برگزاری مرتب دادگاه‌های مربوط به پرونده‌های فساد اقتصادی باعث شده که قضات این دادگاهها و به طور مشخص اسدالله مسعودی مقام و ابوالفضل صلواتی که مسئولیت دو شعبه از آن‌ها را به عهده دارند مورد توجه مجدد رسانه‌ها قرار گیرند. به این بهانه نگاهی کردیم به فهرست برخی از قضاتی که بعد از انقلاب دارای شهرتی عمومی شدند.
صادق خلخالی
داستان قاضی‌هایی که توانستند نام خود را در لایه‌های عمومی جامعه و نه‌فقط در جامعه حقوقی جا بیندازند باید از همان اول انقلاب شروع کنیم. وقتی شیخ صادق خلخالی حاکم شرع بود و بی‌محابا کارگزاران و وابستگان رژیم گذشته را محاکمه می‌کرد و فوراً بسیاری از آن‌ها را اعدام. محاکمه‌هایی که از همان زمان تا به حال بسیاری نسبت به آن انتقاد‌هایی داشتند و آن را مطابق برخی از موازین محاکمه منصفانه و عادلانه نمی‌دانستند. گوش خلخالی، اما به این حرف‌ها بدهکار نبود.
همان رویه را در مبارزه با زندانیان مواد مخدر هم ادامه داد تا اینکه بی‌احتیاطی اش در صدور حکم اعدام به گوش امام (ره) رسید و از قضاوت، محترمانه برکنارش کردند.
محمد محمدی گیلانی
محمدی گیلانی نام دیگری است که از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۲، حاکم شرع و رئیس دادگاه‌های انقلاب اسلامی مرکز بود و دادگاه‌های زیادی از جمله دادگاه تروریست‌هایی که قصد تصرف شهر آمل را داشتند برگزار کرده است، اما شاید آنچه بیشتر به ذهن میانسالان امروز و جوانان ابتدای دهه ۶۰ مانده باشد دادگاه مربوط به جاسوسی عباس امیر انتظام بود. امیرانتظامی که ستاره بختش روزی تا سخنگویی نخستین دولت انقلابیون هم پیش رفته بود، ولی غروب ناگهانی این ستاره او را کشاند تا پشت میله‌های زندان اوین و این محمدی گیلانی بود که حبس طویل المدتش را امضا کرد.
یکی از دراماتیک‌ترین صحنه‌های قضایی – سیاسی تاریخ ایران، اما شاید وقتی بود که پیری افتاده بود به جان هر دو و در بستر بیمارستان اسیر کرده بود و محکوم، تصمیم گرفت سری به محکوم‌کننده بزند و از قاضی‌اش عیادت کند.
غلامحسین محسنی اژه‌ای
عمر محسنی اژه‌ای اگرچه بیش از هر چیز در دادستانی گذشته و مرحله تحقیق، اما او صاحب قضاوت‌هایی هم هست که تا همین الان شاید شاخص‌ترین مورد در کارنامه او از نظر مردم باشد. شاخص‌ترین دادگاهی که اژه‌ای ریاست آن را بر عهده داشته است، دادگاه غلامحسین کرباسچی است. دست تقدیر دو غلامحسین و البته دو فارغ‌التحصیل سابق مدرسه حقانی در قم را گذاشته بود روبه‌روی هم، ولی خب یکی شهردار سابق بود و یکی قاضی فعلی.
دادگاه از تلویزیون پخش می‌شد و آنقدر برای مردم جذاب بود که تنه به تنه پخش مسابقات فوتبال جام جهانی ۹۸ می‌زد که همزمان با آن پخش می‌شد. هنوز هم برخی از اعتراضات غلامحسین کرباسچی در این دادگاه نسبت به اژه‌ای و به‌طور کلی روند رسیدگی به صورت کلیپ دست به دست می‌شود.
سعید مرتضوی
این نوشتار بسیار ناقص خواهد بود اگر یادی نکنیم از سعید مرتضوی که قاعدتاً این روز‌ها خود در زندان است. روزگاری دادستان تهران بود و روزگاری پیش از آن قاضی مجتمع قضایی کارکنان دولت و بسیاری از روزنامه‌نگاران خاطرات تلخی از قرار‌ها و احکام قضایی دارند که او صادر کرده است. مخصوصاً آن قراری که در اردیبهشت ۱۳۷۹ نوشت و تقریباً تمام روزنامه‌های دوم خردادی آن دوران را توقیف کرد.
