کشف دو سکه از تنها فرمانروای زن استان فارس در پشت سد «چم‌شیر»

دو سکه مسی آبش‌خاتون، از جمله شاخص‌ترین آثار تاریخی شناسایی شده از سوی باستان‌شناسانی است که ۴۰ روز حوضه آبگیر سد چم‌شیر را کاوش کرده‌اند.  ایسنا: این سکه‌ها از محوطه ۰۷۵ سد چم‌شیر به دست‌آمده‌اند، جایی در پای کوه «چم‌چرو» که با آبگیری سد چم‌شیر زیر آب خواهد رفت. سکه‌ها به مسؤولان میراث فرهنگی استان […]

دو سکه مسی آبش‌خاتون، از جمله شاخص‌ترین آثار تاریخی شناسایی شده از سوی باستان‌شناسانی است که ۴۰ روز حوضه آبگیر سد چم‌شیر را کاوش کرده‌اند.

کشف دو سکه خاتون ایرانی در پشت سد چم‌شیر 1

 ایسنا: این سکه‌ها از محوطه ۰۷۵ سد چم‌شیر به دست‌آمده‌اند، جایی در پای کوه «چم‌چرو» که با آبگیری سد چم‌شیر زیر آب خواهد رفت. سکه‌ها به مسؤولان میراث فرهنگی استان کهگیلویه و بویراحمد تحویل داده شده‌اند.

محوطه ۰۷۵ به سرپرستی علی سجادی کاوش شده که علی هژبری ـ باستان‌شناس ـ‌ درباره آن توضیح داد: این محوطه در بررسی سال ۹۸ که توسط حسن عطایی انجام شد و قدمت آن به دوره میانه اسلامی تاریخ‌گذاری شده است که به نظرم این بررسی تقریبا درست است. در کاوش‌های علی سجادی نیز دو دوره معماری تاریخی در آن مشخص شد که یکی از این دوره‌ها، سلجوقی است و به نظر می‌رسد بنا در این دوره در زلزله سال‌های‌ ۴۴۸ و ۴۷۸ هجری قمری به همراه بیشتر بناهای این منطقه تخریب شده است. پس از آن، یک استقرار موقت روی آثار باقی مانده شکل گرفته که آثاری از دوره اتابکان لر و دوره آبش‌خاتون از آن به‌دست آمده است.

این باستان‌شناس درباره کشف دو سکه مسی آبش‌خاتون در همین سازه، گفت: این دو سکه در دوره آبش‌خاتون از آخرین اتابکان لر ضرب شده که از استقرار دوم در دوره ایلخانی کشف شده است، درحالی که استقرار اصلی دوره سلجوقی است، اما در زلزله تخریب شده است.

در منابع تاریخی آمده است: آبش‌خاتون دختر اتابک سعدبن ابوبکر بن سعد بن زنگی و ترکان خاتون٬ ملکه ایران در قرن هفتم قمری، تنها فرمانروای زن استان فارس بود که از سوی ایلخان مغول، اتابک فارس معرفی شده بود.

هژبری درباره کاربری این بنا که به نظر برخی باستان‌شناسان آتشکده بوده، بیان کرد: هنوز مشخص نیست کاربری بنا دقیقا چیست، ولی از جمله بناهای متفاوت در مقایسه با دیگر سازه‌های یافته شده در چم‌شیر است؛ در این سازه از ملات و روکش گچ استفاده شده است. در دوره سلجوقی، هسته اصلی بنا یک ایوان با اتاق پشتی و اصلی است که در اتاق اصلی دو ستون در گوشه‌های بنا قرار دارد و در هر طرف دو اتاق جانبی ایجاد شده است.
کشف دو سکه خاتون ایرانی در پشت سد چم‌شیر 7

کشف دو سکه خاتون ایرانی در پشت سد چم‌شیر 2

او اضافه کرد: در همین بنا پس از دوره ایلخانی، استقرارهای موقتی شکل گرفته که آثاری همچون اجاق و تنور در کف آن پیدا شده است، برای تاریخ‌گذاری قطعی نیز یکسری مواد، همچون زغال و سفال جمع‌آوری شده است که اگر پژوهشکده باستان‌شناسی همکاری کند می‌توان تاریخ گذاری دقیق بنا را مشخص کرد.

