نشانه های رایج رویش دندان در نوزادان و نکاتی برای کاهش درد ناشی از آن

معمولا رویش دندان در نوزادان دردناک است و در این دوره کودکان بی قرار می شوند و اغلب گریه و زاری می کنند. در رویش دندان ابتدا مقداری از لثه برش خورده و دندان کودک نمایان می شود.در این دوره والدین باید صبور باشند و نهایت توجه را برای کودک خود بگذارند در ادامه این مطلب شما را با علائم رویش دندان و راهی برای تسکین درد آن در نوزادان را توضیح داده ایم.

مراحل رویش و تکامل دندان‌های شیری
بعد از تولد، دندان‌های شیری به‌تدریج در زمان‌های مختلف از لثه بیرون می‌آیند. دندان‌پزشکان رابطه هوش و دندان درآوردن نوزاد را رد می‌کنند و معتقدند که زمان رویش دندان‌ها از یک الگوی خانوادگی پیروی می‌کند. با این حال، می‌توان این انتظار را داشت که کودک تا سن سه سالگی تمام ۲۰ دندان اصلی خود را داشته باشد.

ذکر این نکته ضروری است که زمان ظاهر شدن دندان‌ها می‌تواند از کودکی به کودک دیگر متفاوت باشد، اما به‌طور کلی می‌توان زمان دندان درآوردن نوزاد را به مراحل زیر تقسیم‌بندی کرد:

زمان دندان درآوردن کودک از فک پایین

• دو دندان ثنایای مرکزی (در قسمت میانی فک قرار دارند): ۶ تا ۱۰ ماهگی
• دو دندان ثنایای لترال یا جانبی (دو طرف دندان‌های مرکزی قرار دارند): ۱۰-۱۶ ماهگی
• دو دندان نیش: ۱۷ تا ۲۳ ماهگی
• دو دندان آسیاب اول: ۱۴ تا ۱۸ ماهگی
• دو دندان آسیاب دوم: ۲۳ تا ۳۱ ماهگی

زمان دندان درآوردن کودک از فک بالا

• دو دندان ثنایای مرکزی: ۸ تا ۱۲ ماهگی
• دو دندان ثنایای لترال یا جانبی: ۹ تا ۱۳ ماهگی
• دو دندان نیش: ۱۶ تا ۲۲ ماهگی
• دو دندان آسیاب اول: ۱۳ تا ۱۹ ماهگی
• دو دندان آسیاب دوم: ۲۵ تا ۳۳ ماهگی

در نهایت، ۳۲ دندان دائمی جایگزین ۲۰ دندان شیری کودک خواهند شد. سن از دست دادن دندان‌های شیری هم می‌تواند بین کودکان مختلف متفاوت باشد، اما در بیشتر موارد این اتفاق در حدود ۶ سالگی رخ می‌دهد. کودکان ابتدا دندان‌های ثنایای مرکزی خود را در حدود ۶ یا ۷ سالگی از دست می‌دهند. آخرین دندان‌هایی که می‌افتند دندان نیش و دندان آسیاب هستند. اکثر کودکان تا سن ۱۲ سالگی این دندان‌ها را از دست می‌دهند.

دندان‌های آسیاب سوم (دندان‌های عقل) در کودکان وجود ندارند و معمولا در دوران نوجوانی از لثه بیرون می‌زنند. از آنجا که فضای کافی برای این دندان‌ها وجود ندارد، اغلب کشیده می‌شوند.

علائم رویش دندان چیست ؟

هنگام رویش دندان ، کودک بدخلق می شود زیرا دندان های او از لثه خارج می شوند. علائم رویش ۳-۶ روز قبل از رویش دندان ظاهر می شوند و به محض نوک زدن دندان از لثه متوقف می شود . رویش دندان در برخی نوزادان یک فرایند آسان و سریع است اما در برخی از آن ها می تواند آهسته و دردناک باشد.

برخی از علائم و نشانه های رایج رویش دندان عبارتند از:

•  قرمزی و تورم لثه ها که با کبودی و درد همراه است.
•  آبریزش بیش از حد دهان کودک، ممکن است او هر شی را در دهانش ببرد. آبریزش دهان کودک تا چند هفته پس از رویش دندان ادامه خواهد داشت.
•  کشیدن گوش، درد لثه باعث درد گوش نیز می شود زیرا مسیرهای عصبی یکسانی دارند.
•  افزایش جویدن و گاز گرفتن، کودک برای رهایی از درد ناشی از فشار رویش دندان از لثه هرچیزی را گاز می گیرد و می جود.
•  خواب کودک به دلیل درد طولانی ممکن است مختل شود. این درد سبب بی قراری کودک نیز خواهد شد، بنابراین کودک ممکن است بدخلق شود.
•  علاقه نداشتن به غذا و خوردن، جویدن یا مکیدن غذا ممکن است سبب ناراحتی بیشتر برای کودک شود. طبیعی است که اشتهای خود را از دست می دهد.
•  کودک به دلیل ناراحتی اطراف فک و گونه ها ممکن است گونه خود را بکشد.
•  به دلیل آبریزش دهانی بیش از حد ممکن است جوش های ریز و خفیفی اطراف دهان و قفسه سینه کودک ایجاد شود.
•  گاهی اوقات پروسه رویش دندان با تب خفیف همراه است.

اگر علائم شدید باشد یا فرزند شما علائم گفته شده در ادامه ی این بخش از نمناک را به همراه داشته باشد ممکن است مربوط به رویش دندان او نباشد:

•  دمای بالای بدن
•  آبریزش بینی و سرفه
• خارش بدن کودک

در چنین مواردی با پزشک مشورت کنید. اگر کودک به دلیل دردی ناگهانی گریه کرد به پزشک مراجعه کنید.

