفریح و سفر از سبد خانوار
فاصله درآمد و هزینه‌ها به ناچار باعث شده است که مردم درآمد کمتری برای انجام فعالیت‌های تفریحی و سفرها داشته باشند. بدیهی است امکان تعداد سفرهای خارجی نیز با توجه به افزایش قیمت‌ها هر روز برای همان گروه محدودی که در گروهی با درآمد خوب قرار داشتند نیز، کمتر یا حذف می‌شود و به این ترتیب وضعیت اقتصادی و ادامه حیات ارائه دهندگان خدمات این مشاغل نیز بیش از پیش دشوار و غیرممکن می‌شود و هر روز شغل‌های زیادی در این راستا از چرخه حیات خارج می‌شوند. بدیهی است کاهش توان مردم جهت انجام سفرها به ویژه در آستانه سال نو، باعث تغییر برنامه ریزی‌ها از انجام سفرهای بزرگ به حضور در برنامه‌های تفریحی و حضور در مراسم و جشنواره‌های درون شهری برای گروهی و حتی عدم توانایی برای برنامه‌ریزی مالی برای حضور در همین مراسم منجر می‌شود. این امر ممکن است باعث کاهش انگیزه و خرج‌های مرتبط با تفریحات و سفرها شود و مردم را وادار به تعدیل برنامه‌های خود در زمینه تفریحات و سفرها کند.
تاثیرات منفی تحریم بر صنعت گردشگری
تحریم‌های اقتصادی به عنوان اصلی ترین رکن در ایجاد شرایط دشوار اقتصادی، منجر به کاهش درآمدها، افزایش قیمت‌ها، محدودیت در دسترسی به خدمات بانکی و ارزی، افزایش هزینه‌های مرتبط با سفر مانند بلیت هواپیما و اقامت و مشکلات دیگری شود که همه اینها می‌توانند مردم را از انجام سفرهای بیشتر بازدارند یا به آنها امکانات لازم را ندهند. این تحریم‌ها ممکن است همچنین تأثیرات منفی بر صنعت گردشگری کشور داشته باشند و درآمد حاصل از این بخش را کاهش دهد در حالی که ایران دارای ظرفیت‌های بسیاری در حوزه جذب گردشگری داخلی و خارجی را داراست.
بر اساس این گزارش صدیقه قربان نژاد، کارشناس اقتصادی در این باره گفت: گرانی، تورم، پایین آمدن سطح معیشت و محدود شدن هزینه‌کرد خانوارها به کالاهای ضروری همچون خوراک و مسکن منجر به کاهش و یا حذف دیگر موارد از سبد هزینه خانواده‌ها شد که یکی از مهم‌ترین آنها تفریح و سفر است که باتوجه به هزینه بالای سفرها و کاهش درآمدی خانوارها، اینک به کالایی لوکس در سبد اقتصادی خانوارها تبدیل شده است. این در حالی است که سفر و گردشگری از سال ۲۰۱۰ به بعد، تبدیل به یک صنعت درآمدزا با قابلیت اشتغال بالا در جهان شد که توانست از سال ۲۰۱۸، به صنعت سوم جهان تبدیل شود و رشد اقتصادی آن حتی از رشد تولید ناخالص داخلی در جهان پیشی بگیرد و سهم قابل توجهی را در بسیاری از کشورها به خود اختصاص دهد.
کاهش رتبه صنعت توریسم در ایران در مقایسه با کشورهای دیگر
او افزود: توریسم در اقتصاد برخی از کشورها آنچنان دارای اهمیت است که سهم مهمی در سیاست‌گذاری‌ها و سرمایه‌گذاری‌های این کشورها دارد. به‌طور مثال نزدیک به ۱۵درصد از تولید ناخالص داخلی اسپانیا تا پیش از همه‌گیری کرونا به صنعت توریسم تعلق داشت و درآمدهای حاصل از آن دو برابر درآمدهای نفتی ایران بود. همچنن ترکیه که اکنون توانست خود را در رتبه ۵ کشور برتر جهان در جذب گردشگر تبدیل کند، حدود ۱۲درصد از تولید ناخالص داخلی آن به گردشگری اختصاص دارد. این اهمیت و توجه در در دیگر کشورهای همسایه به‌ویژه کشورهای حوزه خلیج فارس همچون امارات، عربستان، اردن، قطر و عمان نیز مشهود است.
