ممکن است برای شما هم پیش بیاید که کودک به طور تصادفی وایتکس و یا مواد شوینده بنوشند. چثه کودکان کوچک است و با سرعت بیشتری در بدن آنها اثر میکند و رسیدگی سریع تری می‌خواهد. به همین دلیل انجام برخی اقدامات بعد از خوردن مواد شوینده توسط کودک ضروری است. مقاله زیر بررسی میکند که اگر کودک توسط مواد شوینده مسموم شد مادر و پرستار کودک چه اقداماتی باید انجام دهند.
چرا کودکان مواد شوینده می‌خورند ؟!
کودک، خصوصا در سنینی که هنوز قدرت تشخیص کافی ندارد، در معرض انواع خطرات قرار دارد. یکی از خطراتی که خصوصاً در ایام پایان سال بیش از پیش کودکان را تهدید میکند، مسمومیت با مواد شوینده و وایتکس (آب ژاول)، ریکا،صابون، صابون مایع و… می‌باشد. کودکان ذاتا کنجکاو و فعال هستند و هنگام مراقبت از کودک باید به این مسائل دقت شود. هرچند خطرات ناشی از مسمومیت با مواد شوینده زیاد است، اما خوشبختانه با رعایت نکاتی میتوانید از کودک خود در منزل به خوبی مراقبت کنید و از هرگونه مسمومیت احتمالی جلوگیری کنید.
خوردن وایتکس و مواد شوینده چگونه باعث مسمومیت کودکان میشود ؟
هر ماده شویندهای، از جمله انواع ضد عفونی کنندهها، سفید کنندهها، پاک کننده سطوح، جرم گیرها و حتی صابونهای معمولی میتواند برای کودک مسموم‌کننده و در نتیجه خطرناک باشد. هر ساله، کودکان بسیاری، دچار مسمومیت به دلیل استنشاق گازهای خطرناک یا تماس با مواد ضد عفونی کننده و سفید کننده می‌‌شوند. گاه به این مسمومیتها به موقع رسیدگی میشود. اما گاه متاسفانه شدت این عوارض آنقدر شدید است که منجر به فوت فرد مسموم میشود. در این میان، کودکان بیش از بزرگسالان آسیب‌پذیر هستند. به همین دلیل هم لازم است والدین به سلامت کودک توجه ویژه نشان بدهند.
عوارض خوردن وایتکس به مقدار کم
خوردن وایتکس چه عوارضی دارد؟ وایتکس ماده ای قوی است که هرگز نباید بلعیده شود. تأثیر آن بر بدن شما بستگی به مقدار مصرف شده و حتی سن و وضعیت سلامت فعلی فرد درگیر دارد. کودکان خردسال به ویژه آسیب پذیر هستند و ممکن است به طور تصادفی وایتکس بنوشند. مصرف خوراکی وایتکس می تواند عوارض مختلفی را ایجاد کند، از جمله:
- مشکل در بلع: اگر بعد از مصرف خوراکی وایتکس در بلع مشکل دارید، به این معنی است که مری یا گلو شما آسیب دیده است.
- استفراغ: همانطور که وایتکس به سمت پایین جریان می یابد، می تواند مری (لوله ای که بین گلو و معده شما قرار دارد) و گلو را بسوزاند. حتی ممکن است در معرض خطر آسپیراسیون قرار بگیرید. مایعات گلو، حفره بینی یا معده می تواند به ریه های شما منتقل شود و در آنجا آسیب جدی ایجاد کند.
- مشکلات تنفسی: اگر بخار حاصل از وایتکس یا وایتکس مخلوط با سایر مواد شیمیایی مانند آمونیاک را تنفس کرده باشید، ممکن است مشکلات تنفسی ایجاد شود. این وضعیت می تواند به راه های هوایی آسیب برساند و منجر به درد قفسه سینه، خفگی (کاهش اکسیژن) و مرگ شود.
- تحریک پوست و چشم: اگر روی خود وایتکس بریزید یا پاشیدید، ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:
- تحریک پوست
- قرمزی چشم
- تاری دید
خطرات خوردن مایع ظرفشویی توسط کودک
خوردن ریکا: خوردن مایع ظرفشویی میتواند منجر به تورم و احساس درد در گلو، روی لب‌ها و زبان شود. همچنین ممکن است علائم ناراحتی گوارشی را تجربه کنید. ممکن است مکرارا استفراغ کرده و آثار خون را در استفراغتان مشاهده کنید. همچنین ممکن است دچار درد شکمی شده و یا در مدفوع خود خون مشاهده کنید. بسته به محصولی که استفاده کرده‌اید، احتمال سوختگی مری نیز وجود دارد. اگر با مایع ظرفشویی مسموم شده باشید، ممکن است دچار افت فشار خون شده یا ضربان قلبتان به سرعت کاهش یابد.
