از زمان داریوش بزرگ هخامنشیان دارای سپاه ثابتی به نام «جاویدانها» بودهاند، که متشکل از ده هزار نفر بودهاست.
گارد جاویدان به انگلیسی: Immortals و ثبت شده در نوشتههای یونانی به شکل: Athánatoiیا جاویدانان ایرانی نامی است که هرودوت، تاریخنگار شهیر یونانی، به لشکر نخبه ده هزار نفری پیادهنظام سنگین اسلحه ارتش هخامنشی دادهاست.
داریوش یکم ۵۵۰ – ۴۸۶ پ. م مشهور به داریوش بزرگ، چهارمین شاهنشاه از شاهنشاهی هخامنشی در فاصلهٔ سالهای ۵۲۲ تا هنگام مرگش در ۴۸۶ پیش از میلاد، بود. او فرزند ویشتاسپ و داماد کوروش بزرگ (از طریق ازدواج با دخترش آتوسا) بود. در دوران فرمانروایی او، شاهنشاهی در بزرگترین گسترهٔ خود بود که بخش زیادی از غرب آسیا، بخشهایی از بالکانها (اسکودرا-مقدونیه) و قفقاز، بخش اعظم نواحی ساحلی دریای سیاه، آسیای مرکزی، دره سند در خاور دور و نیز بخشهایی از شمال آفریقا و شمال شرقی آفریقا از قبیل مصر، شرق لیبی و سواحل سودان را در بر میگرفت.
یونانیان از این جهت آنان را «جاویدان» میخواندند که برخلاف روال معمول در جهان باستان، این لشکر، یک سپاه همیشگی (به انگلیسی: Standing Army) بود. به دلیل نبود منابع کافی، نام واقعی (اسپاد) این بخش از نیروهای ارتش شاهنشاهی هخامنشی به دست ما نرسیدهاست.
از زمان داریوش بزرگ هخامنشیان دارای سپاه ثابتی به نام «جاویدانها» بودهاند، که متشکل از ده هزار نفر بودهاست. این گارد از این رو گارد جاویدان نامیده میشد که در صورت بیماری، زخمی شدن یا مرگ یکی از اعضا، بیدرنگ کسی از ذخیرهها جای او را میگرفت. افراد گارد ده هزار نفری جاویدان و هنگ گارد سواره تشکیل نخبگان سپاه هخامنشی را میدادند. گارد جاویدان علاوه بر وظیفه محافظت از پادشاه و خانواده سلطنتی در تمامی جنگها بعنوان گروه پیشقراول ارتش پارس پیشاپیش پیاده نظام حضوری موثر داشتند.
آرامگاه داریوش بزرگ در نقش رستم
داریوش در سال ۴۸۶ پیش از میلاد، پس از یک دورهٔ یکماهه بیماری وفات یافت. مقبرهٔ او در دل کوه رحمت در مکانی به نام نقش رستم در مرودشت فارس، نزدیک شیراز است. سر در آرامگاه داریوش همچون دیگر آرامگاهها به شکل چلیپایی بزرگ به بلندای ۲۲ متر و پهنای ۱۱ متر کنده شدهاست. در بخش بالایی نقش برجستهای وجود دارد که در اصل نقاشی شده بودهاست و شاه را در حالت ایستاده بر جایگاهی نشان میدهد که دو ردیف از نمایندگان سی قوم که هویتشان در کتیبهای سه زبانه یاد شدهاست، آن را نگه داشتهاند.
وصیتی از زبان داریوش که آخرین آرزویش هم فقط آن بود، بر کتیبهٔ آرامگاه او حک شدهاست:
گروه هزار نفریِ نخست، یعنی هنگی که نیزههایش به انار زرین ختم میشد، «هنگ محافظان» بود. اینها همه پارسی بودند و بسیار مشهور و هراسانگیز. محافظت از شاهنشاه به هنگ محافظ سپرده شده بود و از این رو به هنگام نبرد، درست در جلو و کنار فرمانروا قرار میگرفتند. به هنگام بار در دربار نیز افراد این گارد نزدیکتر از دیگر سپاهیان به شاه میایستادند؛ چون پاسداری از شاه وظیفهٔ اصلی آنها بود، فقط هنگی که قبضهٔ نیزههایشان زرین بود مجهز به سپر بودند. در عوض باید از تیر و کمان و ترکش صرف نظر میکردند، اما دشنهٔ کوتاه ایلامی داشتند.
فرمانده هنگ محافظ شاه، همزمان فرمانده گارد ده هزار نفری جاویدان هم بود. احتمالاً او مافوق فرمانده گارد سوار نیز بوده است. او از قدرتمندترین شخصیتهای شاهنشاهی بهشمار میآمد و در اواخر عهد هخامنشی رسماً «نایب السلطنه شاه» بود و به فارسی باستان «حاکم دوم» نامیده میشد.