علاوه بر اهمیت توریسم برای سازمان‌های بین‌المللی، دولت‌ها و شرکت‌های خصوصی؛ این صنعت توانست جایگاه مهمی را در زندگی افراد به دست آورد و سهم قابل توجهی از هزینه خانوارها برای سفر و تفریح در طول سال درنظر گرفته می‌شود. پس از وقفه کوتاه در گردشگری از زمان همه‌گیری کرونا به‌دلیل قرنطینه و محدودیت‌های سفر، با شروع گردشگری داخلی، به‌ویژه از نیمه دوم ۲۰۲۱، گردشگری بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت و میزان پس‌انداز برای سفرها افزایش یافت. مراکز خدمات رسان گردشگری همچون اقامت و حمل و نقل و.. نیز به‌منظور جذب هرچه بیشتر گردشگر، تسهیلات و گزینه‌های جذابی همچون تخفیفات ویژه، یارانه و اقساط را پیش روی مسافران قرار داد تا در انتخاب مقاصد و مراکز اقامتی و استفاده از حمل و نقل آزادانه عمل کنند و دلایل مالی منجر به کاهش سفرها و یا حذف دوباره آن نشود.
ضرورت احیای گردشگری و سفر پس از دوران پساکرونا
او اضافه کرد:اگرچه جهان نیز پس از کرونا با تورم، مشکلات اقتصادی و گران‌تر شدن نسبی خدمات گردشگری مواجه شد، اما این موضوع در کاهش سفرها تاثیر چندانی نداشته و آمارها حاکی از رسیدن گردشگری به سطح پیش از کروناست و حتی در برخی از کشورها از آن نیز فراتر رفته است. زیرا این تغییرات قیمتی چندان تاثیری در زندگی و معیشت خانوارها نداشته و باتوجه به اهمیت سفر، این کالا همچنان در اولویت سبد اقتصادی خانوارها باقی مانده است. این در حالی است که در ایران تورم و مشکلات اقتصادی، منجر به حذف و یا کاهش سفر از سبد هزینه‌ها شده و آن را تبدیل به کالایی لوکس کرده که تنها برای اقشار مرفه جامعه قابل دسترسی است. زیرا، سطح معیشت و درآمد خانوارها نیز باتوجه به تورم افسارگسیخته و افزایش چندین برابری قیمت‌ها به‌شدت پایین آمد.
افزایش قیمت‌ها و ناتونی از پرداخت هزینه سفر و تفریحات
این کارشناس توضیح داد: این افزایش قیمت‌ها در صنعت گردشگری نیز چشمگیر بوده و یک برآورد جزیی از ابزار و خدمات سفر، حاکی از این واقعیت است که باتوجه به میزان درآمد خانوارها و بالا بودن بیش از حد هزینه‌ها آن هم صرفا برای نیازهای ضروری، دیگر پس‌اندازی برای سفرها باقی نمی‌ماند. میزان هزینه وسایل حمل و نقل زمینی و هوایی چنان افزایش یافته که حداقل یک‌سوم حقوق دریافتی یک کارگر آن هم به‌صورت انفرادی صرفا برای حمل و نقل مصرف می‌شود. صنعت هوایی در چند سال اخیر با کاهش چشمگیر مسافر مواجه شد که این امر در پساکرونا مشهودتر شده است. زیرا علاوه بر کمبود هواپیما، قیمت بسیار بالای پروازها، مانع از استقبال مسافران از سفرهای هوایی شده است.
این در حالی است که سفرهای ریلی و زمینی نیز با توجه به افزایش فزاینده قیمت‌ها در حال تبدیل شدن به سرنوشت سفرهای هوایی هستند. همچنین سفر با تورهای و آژانس‌های مسافرتی که در این چند سال اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته بود، به‌دلیل افزایش ناگهانی و چند برابری قیمت‌ها، در حال حاضر تنها مورد توجه اقشار پردرآمد و مرفه قرار می‌گیرد و اقشار کم‌درآمد، دیگر به شکل استاندارد و معقول جهانی به سفر نمی‌روند. یعنی به‌جای استفاده از حمل و نقل عمومی با خودروی شخصی برای کاهش هزینه‌ها یه سفر می‌روند و به‌دلیل گرانی تورهای مسافرتی، سفرهای گروهی تبدیل به سفرهای شخصی شد. همچنین به‌دلیل گرانی بیش از حد مراکز اقامتی، چادرزنی و کمپ در طبیعت جایگزین سفرهای شهری و برخورداری از مراکز اقامتی شده است. در کنار این هزینه‌های اصلی در سفر، غذا به‌عنوان عنصر اصلی و مهم سفرها به یک چالش جدی برای مسافران تبدیل شده است.
مهدی
تاریخ : ۲۴ - اسفند - ۱۴۰۲
برگشتیم به ۴۰ سال قبل. باز هم خدا رو شکر که برنگشتیم به ۱۰۰ سال قبل