در موارد خطرناک، قلب میتواند در تماس با مواد شیمیایی دچار فروپاشی شود. امکان دارد آزمایش خون، تغییرات شدیدی را در میزان pH خون شما نشان دهد که میتواند به اندام‌های حیاتی شما آسیب برساند. البته در صورت نداشتن مشکلات زمینه‌ای، احتمال چنین سطحی از آسیب در اثر خوردن مایع ظرفشویی خانگی اندک است؛ هرچند همواره امکان دارد در اثر بلعیدن یا استنشاق محصولات تمیزکننده تجاری اتفاق بیافتند.
۱۰ علامت مسمومیت کودکان با مواد شوینده
خوردن مواد شوینده توسط کودک خطری است که سلامت کودکان را به طور روزانه تهدید میکند؛ از این جهت نباید نسبت به مراقبت از کودک، مخصوصا در سنین پایین کوتاهی کرد. دقت داشته باشید که هر نوع ماده شوینده شیمیایی همچون : انواع ضد عفونی کنندهها، سفید کنندهها، جرم گیر و حتی صابونهای معمولی برای کودکان فوق العاده سمی می‌باشند. گاهی کودکان به دور از نگاه شما مواد شوینده می‌خورند که نشانه‌های مسمومیت موارد زیر است:
- آسیب به مری
- دل درد شدید
- درد و ورم دهان
- وجود خون در مدفوع
- تاول و لب‌های قرمز
- استفراغ همراه با خون
- ایجاد تنگی نفس و سرفه
- کاهش چشمگیر فشار خون و ضربان قلب
- وجود قرمزی و التهاب یا سوختگی سطحی پوست
- تورم راه‌های تنفسی، تنفس با صدای بلند و تغییر رنگ کودک
مسمومیت با مواد شوینده چگونه اتفاق می‌افتد؟
برخی شویندهها گازهای خطرناکی دارند که ورودشان به ریه برای کودک خطرات زیادی دارد. ترکیب برخی شویندهها و جرم گیرها با هم باعث تولید گازهای خطرناک میشود. در این میان، میزان آسیب پذیری ریه کودکان بسیار بیشتر از بزرگسالان می‌باشد. در صورت عدم مراقبت صحیح از کودک احتمالاً حتی اقدام به خوردن مواد شوینده کند. قرار گرفتن کودک در معرض مواد شوینده به مدت طولانی یا حتی کوتاه، میتواند منجر به مسمومیت شود. در ادامه به این سوال پاسخ می‌دهیم: بعد از خوردن مواد شوینده توسط کودک چه کنیم؟
درمان های مناسب بعد از خوردن مواد شوینده توسط کودک
آینده یک کودک که در اثر تماس با مواد شیمیایی دچار مسمومیت شده است بستگی زیادی به نوع ماده مسموم کننده و میزان قرار گرفتن کودک در معرض آن دارد. نوع درمان کودک بستگی به نوع ماده‌‌ای که کودک بوسیله آن مسموم شده است دارد.
کودک احتمالاً به یکی از روشهای زیر با ماده شوینده مسموم شود :
- اگر این مواد با سطح پوست تماس پیدا کرده باشند، درمان آن شبیه درمان سوختگی‌خواهد بود.
- اگر مواد شیمیایی توسط کودک خورده شده باشند، احتمالاً درمان هفته‌‌ها و حتی ماه‌‌ها طول بکشد.
در صورت مشاهده علائم مسمومیت، باید کودک را فورا به بیمارستان منتقل کرد. پزشک ابتدا علائم حیاتی کودک را، که شامل ضربان قلب، دمای بدن، فشار خون و تنفس میشود کنترل میکند. اگر می‌‌دانید که کودک با چه ماده شویندهای در تماس بوده است و میزان این تماس نیز چه مقدار بوده است، باید فورا اطلاعات خود را با پزشک کودک در میان بگذارید. ازجمله روشهای درمان مسمومیت توسط مواد شوینده میتوان به این موارد اشاره کرد: اکسیژن، داروهای مسکن، لوله تنفس، مایعات داخل وریدی، برداشتن یا پانسمان قسمت‌‌های سوخته پوست، شستن مداوم قسمت‌‌های سوخته، برونکوسکوپی، آندوسکوپی.
عوارض خوردن مواد شوینده توسط کودک
اگر مسمومیتها به موقع تشخیص داده و درمان نشوند، برای سلامت کودک خطرات جدی در پی خواهند داشت. علائم مسمومیت به نحوه مسمومیت و میزان تماس کودک با ماده شوینده بستگی دارد. نشانه‌های مسمومیت که به تشخیص آن کمک میکند به شرح زیر است:
- تأثیر مواد شوینده بر سیستم گوارش کودک استفراغ و گاهاً وجود خون در استفراغ است.
