به از دست دادن موقت آگاهی و هوشیاری سنکوپ قلبی یا غش گفته می‌شود. کاهش اکسیژن مغز از مهم‌ترین علت سنکوپ قلبی است که خون رسانی را با اختلال همراه می‌کند. احساس سنگینی در پاها، تاری دید، گیجی، احساس گرما، سرگیجه و حالت تهوع از جمله علائم سنکوپ قلبی هستند که در صورت بروز آن‌ها باید بلافاصله به پزشک متخصص مراجعه کرد.
اما برای اینکه بدانید در اثر سنکوپ چه اتفاقی در بدن رخ می‌دهد تا انتهای متن همراه اول فارس باشید.
سنکوپ چیست؟
به حالت از دست دادن موقتی هوشیاری، سنکوپ می‌گویند. هنگامی که فرد، دچار سنکوپ می‌شود به صورت ناگهانی هوشیاری خود را از دست می‌دهد و به زمین می‌افتد. مدت زمان بی هوشی فرد از چند ثانیه تا چند دقیقه طول می‌کشد و بعد از مدتی فرد هوشیاری خود را به دست می‌آورد.
فرد، قبل از سنکوپ احساس تهوع، سرگیجه و استفراغ می‌کند و به صورت ناگهانی و بدون هیچ احساس قبلی، این اتفاق رخ می‌دهد. علائم سنکوپ قلبی در هر فردی متفاوت است.
برخی از افراد بعد از سنکوپ و به دست آوردن هوشیاری، سرحال و بدون علائم هستند، مگر در حین افتادن به زمین ضربه‌ای به جسم آن‌ها وارد شده باشد. دقت داشته باشید که در حالت سنکوپ، دستگاه‌های قلب و ریه فعال هستند و ممکن است که سنکوپ تکرار شود. در این شرایط رساندن سریع بیمار به دکتر طب اورژانس از اقدامات ضروری می‌باشد.
در اثر سنکوپ چه اتفاقی در بدن رخ می‌دهد؟
بدن فردی که سنکوپ قلبی را احساس می‌کند، در لحظات کوتاهی خون رسانی به مغز را انجام نمی‌دهد. در این شرایط سلول‌های مغزی فعالیت خود را از دست می‌دهند و فرد هوشیاری ندارد.
مغز، کنترل و تسلطی بر روی اعضای بدن خود ندارد و عضلات بدن شل می‌شوند. اگر فرد هنگام سنکوپ قلبی ایستاده یا نشسته باشد، حالت خود را از دست داده و دچار عدم تعادل می‌شود. از این‌رو ممکن است که ضربات وارد شده به بدن، باعث آسیب شوند.
انواع سنکوپ
پزشکان سنکوپ را به سه دسته سنکوپ قلبی، سنکوپ غیر قلبی و سنکوپ با علل ناشناخته تقسیم می‌کنند. سنکوپ به علت بیماری و اختلالات قلبی اتفاق نمی‌افتد. اما آریتمی قلبی یکی از عوامل سنکوپ یا یک اختلال در عملکرد قلب است. اگر مشکلی برای آریتمی قلبی رخ دهد، موجب کاهش توانایی قلب در پمپ کردن خون کافی برای نیازهای بدن رخ می‌دهد. اما درمان سنکوپ بستگی به علت آن دارد و می‌تواند شامل مصرف دارو، نصب ضربان‌ساز و روش‌های جراحی باشد.
سنکوپ قلبی در اثر چه عواملی ایجاد می‌شود؟
مشکلات و بیماری‌های قلبی می‌تواند سبب کاهش خون و عرضه اکسیژن به مغز شوند. از این‌رو شرایط احتمالی عوامل سنکوپ قلبی عبارتند از:
- آریتمی قلبی یا ضربان قلب غیرطبیعی قلب
- مشکلات دریچه‌ای قلب از جمله تنگی، انسداد دریچه‌های قلب
- فشار خون بالا یا فشار خون پایین
- حمله قلبی که در اثر آن قسمتی از عضله قلب به دلیل کمبود خون و اکسیژن می‌میرد
با بروز هریک از این بیماری‌ها و مشکلات باید به موقع به دکتر مراجعه کرد تا اقدامات پزشکی هرچه سریع‌تر انجام شود.