کتیبه یا سنگنگاره کمانداران، تزئینات مجلل و معروف از بخش مسکونی کاخ آپادانا، ساخته شده توسط داریوش اول در شوش را نمایش میدهد. این کتیبه از آجر سفالی براق ساخته شدهاست و بلندی آن ۴٫۷۵ متر و پهنای آن ۳٫۷۵ متر میباشد. هرودوت تاریخنگار یونانی این سپاه برگزیده را جاویدان میدانست. از این کتیبه هماکنون در موزهٔ لوور در فرانسه نگهداری میشود.
هرودوت جاویدانان را نیروی های پیادهنظام سنگین اسلحهای توصیف میکند که رهبریشان برعهده ویدرانه، یکی از هفت مردی که علیه بردیای دروغین شوریدند بوده است. گردان جاویدان از نیروهای ویژهای تشکیل شده بود که شمارهشان از ده هزار بیشتر یا کمتر نمیشد. هرودوت ذکر میکند که با کشته، زخمی یا بیمار شدن یکی از سربازان جاوید، به سرعت شخص دیگری جایگزین او میشود تا شماره ده هزار نفره آنان حفظ شود.
مُهر داریوش بزرگ سوار بر ارابه جنگی درحال شکار شیر با متن:
«منم داریوش شاه بزرگ»
موزه بریتانیا.
هرودوت تنها کسی است که آنان را جاویدانان لقب میدهد. منابع ایرانی از وجود یک سپاه همیشگی که اعضای آن را مبارزان عشایر ایرانی تشکیل میدهند، خبر دادهاند اما آنان را با نام جاویدان نمیخوانند. برخی از تاریخدانان معاصر این ایده را مطرح کردهاند که هرودوت واژه anûšiya (همنشین) را با واژه anauša (جاودان) اشتباه گرفتهاست؛ با این حال رودیگر اشمیت این احتمال را رد میکند.
گارد جاویدان در دوران شاهنشاهی ساسانی احیا شد. با این حال ممکن است آنان این گردان را از سپاه شاهنشاهی اشکانی به ارث برده باشند. بدنه اصلی سپاه ساسانی، از سواران تشکیل میشد و جاویدانان معروفترین گردان در میان سواران بودند. تعداد جاویدانان ساسانی نیز ده هزار نفر بود، با این حال آنان سواره نظام سنگیناسلحه بودند، درحالی که نیروهای جاویدان هخامنشی را پیادهنظام تشکیل میدادند.
نبرد گارد جاویدان و نیروهای مقدونی، از بازسازی نقش تابوتدان اسکندر.
گارد جاویدان در دروان ساسانیان
گارد جاویدان یک گردان دههزار نفره از نیروهای نخبه سپاه ساسانی بود.هدف از تشکیل این گردان احیای گارد جاویدان سابق شاهنشاهی هخامنشی بود که از نظر تاریخی در ذهن ایرانیان باقی مانده بود زیرا شواهد نشان میدهد که از نظر لباس هم یکسان بودهاند. این جنگجویان از بهترین تجهیزات دوران ساسانی برخوردار بودند که در کل ارتش ساسانی بیمانند بود.
سربازان جاویدان که از کاتافراکت بودند، یک نوع سوارهنظام سنگین برای ایجاد شک در نبرد یا رهبری نبرد ساخته شده بود. هر چند نیروهای ویژهٔ جاوید در جنگهای ایران و روم به عنوان ذخایر در کنار سپهبدها میایستادند ولی هنگامی که به نبرد فرستاده میشدند، تلفات سنگینی بر دشمن وارد میکردند. کاوه فرخ در کتاب سایه در کویر: ایران باستان در جنگ مینویسد: «آنها اغلب در برابر اعراب در قرن هفتم استفاده میشدند؛ مثل نبرد دارا، نبرد پل و نبرد قادسیه.»
سنگنگاره یک کاتافراکت ساسانی منسوب به خسرو پرویز شاهنشاه ساسانی در طاق بستان
نیروهای جاوید از برترین سلاحهای روز آن زمان برخوردار بودند از جمله آنها میتوان نیزه، شمشیر، گرز، خنجر و کمان اشاره کرد. پوشش زرهی آنها نیز از پولاد یا برنج ساخته شده که بسیار سنگین و محکم بود. به گفته برخی از تاریخنگاران آنها زنجیرهای طلایی و دستبند به عنوان درجهٔ نظامی در ارتش ساسانی میپوشیدند. آنها از کلاه خودهای گردی برخوردار بودند که سبک آن در جنگهای دیگر در دنیا از جمله کشورهای اروپایی از ساسانیها الهام گرفته شدهاست.
