خبرگزاری فارس:سال‌های زیادی از زمانی که واژه‌ای به نام کوه‌خواری به ادبیات کشور وارد شد، نمی‌گذرد. شاید پیش از آن هم دخل و تصرف در کوه‌ها رخ می‌داد اما به حدی محسوس و قابل توجه نبود که بتوان با جدیت به آن پرداخت.
پنج شش سالی می‌شود که کوه‌خواری به‌عنوان دخل و تصرفی غیرقانونی یا حتی با اخذ مجوز در بسیاری از شهرهای کشور از جمله کلانشهر شیراز رخ نمایانده است.
کمربندی شهر شیراز را اگر دوری بزنید و به حاشیه کوه‌ها نظر بیفکنید بدون شک این پدیده را ملموس‌تر احساس خواهید کرد، چه بسا در شهر شیراز نقاطی چون بلوار جمهوری، بلوار حسینی‌الهاشمی و به ویژه در محدوده دراک و کوه‌های شهر صدرا به وضوح مشاهده خواهید کرد که آسمان‌خراش‌های چندین و چند طبقه از دامنه کوه بالا رفته‌اند.
مسئله‌ای که در این میان مطرح می‌شود بحث قانونی یا غیرقانونی بودن این ساخت‌و‌سازهاست که اگر قانونی است با توجه به خطرات و مشکلاتی که در آینده ایجاد می‌کند بر چه مبنایی مجوز صادر شده و اگر غیرقانونی است که جای بحث بسیار دارد.
گذشته از مسدود کردن راه‌های تنفسی شهر با این ساختمان‌سازی‌ها بحث حفظ جان مردم روی دیگر این سکه است؛ چراکه خطرات ناشی از ساخت و ساز بر روی شیب کوه‌ها می‌تواند آسیب‌های بسیاری در پی داشته باشد.
بدون شک هنوز هم رانش کوه منصورآباد شیراز را فراموش نکرده‌ایم که چندین خانواده در پی این رانش آواره شدند، حال آسیب‌های جسمی و خسارت‌های مالی بماند به کنار!
به نظر می‌رسد بحث مهم‌تری که در این میان مطرح می‌شود اولویت قرار دادن جان مردم بوده که بدون شک در این نوع نگاه ساخت و ساز، مورد بی‌توجهی قرار گرفته است.
مدیرکل راه‌و‌شهرسازی فارس، هرگونه ساخت و ساز را در حریم شهر ممنوع اعلام کرد و اظهار داشت: در محدوده شهرها، شهرداری‌ها موظف به جلوگیری از ساخت و سازهای غیر قانونی هستند، اما در این میان برخی حکم مستثنیات می‌گیرند و اقدام به ساخت و ساز می‌کنند.
جعفر زاهدی در گفتگو با فارس با اشاره به اینکه برای زمین یا هر محدوده‌ای که حکم مستثنیات گرفته شود، مسکن و شهرسازی قادر به ورود نیست، افزود: گشت‌های حفاظت ما مدام در حال بررسی هستند و اگر موردی را مشاهده کنند، پیگیری شده و حکم تخریب گرفته می‌شود، چنانچه سالانه هزاران هکتار از این ساخت و سازها تخریب می‌شود.
وی ادامه داد: در سال‌های اخیر سوداگران بسیاری را مشاهده کرده‌ایم که مجدانه پیگیر این موضوعات هستند و گاهی دور از چشم ماموران نظارتی اقدام به ساخت و ساز می‌کنند، در این میان برخی بدون مجوز و تخلف است و برخی مجوز می‌گیرند که اینجا نیاز است موارد مشاهده شده به ما گزارش داده شود.
زاهدی افزود: در مورد برخی دیگر همچون مواردی که به ساخت بیمارستان اختصاص داده می‌شود واگذاری از سوی مسکن و شهرسازی با هماهنگی شهرداری صورت می‌گیرد که مرکز تحقیقات این اداره کل موارد مربوط به زمین‌شناسی را بررسی و سپس اقدام به واگذاری می‌کند.
رئیس گروه بخش زمین‌شناسی دانشگاه شیراز، اما از مخاطرات ساخت و ساز در دامنه کوه‌های پُر شیب سخن گفت.
محسن رضایی در گفتگو با فارس با اشاره به اینکه به طور کلی چهار عامل می‌تواند در ساخت و ساز بر دامنه کوه‌ها خطرآفرین باشد، اظهار داشت: رانش یا زمین‌لغزش اولین عاملی است که در دامنه‌های پُر شیب می‌تواند پایداری شیب را به هم زده و خطراتی را به دنبال داشته باشد.
وی دومین عامل را وجود گسل دانست و افزود: گسل نیز تابع عوامل مختلفی از جمله تغییرات ارتفاع، نوع گسل، طول گسل و لرزه‌خیزی‌ها است که هر کدام می‌تواند در خطرافرین بودن بناهای مستقر در دامنه کوه‌ها موثر باشد.
رئیس گروه زمین‌شناسی دانشگاه شیراز، آهکی بودن و سازنده‌های گچی و تبخیری را از دیگر عواملی عنوان کرد که ممکن است منجر به بروز مشکلاتی در ساختمان‌ها شود و ادامه داد: گاهی مشاهده می‌شود که در برخی نقاط بخش‌هایی از ساختمان انحلال پیدا می‌کند یا حتی درب‌ها به درستی باز و بسته نمی‌شوند.
رضایی افزود: در کنار این عوامل، پدیده فرونشست نیز می‌تواند به سبب برداشت آب‌های زیرزمینی سبب ترک خوردگی و فرو رفتن زمین حتی در سطوح هموار شود که نباید نسبت به آن بی‌توجه بود.
رضایی مجموعه این عوامل را مخاطراتی عنوان کرد که باید به آنها پرداخته شود و مورد توجه قرار گیرد.
وی تاکید کرد: وقتی قرار است توسعه شهری اتفاق بیفتد باید به لحاظ زمین‌شناسی بررسی‌های مختلفی صورت گیرد و ذهن‌ها نسبت به مخاطراتی که ممکن است در آینده تهدید کننده باشد، فعال شود.
این استاد زمین‌شناسی گفت: چنانچه این موضوع هم برای مسئولان، هم برای مردم و هم برای سرمایه‌گذارانی که ساخت و ساز می‌کنند، حائز اهمیت است و حساسیت همواره باید وجود داشته باشد.
این استاد دانشگاه با اشاره بر لزوم مورد توجه قرار دادن فضای کالبدی شهری پیش از صدور مجوز، اظهار داشت: در برخی موارد اساتید زمین شناسی برای مشاوره به جلسات دعوت می‌شوند اما به طور کلی در قانون وظیفه خاصی دیده نشده است. همچنین دانشگاه به‌عنوان مرجع علمی، می‌تواند با بررسی‌های علمی نهایتا مقاله‌ای را در مجلات علمی تخصصی به چاپ برساند که شاید جنبه عمومی نداشته باشد.
در هر حال نکته قابل توجه و جای سوال اینجاست که چگونه می‌توان بر این مهم نظارت کرد و مانع از ساخت‌و سازهای غیر قانونی و یا حتی مانع از صدور مجوز برای ساخت قانونی ساختمان‌هایی شد که با تراشیدن کوه و بر دامنه‌ها ایجاد شده و خطرات بسیاری را برای شهر و شهروندان به دنبال خواهند داشت؟!
نظرات