علائم سنکوپ قلبی
با اینکه سنکوپ بدون وجود علائم رخ می‌دهد، اما می‌توان از شاخص‌ترین و مهم‌ترین نشانه‌ها و علائم سنکوپ قلبی به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس سنگینی در پاها
- تاری دید
- گیجی
- احساس گرما
- سرگیجه
- حالت تهوع
- تعریق
- استفراغ
- خفگی
- ضعف عضلات
- رنگ پریدگی
افراد با بروز هریک از علائم گفته شده، باید نشانه‌ها را جدی بگیرند تا از بروز سنکوپ قلبی جلوگیری کنند.
با ویژگی‌های سنکوب قلبی آشنا شوید
سنکوپ قلبی یا غش کردن بر اثر کاهش اکسیژن به مغز رخ می‌دهد. تمام افراد می‌توانند سنکوپ کنند و علت این غش کردن‌ها، بیماری خاصی نیست. اما مهم‌ترین ویژگی‌های سنکوپ قلبی به شرح زیر هستند:
- سنکوپ حالت گذرا است.
- فردی که سنکوپ می‌کند حالت هوشیاری ندارد.
- به طور معمول مدت سنکوپ چند دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد.
- سنکوپ به صورت خودبه خودی درمان می‌شود.
اما توجه داشته باشید که اگر سطح هوشیاری بیش از چند دقیقه طول بکشد باید برای درمان با مراقبت‌های پزشکی تماس گرفت تا وضعیت جسمی فرد بررسی شود.
علت سنکوپ قلبی چیست؟
اختلالات و بیماری‌های قلبی می‌توانند از طریق اختلال در روند خونرسانی و کاهش موقت جریان خون به مغز سبب سنکوپ شوند. این امر در صورت بد عمل کردن سیستم ضربان ساز قلب (تولید ضربان قلب که بطور غیرطبیعی کند یا تند می‌شود) یا وجود انسداد جریان خون در خارج از قلب که در اثر تنگی دریچه قلب یا ضخیم شدن عضله قلب ایجاد شده باشد، رخ می‌دهد.
مبتلایان به این نوع از سنکوپ در معرض عوارض خطرناک و مرگ ناگهانی هستند. به طور کلی سنکوپ قلبی، ناشی از آریتمی‌های قلبی است. کندی ضربان قلب یا برادی کاردی در موارد شدید منجر به حملات سنکوپ قلبی می شود. این اختلالات می‌توانند در نتیجه افزایش سن یا در اثر عوارض جانبی داروها رخ دهند. مشکلات قلبی و غیر قلبی از جمله مواردی هستند که منجر به سنکوپ می‌شوند.
دلایل قلبی
مهم‌ترین عوامل سنکوپ قلبی در اثر بیماری‌های قلبی شامل موارد زیر است:
- سابقه بیماری‌های سرخرگی قلبی
- سابقه حمله قلبی
- سابقه آنژین صدری یا درد قفسه سینه
- وجود نارسایی قلبی
- مشکلات و بیماری‌های دریچه‌ای قلب
- ضربان نامنظم قلب
- سابقه خانوادگی مرگ ناگهانی در اقوام نزدیک در اثر بیماری‌های قلبی
- آریتمی قلبی
با بروز هریک از این علائم بهتر است که هرچه سریع‌تر به دکتر متخصص قلب مراجعه کرد تا مراحل درمان انجام شود.
دلایل غیر قلبی
سنکوپ، علاوه بر اینکه به دلایل مختلف مشکلات قلبی رخ می‌دهد، می‌تواند در وضعیت‌های عصبی و تحت فشار بدن هم اتفاق بیافتد. مهم‌ترین دلایل غیر قلبی که بیشتر به دلیل تحت فشار بودن سیستم عصبی رخ می‌دهند عبارتند از:
- اضطراب، ترس
- کم آبی بدن
- فشار روحی روانی شدید
- درد
- گرسنگی
- تنفس سریع و عمیق
- سرفه‌های شدید (سرخرگ کاروتید)
- سنکوپ پس از ادرار
همچنین مصرف الکل و دخانیات هم می‌توانند منجر به سنکوپ شوند.
سنکوپ وازوواگال
سنکوپ وازووگال یک نوع از سنکوپ است که به دلیل افت شدید فشار خون رخ می‌دهد. این نوع سنکوپ به دلیل برخاستن‌های یکدفعه‌ای و استرس‌های روحی، بیشتر اتفاق می‌افتد.