مرتضوی البته بعد‌ها به عنوان دادستان تهران هم منصوب شد، ولی ستاره بخت او نیز در تابستان ۱۳۸۸ غروب کرد، وقتی مشخص شد که عده‌ای از بازداشتی‌ها حوادث بعد از انتخابات آن سال به بازداشتگاهی غیراستاندارد در جنوب تهران منتقل شدند و در همان بازداشتگاه جان خود را از دست داده‌اند
ابوالقاسم صلواتی
در آن حوادث نام یک قاضی دیگر نیز به وفور توسط رسانه‌ها بیان شد: قاضی ابوالفضل صلواتی. رئیس شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب که البته رئیس یکی از شعب دادگاه‌های ویژه اخلالگران اقتصادی هم است. صلواتی البته پیش از برگزاری دادگاه‌های ویژه نیز تجربه قضاوت در پرونده‌های کلان اقتصادی را دارد و مهم‌ترین دادگاهی که در آن ریاست و قضاوت داشته، مربوط به بابک زنجانی است که منجر به اعدام زنجانی شد.
ناصر سراج
رئیس فعلی سازمان بازرسی کل کشور نیز به خاطر ریاست در دادگاه مربوط به متهمان فساد سه هزار میلیارد تومانی برای مردم شناخته شده است. سراج البته در سال‌های پیش از آن دادگاهی مثل حادثه پارک شهر تهران را هم رسیدگی کرده بود؛ پرونده‌ای که در آن به دلیل سانحه یک قایق در استخر میان پارک شهر تهران، شش دختر دانش‌آموز جان خود را از دست داده بودند.
نورالله عزیزمحمدی
یکی از مشهورترین قضات جنایی کشور، قاضی نورالله عزیزمحمدی است. کسی که به گفته خود نزدیک به ۴ هزار پرونده قتل را رسیدگی کرده و ۳ هزار حکم قصاص ثابت کرد. او البته از حق خود در زمینه قصاص قاتل پدرش که برای دزدی به منزل او آمده بود و پدر را در یک درگیری به قتل رسانده بود گذشت کرد. روایت این ماجرا در مستندی به نام «قاضی و مرگ» به تصور کشیده شده که در حال حاضر در گروه هنر و تجربه به اکران در آمده است. عزیز محمدی در حال حاضر بازنشسته شده و مشغول وکالت است.
حمید گودرزی
نام حمید گودرزی این روز‌ها بیش از هر چیز با پرونده قتل محمدعلی نجفی گره خورده چرا که او یکی از وکلای این متهم است، اما خوب است بدانیم که گودرزی پیش از این قاضی بوده و در پرونده مهمی مثل خفاش شب، قاضی رسیدگی کننده به پرونده بوده است. همچنین نام او به عنوان بازپرس پرونده مشهور شاهرخ و سمیه نیز مطرح شده است.
سیامک مدیر خراسانی
نام او را هم باید به عنوان یکی از قضات مشهور به‌خصوص در پرونده‌های سیاسی ببریم. او که ۱۲ سال رئیس شعبه ۷۶ کیفری استان تهران بود؛ پرونده‌های مهمی را در دوران قضاوت خود رسیدگی کرد؛ پرونده‌هایی مثل پرونده سعید مرتضوی، اختلاس بیمه، پرونده مالی محمدرضا رحیمی معاون اول دولت محمود احمدی‌نژاد و پرونده تخلفات شخص رئیس جمهور سابق. او همچنین برای اولین بار در تاریخ جمهوری اسلامی یک رئیس جمهور را در دوران ریاست جمهوری‌اش به دادگاه احضار کرد که البته این احضار با بی‌توجهی محمود احمدی‌نژاد همراه شد.
اسدالله مسعودی مقام
با وجود اینکه مسعودی مقام نزدیک به ۲۴ سال سابقه خدمت دارد، اما این روز‌ها نام او مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته است و اصلی‌ترین دلیل آن هم مربوط به قضاوت او در پرونده بانک سرمایه است. او البته از حدود سال ۱۳۷۹ وارد پرونده اقتصادی و کارمندان دولت شده، ولی تجربه رسیدگی به چند پرونده امنیتی از جمله پرونده بقایی، معاون اجرایی رئیس جمهور سابق را دارد.
نظرات