کشف دو سکه خاتون ایرانی در پشت سد چم‌شیر 6

این باستان‌شناس با اشاره به اختلاف‌نظرهایی که درباره کاربری این بنا وجود دارد، گفت: آقای سجادی از این سازه به عنوان «مطبخ» اسم برده است. درباره کاربری آتشکده که برخی مطرح کرده‌اند نیز باید گفت نقشه آتشکده کاملا متفاوت است. نقشه این بنا خلاف آنچه است که ما از آتشکده‌ها می‌شناسیم. البته شناخت ما عموما از آتشکده‌های دوره ساسانی است و این بنا به دوره سلجوقی تعلق دارد. در این دوره تاریخی زرتشتیان در تنگنا قرار داشتند و آتشکده‌ها درونگرا بودند، درحالی‌که معماری این سازه برون‌گرا است. بنابراین نمی‌توان خیلی دقیق درباره کاربری آتشکده در این بنا نظر داد، ولی مطالعات بعدی کمک می‌کند.

هژبری همچنین بیان کرد: این بنا با توجه به نوع مصالح ساختمانی به کار رفته در آن از جمله گچ، اهمیت بیشتری داشته و به دلیل نوع معماری، به نسبت دیگر بناهای موجود در چم‌شیر بیشتر سالم مانده است که البته پس از آبگیری سد چم‌شیر این سازه هم زیر آب خواهد رفت.

کشف دو سکه خاتون ایرانی در پشت سد چم‌شیر 5
محل کشف دو سکه مسی آبش خاتون
کشف دو سکه خاتون ایرانی در پشت سد چم‌شیر 4
کشف دو سکه خاتون ایرانی در پشت سد چم‌شیر 3
استفاده از ملات گچ، معماری این بنا را متفاوت از سایر معماری‌های یافته شده در چم‌شیر کرده است

کشف دو سکه خاتون ایرانی در پشت سد چم‌شیر 2

فال حافظ امروز ۳۰ دی ماه با تفسیر زیبا و دقیق/ در وفای عشق تو مشهور خوبانم چو شمع

شیراز قدیم| عکسی از یک روز برفی شیراز در ۹۵ سال پیش

وضعیت بارش باران در شهرستانهای فارس  تا ۱۴۰۱/۱۰/۲۸

مطالب مرتبط

دلیل مشهور شدن فلکه خاتون شیراز |تنها فرمانروای زن استان فارس 

نظرات

  • K-2

    تاریخ : ۴ - بهمن - ۱۴۰۱

    با درود فراوان به همه دوستان . یک مثال ساده و وقتی شخصی کوچ می‌کنه و از محل و زادگاه خودش فرسنگ‌ها دور میشه ب نوعی از کشوری ب کشور دیگر نقل مکان میکنه ب هیچ عنوان نمیتونه در مورد حتی قطره‌ای از آب یا خاک آن دیار کوچکترین حسی داشته باشه فقط برای مردمان آن دیار کهن سرزمینشان باارزش هست و خواهد ماند .


  • K1

    تاریخ : ۴ - بهمن - ۱۴۰۱

    با درود فراوان به همه دوستان . یک مثال ساده و وقتی شخصی کوچ می‌کنه و از محل و زادگاه خودش فرسنگ‌ها دور میشه ب نوعی از کشوری ب کشور دیگر نقل مکان میکنه ب هیچ عنوان نمیتونه در مورد حتی قطره‌ای از آب یا خاک آن دیار کوچکترین حسی داشته باشه فقط برای مردمان آن دیار کهن سرزمینشان باارزش هست و خواهد ماند .


