کشورهای غربی تفسیرشان از پول شویی را تحمیل می کنند

در سال ۱۳۹۷ چهار لایحه  مهم درباره مسائل مرتبط با پول شویی و مبارزه با تروریسم در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و سپس، این مصوبه ها مطابق سازوکار تعیین شده در قانون اساسی، برای تایید به شورای نگهبان ارسال شدند.

برخی از این مصوبات، به علت عدم تایید در شورای نگهبان و از طرفی اصرار مجلس بر مصوبات خود، به مجمع تشخیص مصلحت ارسال شد تا این مجمع درباره آنها اعلام نظر کند. هم اکنون بیش از یک سال است که این مصوبه ها، در مجمع مانده اند.

در گفت و گو با دکتر جعفر قادری مباحث مرتبط با الزامات توسعه یافتگی و ارتباط احتمالی اجرای قوانین پیش گفته با توسعه کشور، بررسی شده است.

جعفر قادری دکترای اقتصادی شهری و منطقه ای، در دوره هشتم (از سال ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۱) و نهم (از سال ۱۳۹۱ تا سال ۱۳۹۵)، نماینده مجلس بوده و این درست همزمان با ارسال لایحه مبارزه با تامین مالی تروریسم به مجلس بوده است.

*با توجه به این که از خرداد سال ۱۳۸۷ تا خرداد ۱۳۹۵به مدت هشت سال، نماینده مجلس شورای اسلامی بوده و از معدود اقتصاددانان مجلس در دوره های هشتم و نهم مجلس بودید، در ابتدا می خواهیم بدانیم به اعتقاد شما وضعیت اقتصاد کشور ما در سال ۱۳۸۷ چطور بود و در پایان دوره نمایندگی شما در سال ۱۳۹۵ چگونه بود؟

-در دوره اول ریاست جمهوری احمدی نژاد که تا حدی همزمان با مجلس هشتم بود، حرکت های خوبی در کشور انجام شد. در زیرساخت ها، در زمینه عدالت اجتماعی، درباره بسیاری از فضاهای ورزشی، فضای بهداشتی و درمانی، فضاهای تفریحی، توسعه زیرساخت های جاده ها، توسعه تولید، توسعه واحدهای نیروگاهی و صنایع فولادی، حرکت های تقریباً خوبی انجام شد.

از طرفی در آن دوره اول ریاست جمهوری احمدی نژاد، همه نگاه ها معطوف به مسائل اقتصادی بود و کمتر بحث های حاشیه ای و خارج از حوزه اقتصادی مطرح می شد. همه نگاه ها به سمت تلاش و تولید و کار بود.

اما متاسفانه، دوره دوم ریاست جمهوری احمدی نژاد مسیرها عوض شد. ایشان با حاشیه سازی ها و بحث های جانبی که مطرح می کرد، همین طور خروج نیروهای کارکُشته و باتجربه و متعهد از دولت و ورود افراد مساله دار و فرصت طلب، مسیر را تغییر داد.

در این دوره احمدی نژاد به دنبال مطرح کردن آقای مشایی بود. بین دولت و مجلس نیز تشنج هایی به وجود آمد. همه اینها باعث شد که کشور ضرر کند.

بعد هم وقتی بحث تحریم ها مطرح شد، افزایش شدید نرخ ارز را داشتیم. همه این موارد باعث شد اتلاف وقت اتفاق بیفتد و مسیر خوبی در کشور طی نشود.

*به نظر شما، در سال ۱۳۹۲ و با تشکیل دولت آقای روحانی چه وضعیتی در کشور شکل گرفت؟

با آمدن آقای روحانی، در ابتدا امیدواری های زیادی ایجاد شد و مردم، اعتماد کردند. تصور مردم این بود که دولت می تواند کارهای خوبی انجام دهد ولی متاسفانه در دولت روحانی نیز، همه نگاه ها معطوف به مسائل خارجی شد و از ظرفیت و توانمندی های داخلی، غفلت شد.

دولت می توانست به نحو مطلوب از اعتماد مردم استفاده و فعالیت کند. با وجود انتظاری که وجود داشت اما کارهای قابل توجهی انجام نشد. نقدینگی، هم با سرعت زیادی افزایش پیدا کرد.

در این دوره، بعضی از طرح ها گشایش هایی را برای مردم ایجاد کرد و بخشی از مشکلات مردم را در زمینه بهداشت و درمان حل کرد.

در حوزه تولید، پالایشگاه ها، صنایع فولاد و معدنی، حرکت های جدی انجام نشد. طرح جدیدی در بخش نفت اجرا نشد و قراردادهای جدید نفتی(IPC) جواب نداد.

وزارت راه و شهر سازی، کاری برای توسعه زیرساخت ریلی یا جاده ای و توسعه فضای مسکونی انجام نداد. بخش صنعت ما هم، رشدهای قابل توجهی نداشت و عملکرد قابل قبولی را از دولت روحانی در چند سال گذشته ندیدیم.

