در این گزارش اول فارس ، مردی نوازنده دوره گرد دریکی از خیان های شیراز را می بینید که شور و هیجان مشغول نواختن نی همبون است.
نی‌انبان سازی تقریباً بزرگتر از دوزله معمولی (و گاه با هفت سوراخ) که انتهای قمیش دار آن به کیسه‌ای به نام «انبان» الصاق و دقیقاً «هواگیری» شده‌است که از این نقطه الصاق هوا خارج و داخل نشود، در نزدیکی محل الصاق دوزله لوله دیگری به طول نامعین خارج شده (محل خروج این لوله نیز به دقت هواگیری شده) که نوازنده آن را به دهان می‌گذارد و از این طریق کیسه را پر باد می‌کند و در نتیجه فشار بازو آرنج بر روی کیسه که هنگام نواختن آن را زیر بغل گرفته‌است؛ هوا را به داخل لوله دوزله می‌فرستند و با انگشتان خود سوراخها را باز و بسته می‌کند.
انبان در واقع همان کیسه ی بزرگی است که هوای دمیده شده توسط نوازنده داخل آنجا قرار میگیرد؛ جنس این انبان معمولاً از پوست بُز یا گوسفند میباشد.
برخی پژوهشگران بر روی نقش برجسته‌های طاق بستان تصاویری از نواختن نی‌انبان توسط یک نفر دیده‌اند، این تصاویر قدمت این ساز را به دورهٔ ساسانیان برمی‌گرداند. این ساز که در گسترهٔ خاکی خلیج‌فارس و عمدتاً ایران قرار گرفته‌است، احتمال انتقال آن از ایران به کشورهای دیگر بسیار زیاد است، حتی به گفته برخی کارشناسان، این ساز نخست در ایران ساخته و مورد استفاده بوده و در طول سال‌ها به کشورهایی مانند اسکاتلند منتقل شده‌است.
این ساز سنتی در همهٔ استان‌های جنوبی کشور مانند هرمزگان، خوزستان، بوشهر بخشی از استان فارس و جزایر خلیج فارس نواخته می‌شود. بعضی از اساتید دانشگاه‌های اروپا هم اعتقاد دارند که این ساز از خلیج فارس آمده و ساخته فارس‌ها میباشد. بوشهری‌ها معتقدند که این ساز ساخته و متعلق به آنهاست و به همین دلیل برای زنده نگه داشتن آن بسیار تلاش می‌کنند.
نظرات