درد رویش دندان کودک چه مدت طول می کشد؟
زمان مشخصی برای رویش دندان وجود ندارد . پس از رشد اولین دندان و تسکین درد، هنگام رویش دندان آسیاب ها کودک مجدد احساس ناراحتی خواهد داشت. زیرا این دندان ها باعث ناراحتی و درد بیشتر نسبت به دندان های جلویی خواهد شد زیرا از لحاظ اندازه بزرگ بوده و در پشت دهان کودک قراردارد.

نکاتی برای کاهش درد ناشی از دندان درآوردن
وقتی سن دندان درآوردن نوزاد فرا می‌رسد و اولین دندان‌ها شروع به جوانه زدن می‌کنند، ممکن است درد بعضی از کودکان را آزار دهد و باعث بدخلقی و گریه‌ی آن‌ها شود. شما با استفاده از ترفندهای زیر می‌توانید به کاهش درد دندان درآوردن نوزاد کمک کنید:

۱-از کمپرس خنک استفاده کنید

سرما هم می‌تواند التهاب را کاهش دهد. بعضی از والدین حلقه‌ی دندان‌گیر کودک را در یخچال (نه فریزر) می‌گذارند و سپس آن را به فرزندشان می‌دهند تا گاز بگیرد. متخصصان توصیه می‌کنند برای این کار از گردنبند دندان‌گیر استفاده نکنید، چون ممکن است کودک در اثر قورت دادن مهره‌ها خفه شود.

همچنین می‌توانید یک قاشق خنک را روی لثه‌های دردناک فرزندتان بمالید. برای احتیاط فقط در صورتی از قاشق سرد استفاده کنید که کودک هنوز دندان در نیاورده باشد. گاز گرفتن یک قاشق فلزی می‌تواند به دندان‌های ظریف کودک آسیب بزند. به‌علاوه، مراقب باشید که لثه‌های کودک برای مدت طولانی با سرما در تماس نباشند.

۲-لثه‌های کودک را ماساژ دهید
کودکانی که در حال دندان درآوردن هستند، معمولا وقتی روی لثه‌هایشان فشار ملایم وارد می‌شود، احساس بهتری دارند. به همین دلیل، پزشکان توصیه می‌کنند لثه‌های کودک را با انگشت تمیز و به‌آرامی ماساژ دهید. این کار با افزایش خون‌رسانی به بافت لثه باعث کاهش التهاب و درد می‌شود.

۳-از داروهای ضددرد کمک بگیرید
اگر سن فرزندتان کمتر از دو سال است یا لازم است بیش از یکی دو روز داروی مُسکن مصرف کند، حتما با پزشک مشورت کنید. به کودکان زیر ۶ ماه ایبوپروفن ندهید و هرگز برای تسکین درد کودکان از آسپرین استفاده نکنید.
مُسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن هم می‌توانند درد را کاهش دهند. در صورت استفاده‌ی صحیح، این داروها برای کودکان بی‌خطر هستند و می‌توانند درد مرتبط با دندان درآوردن را کاهش دهند، اما باید هر از گاهی از آن‌ها استفاده شود.

۴-از ژل‌های موضعی استفاده نکنید!
امروزه ژل‌های بی‌حس‌کننده‌ی موضعی که حاوی بنزوکائین یا لیدوکائین هستند برای کمک به تسکین درد ناشی از دندان درآوردن نوزاد به بازار عرضه شده‌اند. اما به گفته‌ی آکادمی اطفال آمریکا، این داروهای بی‌حس‌کننده برای کودکان مضر هستند و نباید از آن‌ها استفاده کرد.

به‌علاوه، سازمان غذا و داروی آمریکا در مورد استفاده از ژل‌های حاوی بنزوکائین هشدار داده است. این ژل‌ها ممکن است به مشکلی به نام متهموگلوبینمی (methemoglobinemia) منجر شوند که می‌تواند به‌ویژه برای کودکان زیر دو سال خطرناک باشد. این بیماری توانایی گلبول‌های قرمز را برای انتقال اکسیژن در سراسر بدن کاهش می‌دهد و باعث تنگی نفس، گیجی، سردرد و تپش قلب می‌شود. هر فردی که پس از مواجهه با بنزوکائین چنین علائمی دارد، باید بلافاصله به اورژانس برود.

اعمالی که هنگام رویش دندان باید از آن ها پرهیز کرد عبارتند از: 

•  از محصولات بی حسی دندان دوری کنید، هنگام رویش دندان کودک از هرگونه مالیدن ژل های بی حسی و الکل برروی لثه کودک پرهیز کنید زیرا سبب بی حسی گلو شده و بلع او را دشوار می کند. همچنین ممکن است کودک را در معرض خطر کاهش اکسیژن در خون قرار دهد.
•  از استفاده هرگونه ژل های گیاهی یا هومیوپاتی پرهیز کنید زیرا مواد تشکیل دهنده آن ها ممکن است سبب مشکلات قلبی و خواب آلودگی شود .
•  پماد های موضعی موثر نیستند زیرا هنگامی که کودک شیر می خورد آن را شستشو می دهد.
•  استفاده از لثه گیر کودک را فراموش کنید. هیچ مدرکی مبنی بر آنکه لثه گیر درد لثه کودک را تسکین می دهد وجود ندارد از طرفی نیز می تواند یک خطر خفگی بالقوه داشته باشد.
•  از مالیدن روغن گل میخک بر لثه کودک خودداری کنید زیرا سبب سوزش لثه ها می شود.
• پروسه رویش دندان کودک یکی از طولانی ترین و دردناک ترین مرحله رشد زندگی یک کودک محسوب می شود. به عنوان والدین باید صبور باشید تا این پروسه به پایان برسد.