بزرگداشت روز و هفته کدام خبرنگار و فعال رسانه؟!
سید محی الدین حسینی ارسنجانی -روزنامه نگار
بزرگداشت صوری و تکراری روز خبرنگار
یکی از دردناک‌ترین مناسبت‌ها در ایران، مراسم بزرگداشت صوری و ظاهری روز و هفته خبرنگار است. این مراسم، که اغلب توسط خود فعالان رسانه و مجریان سیاست‌زده فرهنگ به بازی گرفته می‌شود، به ویژه در استان فارس، به یک بازی تکراری تبدیل شده است. جلسات بی‌روح و کلیشه‌ای برگزار می‌شوند که در آنها افراد گزینشی انتخاب شده و با طرح سؤالاتی از پیش تعیین‌شده، سعی در ایجاد نمایی از چالش کشیدن مدیران ارشد دارند. این مراسم، که تنها دو سه ساعت به طول می‌انجامد، پایانی است بر بزرگداشت خبرنگارانی که ۳۶۴ روز از سال را در فراموشی به سر می‌برند و وقت خود را صرف کار برای دیگران کرده‌اند. در پایان این مراسم نیز، از خبرنگاران خواسته می‌شود تا گزارش و عکس‌های آن را منتشر کنند تا فراموش نشود که “برنامه بزرگداشتی” برگزار شده است.
رسالت واقعی خبرنگار و رسانه
در این میان، سؤالاتی اساسی مطرح می‌شود: چه کسی خبرنگار است و رسالت او چیست؟ رسانه چه نقشی در زندگی مردم دارد؟ آیا برگزاری چنین مراسم سالانه و تکراری که دور از شأن اساتید حوزه خبر است، ضروری است؟ ارزش و اعتبار خبرنگار به چه چیزی بستگی دارد؟ آیا به قلم و نوع نگارش خبر است یا به عزت نفس و بالندگی در حوزه اطلاع‌رسانی؟ پاسخ به این پرسش‌ها نیازمند وجدان‌های آگاه و دل‌های سالمی است که قصد بازی دادن جماعت خبرنگار را ندارند. متأسفانه، گاهی خود فعالان رسانه نیز از اهمیت کار مقدس خود غافل شده و تن به هر کاری می‌دهند. ای کاش این رسم غلط و آیین سراپا اشکال روز بزرگداشت خبرنگار حذف و مسئولیت آن به مدیران مستقیم رسانه‌ها سپرده می‌شد تا دیگر نیازی به تجمعات نمایشی مسئولان دولتی نباشد.
انتقاد از تقدیرهای نمایشی و بی‌ارزش
چرا باید از رسانه‌هایی تقدیر شود که دور از مردم هستند و تنها کارشان تعریف و تمجید از مسئولان بی‌مصرف است؟ چه دلیلی دارد که از خبرنگاری تجلیل شود که به زیرآب‌زنی همکاران و چاپلوسی مشغول است؟ نوع تجلیل و تقدیرها نیز تأسف‌برانگیز است. خبرنگاران و فعالان رسانه‌ای که در معیشت خود مانده‌اند، باز هم مجبور به انعکاس دروغ‌های مسئولانی هستند که هیچ فکری برای مشکلات آنها ندارند. نفس تقدیر از خبرنگار کار خوبی است و نیت خیرخواهانه مدیران دولتی و خصوصی قابل تقدیر است، اما ای کاش دغدغه برگزارکنندگان این مراسم تنها اهدای کارت‌های هدیه ۵۰۰ هزار تومانی و مبالغ ناچیز دیگر نباشد که حتی حق‌الزحمه یک خبر هم نیست.
اخلاق رسانه و مطالبه‌گری
علاوه بر مسائل مادی، متولیان فرهنگی و رسانه‌ای باید فکری برای اخلاق رسانه و تعهد آن در برابر مردم و نخبگان اجتماعی کنند. رسانه‌ای که از رسالت خود دور شده و به دروغ‌نویسی و غیرواقعیت‌نویسی روی می‌آورد و حاضر به مطالبه‌گری و پرسش از مسئولان نیست، در بدبختی‌های مردم نقش دارد. این تداوم وضع نامناسب امروز بر عهده همین‌ها خواهد بود. پس، چرا باید روز خبرنگار برگزار شود و از این افراد و رسانه‌های فاقد کارایی تقدیر گردد؟ رسانه‌ها باید عزتمندانه و با رعایت اصول و چارچوب‌ها فعالیت کنند تا کسی نتواند به کار آنها خرده بگیرد. متأسفانه در استان فارس، کمتر رسانه‌ای صادقانه و بدون در نظر گرفتن منافع مدیران فعالیت می‌کند.
تعهد و مسئولیت رسانه‌ای
با وجود سی و دو سال تجربه حرفه‌ای در رسانه و نگارش هزاران یادداشت و خبر، معتقدم فعال رسانه‌ای که نتواند محبوبیت و شهرت را در دل مخاطبانش به دست آورد، موفق نیست. روزنامه‌نگاران و خبرنگاران باید در پی تولید امید و شادی باشند، نه نفرت. اگر از رسالت اطلاع‌رسانی صادقانه و پرسشگری دور شوند، در نهایت ضرر کرده و فراموش خواهند شد. هم فعالان رسانه‌ای باید در محتواهای خود تجدید نظر کنند و هم متولیان در نحوه برگزاری مراسم بزرگداشت خبرنگار. نباید از واقعیات جامعه پر از مشکل و مدیرانی که تنها در فکر لاپوشانی هستند، به راحتی عبور کرد. اگر رسانه‌ها مشکلات را بدون ملاحظه بیان می‌کردند و انتقاد سازنده داشتند، امروز شاهد این همه مصائب نبودیم. ما اهالی رسانه باید اعتراف کنیم که چندان موفق و مؤثر نبوده‌ایم، هرچند تمام وقتمان را صرف این کار کرده باشیم.
لزوم تغییر رویکرد در رسانه و خبرنگاری
امام خمینی (ره) فرموده‌اند: «سعادت و شقاوت یک جامعه در دست رسانه‌هاست.» و رهبر انقلاب نیز مسئله نشریات را مهم دانسته‌اند. اما آیا هر رسانه‌ای با هر محتوایی را می‌توان رسانه نامید؟ قطعاً خیر. یک خبرنگار و یک رسانه هر دو تعاریف خاص خود را دارند که وجه مشترکشان صداقت و امانت‌داری است. متاسفانه این دو صفت در اغلب رسانه‌های امروزی مغفول مانده است. برخی رسانه‌ها، به ویژه در استان فارس، به خودسانسوری و خودانتحاری دچار شده‌اند و تأثیرگذاری لازم را ندارند. این رویه غلط باید به پایان برسد و از هر کسی به عنوان خبرنگار استفاده نشود. تنها کسانی باید در این عرصه فعالیت کنند که از حداقل تخصص، تعهد، جسارت، شهامت، صداقت و امانت‌داری برخوردار باشند. امید است که این تکلفات و زوائد از جامعه رسانه‌ای دور شود و خبرنگاران واقعی بتوانند روزهای موفقی را تجربه کنند. در پایان، روز و هفته خبرنگار را، که روز پاسداری از حرمت خبر است، به خبرنگاران و فعالان رسانه‌ای تبریک عرض می‌کنم.