بنیان و بنای دولت روحانی بر توافق هسته ای بود. چیزی که بنیان گذاشته شد با یک لگد ترامپ، فروریخت. در حال حاضر، مشکلات کشور به گونه ای است که کار سختی را پیش رو داریم.

*کشورهای توسعه یافته دنیا، پیشگام تکنولوژی هستند و انباشت سرمایه در آن کشورها تحقق پیدا کرده. آن کشورها چون از لحاظ علمی هم پیشتاز هستند در ابداع اصول و روش های مدیریتی، نقش تعیین کننده دارند.

در حال حاضر توسعه کشوری مثل ایران تا چه حد از طریق تعامل با کشورهای دیگر و چه میزان از طریق اتکا به توانمندی های داخلی امکانپذیر است؟

-این که تصور کنیم ما نیازمند ارتباط و تعامل با دنیا هستیم تصور غلطی است. ما هم برای صادرات محصولاتمان، هم برای ارتقای تکنولوژی و تامین مواد اولیه و ماشین آلات، نیاز به خارج از کشور داریم و نمی توانیم فعلاً خودمان را از ارتباط با بیرون دور نگه داریم.

این تصور که همه چیز ما، در ارتباط با خارج از کشور است و این تصور که خارج از کشور نیز، جز اروپا و آمریکا، جای دیگری نیست، یک تصور غلط است.

ما از ظرفیت های کشورهای شرقی استفاده نکردیم. در کشور ما، بحث هایی در زمینه ترس از روسیه وجود دارد یا چین و هند مورد تمسخر قرار می گیرند. این بحث ها منطقی نیست. این موارد، فضا سازی های جریانات سیاسی وابسته به غرب است.

این جریانات سیاسی، نمی خواهند اجازه دهند با شرق و کشورهایی که خوی و خصلت استعماری را در حال حاضر ندارند و شاید هم مناسباتشان، بیشتر بر پایه اقتصادی است، ارتباط داشته باشیم.

کشور چین الان در شرایطی است که می تواند کالاهای کیفی را برای بازارهای اروپا و آمریکا تولید کند. تجار و بازرگانان ایرانی، از فضای موجود در کشور، سوء استفاده می کنند و به بهانه ارزان بودن، بعضی از کالاهای بنجل چینی را به اقتصاد ما وارد می کنند.

در حال حاضر چین با توجه به توسعه فناوری ها، اتکا به قدرت کپی کاری و اتکا به ظرفیت بازار بزرگی که دارد، نسبتاً موفق بوده است. تکنولوژی های غربی را در چین کپی سازی می کنند و هر تکنولوژی که در غرب وجود دارد، کپی شده آن در کشور چین تولید می شود.

من معتقدم که اگر ارتباطات خودمان را با این کشورها تقویت کنیم آنها، ما را از ارتباط با کشورهای غربی بی نیاز می کنند و می توانند پاسخگوی نیاز فنی و تکنولوژی و مواد اولیه و ماشین آلات مورد نیاز ما باشند.

*از نظر وضعیت جغرافیایی که ما می شناسیم کشوری مثل ژاپن در شرق دنیا قرار دارد. ایا چون ژاپن به نوعی متحد آمریکا هست نمی شود چندان از توانمندی های این کشور استفاده کرد و باید همکاری بیش تری از جمله با چین داشته باشیم؟

-در شرق آسیا، کشورهای کره جنوبی و ژاپن ظرفیت های زیادی دارند اما به علت این که این نوع کشورها وابستگی های سیاسی دارند و استقلال عمل ندارند، محدودیت هایی را ایجاد می کنند. با این حال، این طور نیست که نشود از ظرفیت های این کشورها استفاده کنیم.

موضوع استفاده از توانمندی های داخلی نیز مطرح است. ما در بسیاری از حوزه ها، ظرفیت زیادی داریم و این طور نیست که نتوانیم مشکل خودمان را برطرف کنیم. به هر بخش که نگاه کنیم دانشگاه ها و شرکت های دانش بنیان ما به مراحلی رسیده اند که با وجود تحریم ها، می توانند تکنولوژی ها را منتقل کنند.

در حوزه پتروشیمی، در تولید برخی محصولات مشکل داریم. اما همان کاری که در چین انجام می شود چرا در ایران انجام ندهیم. آنها وقتی کالایی را وارد می کنند بلافاصله آن را کپی می کنند و با تغییر و تحولاتی، آن کالا را به عنوان لایسنس چینی شده [تولید تحت لیسانس شرکت اصلی]، مطرح می کنند. چرا در کشور ما چنین اراده ای وجود ندارد. چون وزارت نفت، پشت این قضیه نیست.

در بخش های نیروگاهی با همه پیچیدگی های این صنعت، شرکت های بزرگی در ایران مثل «مپنا» فعالیت می کنند که در دنیا مطرح هستند. ما در صنعت پیچیده نیروگاهی، این ظرفیت را داریم. در صنایع هوا-فضا، بخش هسته ای و نانوتکنولوژی موفقیت هایی داشته ایم. آیا در صنعت پتروشیمی و صنعت پالایشگاهی نمی توانیم نیاز خودمان را در داخل کشور تامین کنیم.

قطعا این کارها در داخل