بیشتر بخوانید:
سنگ نگاره «فراته داران» در قیر را شکستند! / بغداد اولین ساتراپ ایرانی در استخر پس از شکست هخامنشیان
ناگفته های پیروزآباد پایتخت بزرگ ساسانیان و آخرین قلعه یزدگرد سوم در فارس
نابودی «تلِ قلعۀ پل فَسا» یادگار ساسانیان در شیراز از صفحه تاریخ/کک کسی هم نمی گَزد+تصاویر
کانال تلگرام
کانال واتساپ
کانال ایتا
کانال سروش
کانال روبیکا
کانال بله
Arsham
تاریخ : ۷ - اسفند - ۱۴۰۲
اهورا مزدا این کشورا از خشک سالی ، و دروغ بپایاد .
ایرانی
تاریخ : ۵ - اسفند - ۱۴۰۲
پانعرب ها و پانتورچا دارن میسوزن باز،بسوزین بی… بی…،سلام به … برسونید
ایرانی
تاریخ : ۵ - اسفند - ۱۴۰۲
درود برشما عالی بود…تاریخ ایران معرکه است
ایرانی
تاریخ : ۵ - اسفند - ۱۴۰۲
از بابت مطالب جالب تون ممنونیم
به امید احیای همیشگی گارد جاویدان در ایران
پدرژپتو
تاریخ : ۵ - اسفند - ۱۴۰۲
تاریخ و فرهنگ و ریشه های ما..مارا نجات خواهند داد
ناشناس
تاریخ : ۵ - اسفند - ۱۴۰۲
ماایرانی هستیم وبه ایرانی بودنمون افتخار میکنیم تاریخ این سرزمین واز هرودوت نپرسید یاکتابهای جعلی که الان همه جای ایران پره وهمه جا هست تاریخ مارو از سنگ نوشته ها بخونید از اشیاء تاریخیمون بخونید تمام اسناد ایران بزرگ و اسناد تاریخی ما فریاد میزنند بنده به شخصه به ایرانی بودن خود وبه اجداد نیاکانم افتخار میکنم زنده باد ایران وایرانیان اصیل
کوروش
تاریخ : ۵ - اسفند - ۱۴۰۲
درود بیکران بر ایرانیان …………
H
تاریخ : ۵ - اسفند - ۱۴۰۲
نمیدونم چرا اینهمه دروغ میگه تو زمان هخامنشیان بناها خشتی نبودن
دوم اینکه برید بخونید هرودوت چه چیزایی در مورد هخامنشیان نوشته اونوقت متوجه میشوید که اینا همش دروغه
چرا با اسم هرودوت اینا رو بالا میبرید من کاملا منطقی میگم برید از معتبرترین سایت ها بخونید که هرودوت چیا گفته
دوم اینکه هیچ وقت نباید دین اسلام رو به عرب ها نسبت بدید
خود قرآن گفته که دین خدا برای همه ی رنگ ها (سیاهپوست ، سفید پوست و …) فرقی قائل نمیشه برین اسلام رو احکامشو بخونین با منطق و عقل مقایسه کنید همش درسته
توروخدا در مورد همه چی کامل کامل مطالعه کنید با یه نظر جلو نرید
اونایی که میگن عرب ها فلانن… چرا انگلیسی ها که تو دوران قاجار ایران رو بدبخت بدبخت کردن نمیگین انگلیسی ها فلانن… تازه لعنت بر اون کسی که نژاد پرست هس
ناشناس
تاریخ : ۵ - اسفند - ۱۴۰۲
درود اهورامزدا بر کورش بزرگ
ناشناس
تاریخ : ۵ - اسفند - ۱۴۰۲
چرا هرمطلبی اززفرهنگ وتاریخ کهن وغرورانگیز وباارزش این مملکت باعث خشم برخی احتمالا تخم عرب واجنبی زاده میشه؟مگه ما به عرب پرستی وبیگانه دوستی اونها خشمگین میشیم.دوستان عصبانی یادتون باشه اینجاایرانه وما ایرانی هستیم.برخلاف شما
ناشناس
تاریخ : ۵ - اسفند - ۱۴۰۲
گویا دوستی گمان کرده نقاشی نبرداثر هرودوت مورخ یونانی هست.ولی اینطور نیست دوست گرامی.زیر تصویر توضیح داده
ناشناس
تاریخ : ۵ - اسفند - ۱۴۰۲
اون … ای که اادمین راتهدید کرده قطعا ازنسل همون .. هست.ولی ماهم حق داریم ازگذشتگان خودمون تمجیدکرده ومحاسن اون را بیان کنیم.درست مثل شماکه از اعراب و….صفت دفاع میکنیدوبه آنها علاقه دارید
ناشناس
تاریخ : ۵ - اسفند - ۱۴۰۲
تاریخ کهن تمدن ایران را مجددا بازگو نمایید تا مردم ایران بدانند پادشاهان ایران در مقابل اعراب ملخ خور سوسمار خور چقدر شجاعت و جسارت داشتند…..