- وجود درد در ناحیه شکم و خون در مدفوع نیز از علائم و عوارض مسمومیت‌‌های حاد است.
- اگر ماده شوینده قوی باشد، احتمالاً حتی مری نیز آسیب ببیند و دچار سوختگی شود.
- در صورت مسمومیت با مواد شوینده فشار خون و ضربان قلب سریع و محسوس کاهش می‌یابد.
- در صورت تماس پوست کودک با مواد شوینده ؛ قرمزی، التهاب و یا سوختگی سطحی ایجاد میشود.
- در صورت تماس مواد شوینده با چشم کودک در صورتی که اسیدی باشد، سوزش و قرمزی دارد و کودک احتمالاً بینایی خود را از دست بدهد.
- در صورت استنشاق گازهای مواد شوینده ؛ تورم مسیر تنفسی، مشکل در تنفس، تنفس صدا دار و یا تغییر رنگ کودک و تلاش کودک برای نفس کشیدن.
بعد از خوردن مواد شوینده توسط کودک خلاقیت به خرج ندهید!
هرگز هنگام مسمومیت کودک با مواد شوینده، خلاقیت به خرج ندهید و از خوراندن مواد دیگر به کودک خودداری کنید. هیچگاه در این موارد، از مواد خنثی‌کننده استفاده نکنید. برای مثال اگر کودکی جوهر نمک مصرف کرد، به او جوش شیرین ندهید که اثر اسیدی آن را خنثی کند. زیرا واکنش اسیدی و قلیایی حاصل، یک واکنش گرمازاست و در اینصورت در کودک علاوه بر سوختگی شیمیایی، سوختگی گرمایی نیز ایجاد میکند.
کمکهای اورژانسی بعد از خوردن وایتکس توسط کودک
زمانی که کودک از طریق مری وایتکس را بلعید هرگز باعث خفگی وی نمی‌شود اما اگر در این شرایط کودک وایتکس را بالا آورده و دوباره بلع صورت گیرد، خفگی اتفاق می‌افتد.
توجه : آب، مایعات تایید نشده یا سفیده تخم مرغ را به خورد کودک خود ندهید، تا رسیدن به مراکز درمانی از توصیه‌های اورژانس کمک بگیرید.
کارهای ممنوعه بعد از خوردن مواد شوینده توسط کودک
برخی افراد صرفاً بر اساس شنیده‌ها اقدام به خوراندن موادی به کودکان برای درمان عوارض مصرف شویندهها می‌کنند. حقیقت این است که خوردن برخی مواد سبب تشدید عوارض ناشی از مسمومیت میشود. در ادامه این تصورات غلط را بیان می‌کنیم :
خوردن شیر برای کاهش عوارض بلع مواد شوینده
عده‌ای باور دارند که خوردن شیر سبب میشود عوارض مواد شوینده کاهش یابد این تفکر اشتباه است، خوردن شیر در برخی موارد سبب جذب سریع‌تر دارو یا مواد سمی در بدن میشود و مسمومیت را تشدید میکند.
کاهش عوارض وایتکس، ریکا، صابون و… با مصرف آبلیمو
قدیمی‌ها معتقدند مصرف آبلیمو بعد از مسمومیت اثرات مواد شیمیایی یا دارویی را خنثی میکند. در حالی که آبلیمو یکی ماده اسیدی است که مصرف آن توسط کودکان باعث درد معده و مشکلات عمده دیگر میشود.
خوردن آب‌نمک
باور برخی این است که آب‌نمک غلیظ سبب میشود فرد مسموم القای استفراغ پیدا کند و مواد شیمیایی را بازگرداند، اما این بارو صحیح نیست، زیرا غلظت نمک به‌ویژه در کودکان اگر مواد سمی به آنها آسیب نزند آنها را دچار اختلالات الکترولیتی و خطرهای جسمانی میکند.
القای استفراغ به کودکان به جهت کاهش عوارض مواد شوینده
زمانی که فرزندتان ماده شوینده بلعیده، به هیچ عنوان او را وادار به استفراغ نکنید. استفراغ و برگرداندن این مواد سوختگی دستگاه گوارش را تشدید می‌کنند. اجازه دهید کارهای لازم اینچنینی توسط متخصصان اورژانس انجام شود.
- افراد بزرگسال به دلیل توان بدنی می‌توانند از القای استفراغ کمک بگیرند.
- این مهم را میتوانید با خوراندن آب و تحریک قسمت پایینی حلق دنبال کنید.