  • جوان

    تاریخ : ۲۹ - دی - ۱۴۰۱

    وجود چنین آثار باستانی برمیگرده به زمان حکومت لرها یا حکومت عیلامیان
    از ایلام تا بوشهر کنونی و به وسعت استان های خوزستان و لرستان و بخشی از عراق و استان کهگیلویه و چهارمحال و …
    حداقل جهت بررسی های بیشتر می‌بایست آبگیری سد چمشیر بتعویق میفتاد تا اسناد مهم تری از کشف آثار موجود بدست میومد


  • مریم بیتا

    تاریخ : ۲۹ - دی - ۱۴۰۱

    لرها قبل از قشقاییها در فارس بودند….


  • احمد

    تاریخ : ۲۹ - دی - ۱۴۰۱

    باعث تاسفه ک تاریخ کشورمون ب همین راحتی قراره از بین بره


  • چنگیز

    تاریخ : ۲۸ - دی - ۱۴۰۱

    با سلام. در حوزه آبگیر سد چم شیر بنده‌ خود شاهد چندین بنای کهن تاریخی بوده‌ام.حالا که سد ساخته شده و داره آبگیری میشه آقایان بفکر بنای تاریخی افتادند. اصلا چه معنی داره تاریخ ایران نزد آقایان!!!!؟؟؟؟


  • محمد

    تاریخ : ۲۸ - دی - ۱۴۰۱

    و خ چی میگوی ؟ سد گوتوند ک تمام مزارع جنوب رو نمکی کرد لابد خودت ازین ترورایی ک میگی انجام میدی با پشتوانه غرب هرکشوری قبل از سدسازی تمام ارگانا پای کارمیان ازجمله محیط زیست واثارباستانی اما شما عادت ب این چیزا نداری اصن شماها اعتقادی ب مشورت ندارین فقط با زور کارتون پیش میبرین


  • و۰خ

    تاریخ : ۲۸ - دی - ۱۴۰۱

    به کوری چشم دشمنان سد باید آبگیری شود این ها کسانی هستند که درختان خیابان‌ها خریدند وبا وارد کردن بیماری‌های قارچی جنگل‌ها را خشکاندند و جنگل‌ها را آتش می‌زنند حال با جلوگیری از آبگیری سد گتوند وحالا چم شیر ترور آبی کشور را رقم میزنند


  • فاطمه

    تاریخ : ۲۷ - دی - ۱۴۰۱

    سلام
    عجیب است که سدی با این عظمت ساخته میشه بعد تازه ما به این فکر میوفتیم که آبگیری سد چه پیامد هایی داره و چه معایبی و مکانش خوب نبوده و غیره


  • دبیر خبر

    تاریخ : ۲۷ - دی - ۱۴۰۱

    کاربر گرامی این مطلب نقل به عین”برابر با اصل” از خبرگزاری ایسنا و کارشناس موضوع بوده و اول فارس نقشی در تهیه و تنظیم آن نداشته است.


  • تورک شیراز

    تاریخ : ۲۷ - دی - ۱۴۰۱

    سلام و ممنون از بکارگیری نام آبش خاتون
    اما نسبت دادن ایشان به اتابکان لر درست نیست…
    سعدبن زنگی ترکمان بود و از طایفه تلکه یا تکلو که هنوز هم در ایل بهارلو ریشه دارند…
    آبش خاتون تورکمان بود و برای نجات فارس از حمله مغول عروس مغولان شد و تنها حاکم زن در تاریخ فارس و جنوب ایران بود….
    اتابک لقبی بود که حاکمان تورک از آن استفاده میکردند و در واقع آتابیگ بود که به اتابک در نوشتار تبدیل شد…
    از سایت اول فارس بعید است که مطالب کذب و تحریف شده منتشر کند…


  • ناشناس

    تاریخ : ۲۷ - دی - ۱۴۰۱

    درود، متن نوشته ها خیلی زیاده، خبر باید خلاصه باشه و خواننده مطلب سریع بکیره