علیرغم اینکه در سال ۱۳۹۶ این خبر منتشر شد که عکسهای واقعی رییسعلی دلاوری پس از ۱۰۸ سال از آرشیو سیاسی شهرداری زالتسگیتر ایالت نیدرزاکسن آلمان بیرون آمد اما در روزهای اخیر عکسی بسیار واضحتر از آن عکسها از رئیسعلی دلواری در کنار صولتالدوله قشقایی یکی دیگر از مبارزان با استعمار انگلیس در فضای مجازی منتشر شده که ادعا میشود از همان منبع بیرون آمده است.
رئیسعلی با همراهی دیگر مشروطهخواهان بوشهر را از حاکمیت استبداد محمدعلی شاه قاجار خارج کرد. در سال ۱۲۸۷ خورشیدی/ ۱۹۰۸ میلادی به درخواست ملاعلی تنگستانی و سید مرتضی مجتهداهرمی که مخالف استبداد محمدعلی شاه بود، بوشهر را تصرف کرد و حدود ۹ ماه شهر را در کنترل داشت.
در آغاز جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۴ میلادی با نقض بیطرفی توسط قوای روس از شمال و نیروهای انگلستان از جنوب، ایران را در معرض هجوم قرار دادند و کشتیهای جنگی انگلستان در مقابل بوشهر لنگر انداختند و نیروهای اشغالگر در ۸ اوت ۱۹۱۵م/ ۱۷ مرداد ۱۲۹۴خ به صورت تدریجی قصد اشغال بوشهر و نواحی ساحلی اطراف را داشتند. یک روز پس از اشغال بوشهر، چهارده نفر از ساکنین آن علیه اشغالگران اعتراض کردند، ولی چون اهل نبرد مسلحانه نبودند دستگیر و به هندوستان تبعید شدند. بدنبال کسب تکلیف رئیسعلی از علماء، حکم جهادیه علمای نجف از جمله میرزای دوم توسط شیخ محمدحسین برازجانی به انضمام حکم خود شیخ به وی ابلاغ گردید. رئیسعلی به همراه دوستش خالو حسین بردخونی دشتی در اوایل ماه رمضان ۱۳۳۳ قمری در عمارت حاج سید محمدرضا کازرونی، پس از مذاکراتی با وی آمادگی خود را برای دفاع از بوشهر و جلوگیری از پیشروی نیروهای انگلیسی اعلام داشت.
نبرد دلوار
نیروهای انگلیسی همزمان با حمله به بوشهر قصد تصرف ناحیه دلوار را داشتند. دلوار محلی بود که پیش از آن چندبار سربازان انگلیسی به آن جا تجاوز کرده، اما طعم شکست را در این ناحیه چشیده بودند. رئیسعلی دلواری و شیخ حسین خان چاهکوتاهی و زایرخضرخان اهرمی از این وقایع آگاه و در مقام دفاع از وطن برآمدند. قیام دلیران تنگستان علیه اشغالگران آغاز شد و نیروهای متجاوز انگلیسی که قریب به پنج هزار نفر بودند در دام مبارزان تنگستانی گرفتار آمدند و عده زیادی از نیروهای انگلیسی در این حمله کشته شدند.
عملیات چریکی پیروزمندانه رئیس علی، سایر مبارزان تنگستان را تشویق به همراهی با او کرد. تا تابستان ۱۹۱۵ عملیات موفقی را علیه نیروی دریایی انگلیس رهبری کرد. انگلیسیها مجبور شدند نیروهای کمکی از عراق و هند به بوشهر اعزام کنند و دلوار را به شدت بمباران کردند.