درمان خانگی خوردن مواد شوینده توسط کودک
اقدامات بعد از خوردن وایتکس: اقدامات بعد از خوردن وایتکس آیا درمان خانگی مسمومیت توسط مواد شوینده (ریکا، وایتکس و…) توصیه میشود؟ خیر، مواد شوینده به دلیل داشتن خاصیت شیمیایی، فوق العاده سمی بوده و تنها روش درمان مراجعه به پزشک می‌باشد. فقط به توصیه‌های متخصصان گوش کنید. در این مواقع معمولا اطرافیان یا آشنایانی که در محل حضور دارند، هر کدام توصیه‌ای می‌کنند. بهتر است تمام این توصیه‌ها را اگر از سمت فردی غیرمتخصص بیان میشود، نشنیده بگیرید. تا اورژانس برسد، هیچ کاری برای کودک انجام ندهید، شاید بهتر از یک کار اشتباه باشد.
پیشگیری از مسمومیت کودک توسط مواد شوینده
برای پیشگیری از حوادثی که برای کودک توسط مواد شوینده اتفاق می‌افتد، راهکارهای زیر می تواند موثر باشد.
۱- آموزش به کودکان
به کودکان خود آموزش دهید که مواد شوینده را نباید بخورند یا بچشند. آنها باید بدانند که این مواد برای مصرف داخلی مناسب نیستند.
۲- نگهداری صحیح
از محل دسترس کودکان، مواد شوینده دور نگهداری شود. آنها باید در جاهایی قرار گیرند که کودک نتواند به آنها دسترسی داشته باشد.
- برای کودکان از ظروف یکبار مصرف استفاده نکنید.
- مواد شوینده که تولید گاز میکند را در محلی که کودکان هستند استفاده نکنید.
- میتوانید از سرکه سفید به عنوان محلول شوینده به جای وایتکس استفاده کنید.
- مواد شوینده را در ظروف خود نگه دارید تا دستورالعمل‌های تولید کننده را در صورت مصرف بخوانید.
- مواد شوینده (سفید کننده، آمونیاک، مواد شوینده، شامپو) را در دسترس کودکان قرار ندهید.
سوالات متداول
- بهترین دمنوش‌ها برای درمان سرفه ناشی از وایتکس کدام‌اند؟ دم‌نوش عناب، دم‌نوش آویشن، دم‌نوش سیاه‌دانه و شربت گل پنیرک، از بهترین نوشیدنی‌ها برای درمان سرفه ناشی از وایتکس به شمار می‌روند.
- برای درمان سرفه ناشی از وایتکس چه میتوان کرد؟ به هوای آزاد رفت، آب بسیار نوشید، چند دقیقه را به حالت نیمه خوابیده استراحت کرد، از نوشیدنی‌های مفید نوشید یا اینکه به پزشک مراجعه کرد.
- چگونه می‌توانم اطمینان حاصل کنم که مواد شوینده در دسترس کودکان نیست؟ برای جلوگیری از دسترسی کودکان به مواد شوینده، آنها را در جاهایی قرار دهید که به سختی قابل دسترسی باشند. از قفل‌ها و درب‌های کودکانه نیز استفاده کنید تا اطمینان حاصل شود که کودکان نمی‌توانند به مواد خطرناک دسترسی پیدا کنند.
- چه علائمی نشان‌دهنده این است که کودک ممکن است مواد شوینده مصرف کرده باشد؟ علائمی مانند تهوع، استفراغ، درد شکم، تنگی نفس یا تغییر در رفتار معمول کودک میتواند نشان‌دهنده مصرف مواد شوینده باشند. در صورت مشاهده هر یک از این علائم، باید به پزشک مراجعه کنید.
خلاصه مطلب خوردن مواد شوینده توسط کودک
خوردن مواد شوینده توسط کودک، عواقب جبران ناپذیری دارد؛ مواد شوینده را در مکان‌هایی قرار دهید که در دسترس کودک نباشد. در صورتی که کودک، یک فرد بزرگسال یا خودتان مواد شوینده مصرف کردید فراموش نکنید که اولین اقدام حفظ خونسردی می‌باشد و بهترین کار بعد از آن تماس با اورژانس است. کودکان بیشتر به دلیل تلخ بودن مواد شوینده و اسیدی بودن آنها بی تابی می‌کنند. آرامش خود را حفظ کنید.درمان خودسرانه نکنید. سعی کنید در صورت بسته بودن راه تنفسی، به کودک آب بدهید تا راه تنفسی اش باز شود و اورژانس برسد. در نهایت، بهترین راه برای جلوگیری از خطرات خوردن مواد شوینده توسط کودکان، آگاهی و نظارت مستمر از آن‌هاست. باید به آنها آموزش داد که این مواد برای مصرف داخلی مناسب نیستند و باید از آنها دوری کنند. همچنین، در مواقع اضطراری باید با دقت عمل کرده و به پزشک مشورت کنید.
نظرات