محسن
تاریخ : ۵ - اسفند - ۱۴۰۲
چرا اجازه میدید در کامنتها به اسلام و مسلمانان توهین بشه! در جواب اون کسیکه علت پیروزی سپاه اسلام رو چپاول و تجاوز آزادانه به لشکر ایرانیان میدانست باید بگم حقارت شما از … کاملا هویداست . و البته جماعت ستودنی شماها ک خوشبختانه از قلم هرودوت علنی شد. هرودوت در واقع با ترفندی کاملا استادانه زوال ایرانیان رو به تصویر کشید .. اونچه الان کشور رو پایدار و مقتدر کرده دین همان… بیابانگرد بوده ،نه کاخ نشینان خویشتن زاده .. ادمین اگر پیامم رو منتشر نکنی مطمئن باش از طریق مراجع ذیربط بابت هتک و سب پیشینیانمان پیگیر میشوم
ناشناس
تاریخ : ۵ - اسفند - ۱۴۰۲
گارد شاهنشاهی با گارد جاویدان چه فرقی داشتند چرا تمدن ۸ هزار ساله کهن ایران با آن سرزمین بزرگ وپهناور به ایران کوچک فعلی تبدیل شده است ….
تاملی
تاریخ : ۵ - اسفند - ۱۴۰۲
سخت است آزاد کردن انسانهای که زنجیر های خود را می پرسند
ناشناس
تاریخ : ۴ - اسفند - ۱۴۰۲
چرا سربازان رو لخت کشیدید … هاشون هم معلومه می خواستید بگید … داشتن؟
ناشناس
تاریخ : ۴ - اسفند - ۱۴۰۲
برخی متحجران با تاریخ قبل از اسلام ایران دشمنی دارند به همین خاطر میخواهند نابودش کنند
مرز پر گوهر
تاریخ : ۴ - اسفند - ۱۴۰۲
جالبه هر وقت اسمی و حرفی از نام تمدن ایران میاد یه جماعت هار هار کنان بجز توحش و حقارت و حرص نسبت به اون چیزی ندارند . امان از بی هویتی که درد بزرگیه . بزرگی تمدن ایران دنیا داد میزنه نه مشتی بی ریشه قبیله کرا داخل ایران
یوسف
تاریخ : ۴ - اسفند - ۱۴۰۲
اقای ادمین
شما با نشر دروغ نمیتونید تاریخ کذب رو جا بندازید.
مگر برای دوتا بیسواد.
حالا هرچی میخوای کامنت های من رو رد کن.
بیسوادی برای ادمهای بیسواد ارزش داره. برای ماها چرنده گفته های شما.
یوسف
تاریخ : ۴ - اسفند - ۱۴۰۲
بیشتر تصاویر مربوط به بابل هست.
ربطی به هخامنشیان نداره. همه میدونن بناهای هخامنشیان خشتی نبودن. اونی که داره شیر شکار میکنه آشوربانیپاله. اون گارد هم گارد انتاشگال ، پادشاه دورانتاش شوشه. هخامنشیان مال دیروز پریروز بودن.
با کمال احترام
ناشناس
تاریخ : ۴ - اسفند - ۱۴۰۲
درود بر شما نشر و توصیف تاریخ باستان ایران لازم بلکه ضروری است الان که رسانه های رسمی ما بخصوص تلویزیون هیچ برنامه ای با این موضوعات ندارند اما تا دلتان بخواهد برنامه با مضامین عربی فراوان هست
شهریار
تاریخ : ۴ - اسفند - ۱۴۰۲
درود بر شما که گوشه های از تاریخ ایران باستان را بازگو میکنید، حیف که اطلاعات تاریخ ایران باستان زیاد نیست بازهم خوب بوده که کسی چون هرودوت اطلاعاتی از تاریخ ما نشر داده،وگرنه تاریخ ما تاریکتر میشد،گویاترین شاهدان تاریخ ما همین آثار باستانی هستند
آریا اسفندیاری
تاریخ : ۴ - اسفند - ۱۴۰۲
دورد برشما که در باز گویی تاریخ پرافتخار این کشور کمک میکنید سپاس موفق باشید