نبرد بوشهر
زمانی که مقامات انگلیسی تصمیم قطعی دربارهٔ اشغال بوشهر و پیشروی به سوی شیراز را داشتند به منظور تطمیع رئیسعلی، دو نفر از متابعان حیدرخان حیات داودی را به دلوار گسیل داشتند تا موافقت او را با پیادهشدن قوای انگلیس در کرانه خلیج فارس و حرکت به سوی شیراز جلب کنند. نمایندگان حیدرخان ضمن ملاقات با رئیسعلی متذکر شدند که چنانچه او از قیام علیه قوای اشغالگر صرف نظر کند، مقامات انگلیسی چهل هزار پوند به او خواهند پرداخت. رئیسعلی در پاسخ میگوید: «چگونه میتوانم بیطرفی اختیار کنم در حالی که استقلال ایران در معرض خطر جدی قرار گرفتهاست؟»
پس از مراجعت نمایندگان حیدرخان، نامه تهدیدآمیز از طرف مقامات انگلیسی به رئیسعلی نگاشته شد مبنی بر این که: «چنانچه بر ضد دولت انگلستان قیام و اقدام کنید، مبادرت به جنگ مینماییم، در این صورت خانههایتان ویران و نخلهایتان را قطع خواهیم کرد.»
رئیسعلی در پاسخ مقامات انگلیسی نوشت: «خانه ما کوه است و انهدام و تخریب آنها خارج از حیطه قدرت و امکان امپراتوری بریتانیا است. بدیهی است که در صورت اقدام آن دولت به جنگ با ما، تا آخرین حد امکان مقاومت خواهیم کرد.»
شهادت
جنگ میان دلیران تنگستان به رهبری رئیسعلی دلواری در کنار سیصد تفنگدار برازجانی به رهبری غضنفرالسلطنه برازجانی از یک سو و نیروهای بریتانیا و خوانین متحد آنان از سوی دیگر بهطور پیاپی و پراکنده تا شهریور ۱۲۹۴ خورشیدی ادامه یافت و انگلیسیها نتوانستند بر رئیسعلی و یارانش برتری یابند. رئیسعلی در محلی به نام «تنگک صفر» هنگام شبیخون به قوای بریتانیا توسط فردی نفوذی به نام غلامحسین تنگکی، از پشت سر هدف گلوله قرار گرفت و در سن ۳۳ سالگی کشته شد. تاریخ شبیخون مذکور و کشته شدن رئیسعلی دلواری در همه منابع، شب ۲۳ شوال ۱۳۳۳ قمری برابر با ۳ سپتامبر ۱۹۱۵ میلادی نقل شدهاست، که میتواند با ۱۲ شهریور تقویم خورشیدی برجی رایج آن زمان برابر بوده باشد. (برابر با ۱۱ شهریور ۱۲۹۴ خورشیدی)[۱۱]
آرامگاه و بزرگداشت
پیکر او ابتدا در نزدیکی حرم امامزادهای در روستای «کله بند» به خاک سپرده شد. اما به موجب وصیت خود رئیسعلی، پس از انتقال پیکر او را در جوار حرم علی بن ابیطالب در وادیالسلام دفن کردند.
جاوید
تاریخ : ۲۷ - اسفند - ۱۴۰۱
با سلام
کاش در این نوشتار از نقش برجسته واسموس مامور امپراتوری آلمان در مسلح کردن نیروهای….سخن به میان میامد.
این مرد المانی تا آخرین توان خود را در مسلح کردن مبارزان تنگستان صرف کرد.
ایرانی
تاریخ : ۲۳ - اسفند - ۱۴۰۱
حماسه شهید رئیسعلی دلواری در مبارزه با استعمار انگلیس خبیث، ساخته ذهنی تخیلی هیچ شخص و حکومتی نیست، بلکه نسل به نسل و سینه به سینه بین مردم جنوب و کشور گشته تا به ما رسیده، اما انگلیس مکار برای تخریب وجهه الگوی های ضد استعماری این سرزمین، همیشه می خواسته درباره این مردان وطن پرست و حماسه شان شبهه افکنی کند غافل از اینکه مردمان آزادیخواه همواره قدردان این بزرگمردان بوده و خواهند بود.
