کشف تاس مربوط به روزگار ساسانیان در «قصر ابونصر شیراز»

تاس ساسانی مربوط به قرن سوم تا هفتم میلادی است. جنس تاس از سرامیک است. تاس در «قصر ابونصر شیراز» کشف شده و اکنون در موزه متروپولیتن نیویورک نگهداری می‌شود.

قصر ابونصر یا تخت ابونصر یا تخت مادر سلیمان بقایای بناهایی چون یک حصار سنگی، دیوارهای آجری، ساختمان‌های خشتی و آستانه‌های سنگی فرو افتاده در شرق شیراز، بر بالای یک تپه است. بر اساس کاوش‌های انجام شده در این محل نمونه‌های سفال و قطعات ظروف سنگی عهد هخامنشی را با سکه‌ها و آثاری دیگر از عهد سلوکی، اشکانی و ساسانی کشف کرده‌اند.

بر پایه این کشفیات معلوم شد که در عهد اشکانیان بنایی محکم و محصور در آنجا احداث شده و در زمان ساسانیان هم مورد استفاده کامل بوده‌است. برخی بقایای قصر ابونصر در اطراف و بالای تپه‌هایی در حوالی برم دلک واقع شده‌است. مهرهایی مربوط به اواخر ساسانی و اوایل اسلام، در محل قصر ابونصر یافت شده که حاوی نام شیراز است.

تصویری از نقش برجسته‌های سنگ‌های قصر ابونصر از کتاب فارسنامه ناصری

قصر ابونصر پیشتر در فاصله شش کیلومتری شیراز بوده ولی اکنون بخشی از منطقه هفت شهرداری است و در نزدیکی شهرک نصر قرار دارد. در گذشته، محلی معروف به قصر ابونصر در نزدیکی قصر بوده که اکنون محلهٔ سرتل حسین‌آباد نام دارد.

طی حفاری‌های گروه کاوش دانشگاه شیکاگو و موزه متروپولیتن نیویورک در ‎(۱۹۳۱–۱۹۳۳) ‎۱۳۱۰–۱۳۱۲ بقایای شهرکی مربوط به اشکانیان از زیر توده‌های خاک بیرون آمده از جمله آثار بدست آمده سفالها، سکه‌ها و مهرهای بسیاری بود.

تصویری از ویرانه‌های قصر ابونصر، کتاب قصر ابونصر نوشته ریچاردفرای

بر روی یکی از سکه‌ها نام شیراز در وسط و ارتشیرخوره در اطراف آن خوانده شد با پیدایش و قرائت این سکه روشن شد که در این محل شهری یا شهرکی که از شهر جدید شیراز فاصله چندانی نداشته به نام شیراز قرار داشته که بخشی از استان اردشیرخوره محسوب می‌شده‌است. در دوره ساسانی مرکز این ناحیه شهر باستانی گور بوده که بعدها در دوره اسلامی و به روایت مشهور در عهد عضدالدوله دیلمی به فیروزآباد شهرت یافت.

تصاویری از چند سکه یافت شده در قصر ابو نصر شیراز

پس از دو فصل حفاری، تحقیقات بیشتری در این محل صورت نگرفت تا اینکه در سالهای پس از سوم شهریور ماه ۱۳۲۵ این مکان باستانی توسط عده‌ای از دهقانان مجاور اشغال گردید و چند خانه روستائی ساخته شد و قسمتی از سنگ‌های قصر ابونصر را در شالوده و دیوار خانه‌های روستائی مذکور بکار بردند. گروه کاوش دانشگاه شیکاگو که ریچارد فرای در آن حضور داشته، یک عکس هوایی نیز از محوطهٔ تخت ابونصر گرفته‌اند.

اهالی این شهر باستانی شیراز زرتشتیانی بودند که با ورود اسلام مسلمان شدند.