در صورتی که به طور ناگهانی از روی زمین برخیزید، جاذبه باعث تجمع خون در بخش‌های تحتانی می‌شود و قلب برای اینکه فشار خون را تحت کنترل داشته باشد، به صورت خودکار عمل می‌کند که با کاهش فشار خون روبه‌رو خواهد شد و سنکوپ وازووگال رخ می‌دهد. البته که سنکوپ وازووگال خطرناک نیستف اما بهتر است که از برخاستن‌های ناگهانی اجتناب کرد.
چطور علت بروز سنکوپ قلبی را تشخیص دهیم؟
واقعیت این است که برای تشخیص و ارزیابی دقیق سنکوپ تست آزمایشگاهی خاصی وجود ندارد. اما برخی از تست‌ها و آزمایشات می‌توانند روند تشخیص عوامل سنکوپ قلبی و درمان آن را سرعت ببخشند. این آزمایش‌ها عبارتند از:
- آزمایش خون (اندازه گیری گلوکز سرم، شمارش کامل سلول‌های خونی، الکترولیت‌های سرم، آنزیم‌های قلبی، کراتین کیناز)
- رادیوگرافی قفسه سینه
- توموگرافی کامپیوتری (غیر سازگاری)
- CT سینه و شکم (مشکوک شدن تشخیص آئورت، آنوریسم آئورت شکمی‌شکسته یا آمبولیسم ریوی)
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) مغناطیسی و آرتروگرافی رزونانس مغناطیسی (MRA)
- اکوکاردیوگرافی
- تست کشش سرپایی
- Electroencephalography
- تست استرس
- ماساژ کارسینوم سینوسی (برای تشخیص سینوپوز سینوس کاروتید)
تست تیلت
با انجام تست تیلت می‌توان خوش‌خیم یا بدخیم بودن حالت سنکوپ را تشخیص داد. این تست برای بررسی نارسایی قلبی، کمک کننده خواهد بود و شرایط سنکوپ را بررسی می‌کند.
آیا راهی برای درمان سنکوپ قلبی وجود دارد؟
بعد از تشخیص عوامل سنکوپ می‌توان روش‌های درمانی را تعیین کرد. درمان سنکوپ قلبی از طریق مصرف دارو، نصب ضربان‌ساز و روش‌های جراحی انجام می‌شود. اما انتخاب درمان سنکوپ با توجه به علائم قلبی و غیر قلبی، تفاوت‌های آموزشی دارد که به شرح زیر هستند:
- آموزش بیمار در مورد برخورد با موقعیت استرس‌زا یا موارد دیگر
- آموزش بیمار در مورد نحوه مصرف منظم داروها و حذف داروهای مرتبط با افت فشارخون
پزشک متخصص برای فردی که دچار بیماری آریتمی قلب است، داروهای ضد آریتمی را تجویز می‌کند تا خطر سنکوپ، کاهش پیدا کند. همچنین در مواردی که فرد، دچار بیماری دریچه‌های قلبی باشد، برای حل مشکل و کاهش خطر سنکوپ قلبی، جراحی‌های مربوطه برای اصلاح شرایط در نظر گرفته می‌شود.
در مواجهه با بیماری که سنکوپ کرده چه کنیم؟
هنگامی که فردی دچار سنکوپ می‌شود باید بلافاصله سر بیمار را به سمت پایین نگه داشت تا جریان خون به مغز افزایش پیدا کند. در مرحله بعد بهتر است که پاشنه پای فرد را بالا نگه داشت تا خونرسانی به مغز زودتر انجام شود. اگر فرد لباس‌های تنگ به تن دارد، لباس را از بدن او خارج کنید تا عضله‌های بدن دچار گرفتگی نشوند.
سنکوپ چه زمانی خطر زیادی برای بیمار دارد؟
برخی از سنکوپ‌های قلبی، بر عکس سنکوپ‌های عادی، خطرناک‌تر هستند. این سنکوپ‌ها بیشتر به دلیل بروز بیماری‌های قلبی در افراد رخ می‌دهند که بیشتر بیماران قبلی با آن مواجه خواهند شد. به طور مثال: فردی که سکته قلبی داشته و بعد از اتمام دوره بیماری دچار سنکوپ می‌شود، باید به پزشک مراجعه کند، زیرا به دلیل آریتمی بطنی نامنظم سنکوپ کرده است. در نتیجه سنکوپ برای افرادی که بیماری‌های زمینه‌ای و قلبی دارند خطرناک است و باید تحت نظر پزشک متخصص باشند.