مجتبی
تاریخ : ۲۳ - اسفند - ۱۴۰۱
نام و یاد هر ایرانی وطن دوست و مردم دوست و استقلال طلب تا ابد جاودان است ،حال از هر قوم و هر دیار و هرگرایشی که باشد
علی
تاریخ : ۲۲ - اسفند - ۱۴۰۱
اول فارس کمی تحقیق کن بد در مورد واقعهای تاریخی ثبت نظرکن حتی نیروهای ریسعلی دلواری هم اکثریت مبارزان دلیر قشقایی بودند اسلحه های که در دست اندک نیروهای ریسلی دلواری هم بود از جانب صولت دوره قشقایی تامین گشته بود. شما نمیتوانید تاریخ و رشادتهایی نیکان ما را دزدیده و به نام خود ثبت کنید چون این حوادث از طرف پدران و مادران ما بصورت شفایی به ما رسیده و از ما به نسل آیندگان ما با این رشادتها زندگی میکنیم
علی قشقایی
تاریخ : ۲۲ - اسفند - ۱۴۰۱
اول فارس کمی تحقیق کن بد در مورد واقعهای تاریخی ثبت نظرکن حتی نیروهای ریسعلی دلواری هم اکثریت مبارزان دلیر قشقایی بودند اسلحه های که در دست اندک نیروهای ریسلی دلواری هم بود از جانب صولت دوره قشقایی تامین گشته بود. شما نمیتوانید تاریخ و رشادتهایی نیکان ما را دزدیده و به نام خود ثبت کنید چون این حوادث از طرف پدران و مادران ما بصورت شفایی به ما رسیده و از ما به نسل آیندگان ما با این رشادتها زندگی میکنیم
علی قشقایی
تاریخ : ۲۲ - اسفند - ۱۴۰۱
اول فارس کمی تحقیق کن بد در مورد واقعهای تاریخی ثبت نظرکن حتی نیروهای ریسعلی دلواری هم اکثریت مبارزان دلیر قشقایی بودند اسلحه های که در دست اندک نیروهای ریسلی دلواری هم بود از جانب صولت دوره قشقایی تامین گشته بود. شما نمیتوانید تاریخ و رشادتهایی نیکان ما را دزدیده و به نام خود ثبت کنید چون این حوادث از طرف پدران و مادران ما بصورت شفایی به ما رسیده و از ما به نسل آیندگان ما با این رشادتها زندگی میکنیم
حسین
تاریخ : ۲۲ - اسفند - ۱۴۰۱
کینه توزی حکومتها نسبت به قشقایی همیشه بوده و هست.این بخاطر قدرت و رقابت قشقاییها با حکومتها بوده است.
فرمانده کل جنوب صولت الدوله قشقایی بوده و رئیسعلی دلواری یکی از فرماندهان لشکر صولت الدوله بوده.
اما متاسفانه بخاطر محو کردن قدرت قشقایی، نامی از حماسه آفرینان قشقایی برده نشده و برای خالی نبودن عریضه بعضی سربازان صولت الدوله چون رئیسعلی دلواری یا ناصردیوان کازرونی را برجسته کرده اند.
ناشناس
تاریخ : ۲۲ - اسفند - ۱۴۰۱
تایخ همش دروغه فرمانده جنوب صولت الدوله بوده بنده بلوچ هستم نه قشقایی
ناشناس
تاریخ : ۲۲ - اسفند - ۱۴۰۱
تاریخ همش دروغه هرکسی به نفع خودش نوشته ریسعلی دلواری یکی از چریکهای طولت الدوله بود بنده بلوچ هستم نه قشقایی ولی تاریخ به حقیقت می پرسم
ناشناس
تاریخ : ۲۲ - اسفند - ۱۴۰۱
رئیس علی دلواری یار صولت الدوله قشقایی بود، برعکس میگین،، صولت الدوله فرمانده جنوب بود،، ولی از قشقایی ها اسمی نیست، تاریخ برعکس کردن،