آیا سنکوب باعث مرگ هم می‌شود؟
فردی که در معاینات پزشکی ویزیت شده و بیماری قلبی برای او تشخیص داده شده است، در صورتی که دچار سنکوپ شود، احتمال مرگ را افزایش می‌دهد. دلیل سنکوپ در بیماران قلبی بیشتر به آریتمی نامنظم آن‌ها است که سطح هوشیاری را کاهش می‌دهد. آریتمی قلبی بسیار خطرناک است و باید با مصرف دارو یا توصیه‌های پزشک کنترل شود. در غیر این صورت، منجر به مرگ بیمار خواهد شد.
تاثیر عوامل ژنتیکی و ارثی در بروز سنکوپ
اگر افرادی از خانواده در اثر سنکوپ قلبی فوت کرده باشند، ممکن است که سایر اعضای خانواده هم در معرض خطر مرگ بعد از سنکوپ باشند. بنابراین سابقه پزشکی خانواده در بروز اولین سنکوپ تاثیرگذار است و پزشک با توجه به تاثیرات ژنتیکی می‌تواند برای روش درمانی، تصمیم نهایی بگیرد.
سنکوپ و تشنج چه تفاوتی با هم دارند؟
علائم و نشانه‌ها از مهم‌ترین تفاوت‌های سنکوپ و تشنج عصبی هستند. افرادی که دچار سنکوپ می‌شوند علائمی مانند: خستگی، تعریق، تهوع یا احساس سنگینی در پاها را احساس می‌کنند .اما فردی که تشنج را تجربه می‌کند هیچ علامتی از قبل ندارد. همچنین مدت عدم هوشیاری در سنکوپ، چند ثانیه کوتاه است، اما در تشنج زمان بیشتری به طول می‌انجامد.
مدیریت و پیشگیری از سنکوپ قلب
اگر مبتلا به بیماری‌های قلبی هستید، برای پیشگیری از سنکوپ قلبی بهتر است که به نکات مهمی توجه داشته باشید تا میزان ریسک سنکوپ را کاهش دهید. از این‌رو نکات زیر را رعایت کنید:
- مصرف منظم داروهای مربوط به بیماری خود
- کنترل قند خون
- کنترل فشار خون
- ترک سیگار
- اجتناب از مصرف الکل
- درمان سنکوپ قلبی
مدیریت و پیشگیری از سنکوپ قلبی نیاز به همکاری فرد با پزشک دارد تا ابتدا معاینات مختلف انجام شوند و با مشخص شدن دلیل سنکوپ، بتوان راه کارهای مختلفی را به کار گرفت. پزشک متخصص قلب و عروق با بررسی شرایط فرد بیمار می‌تواند به پیشگیری از این عارضه کمک کند.
سنکوپ قلبی را جدی بگیرید
سنکوپ قلبی را باید جدی گرفت، به خصوص اگر ناراحتی و بیماری‌های قلبی دارید! احساس سنگینی در پاها، تاری دید، گیجی، احساس گرما، حالت تهوع، تعریق، استفراغ، خفگی و رنگ پریدگی جزو علائم سنکوپ قلبی هستند که باید جدی گرفته شوند تا اتفاق ناگواری رخ ندهد. اما بعد از بروز سنکوپ با مراجعه به پزشک‌های متخصص می‌توان آزمایش‌های مختلفی انجام داد تا دلیل سنکوپ مشخص شود.
سوالات متداول در باره سنکوپ قلبی
تمام افراد ممکن است که دچار سنکوپ شوند اما سنکوپ در بیماران قلبی خطرناک‌تر بوده و نیاز به مراجعه پزشک دارد.
اضطراب، ترس، کم آبی بدن، فشار روحی روانی شدید، سابقه حمله قلبی، سابقه آنژین صدری یا درد قفسه سینه، وجود نارسایی قلبی و ضربان نامنظم قلب
بیماری‌های قلبی و نامنظم بودن ریتم قلب
هنگامی که فردی دچار سنکوپ می‌شود باید بلافاصله سر بیمار را به سمت پایین نگه داشت تا جریان خون به مغز افزایش پیدا کند. در مرحله بعد بهتر است که پاشنه پای فرد را بالا نگه داشت تا خونرسانی به مغز زودتر انجام شود. اگر فرد لباس‌های تنگ به تن دارد، لباس را از بدن او خارج کنید تا عضله‌های بدن دچار گرفتگی نشوند.منبع:دکتر تو
نظرات