دی ان ای خاکستر زنی باستانی، رازی ۵۰۰۰ ساله را آشکار کرد!

باز هم استفاده از DNA باعث آشکار شدن تمدنی باستانی شده است. در دنیای امروزی همه می‌دانیم که شمال آفریقا و اوراسیا مهد نخستین تمدن‌ها مانند بین‌النهرین، تمدن‌های باستانی، میانی و جدید مصر، سومری‌ها، بابلی‌ها و سلسله‌های مختلف در چین بوده‌اند. طی هزاران سال تمدن‌های کوچک‌تر و کمتر شناخته‌ شده‌ای نیز شکل‌گرفته و نابود شده‌اند که تمدن دره سِند (IVC) یکی از این تمدن‌هاست.

این تمدن که به نام تمدن هاراپان نیز معروف است، در کنار رود سند قرار داشته که امروزه پاکستان، افغانستان و بخشی از هند را شامل می‌شود. با استفاده از مکاشفات باستان‌شناسی وجود برخی فعالیت‌های دینی در این ناحیه به اثبات رسیده که تاریخ آن به ۵۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح بازمی‌گردد، همچنین قدمت روستاهای کشاورزی در این بخش به ۴۰۰۰ سال و تمدن شکل‌گرفته در آن به ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد بازمی‌گردد.

نقشه تمدن دره رود سند.

بیشتر حفاری‌ها در دو منطقه صورت گرفته‌اند: شهر قدیمی موهنجودارو و شهر هاراپا. طبق شواهد به‌ دست‌ آمده این شهرها با داشتن چاه آب، حمام و حفاری آب‌های زیرزمینی نسبت به شهرهای دیگر ارجحیت داشتند. با این‌ وجود تا همین اواخر اطلاعات کمی درباره مردمانی که در آن زندگی می‌کردند وجود داشت، زیرا تاریخ شناسان اطلاعات زیادی درباره زبان هاراپانی نداشتند.

حالا دانشمندان برای نخستین بار ژن بقایای یکی از افراد این منطقه را بررسی کرده‌اند. آن‌ها مقدار کمی از DNA بقایای بجا مانده از زنی که در یک قبرستان ۴۵۰۰ ساله دفن شده بود را یافتند تا بتوانند به‌وسیله‌ی این DNA تحقیقات خود را کامل کنند. این کار در کنار تحلیل DNA در مقیاس بزرگ‌تر در منطقه سؤالات جدیدی را برای محققان درباره شروع کشاورزی در این منطقه به وجود آورده است.

اسکلت تحلیل‌شده در مطالعه DNA باستان و برخی از اشیایی که همراه با مردگان در آن زمان دفع می‌شده است.

ژنوم‌های کشف‌ شده با سایر ژنوم‌های به‌ دست‌ آمده در جنوب آسیا مقایسه شد. بر اساس نتایج به‌ دست‌ آمده، IVC ریشه ژنتیکی بیشتر جمعیت هند کنونی است. بنا بر صحبت‌های متخصص ژنتیک دانشگاه هاروارد، دیوید ریجچ،  DNA هر دو گروه نشان‌دهنده ترکیب برابر از DNA ایرانی‌ها و جوامع قدیمی در جنوب آسیاست.

DNA این زن همچنین باعث تعجب محققان شد، مثلاً عدم رابطه ژنتیکی او با چوپانانی که ژن‌هایشان به‌ کرات در مردمان کنونی جنوب آسیا و اروپاییان و سایر گروه‌ها دیده می‌شود. این بدان معناست که وارد شدن ژن‌های چوپانان به ژن‌های مردم جنوب آسیا پس از انقراض IVC ها اتفاق افتاده است.

گلدان قرمز رنگ کروی که در بالای سر اسکلت یافت شده بود. خطوط و دندانه‌هایی در قسمت راست گلدان در زیر لبه آن دیده می‌شود. این دندانه‌ها بر روی بدنه گلدان نشان‌دهنده هنر گرافیک باستانیان یا خط مردمان رود سند است.

DNA یافت شده شواهدی درباره زبان‌های هندی-اروپایی در سراسر جهان در اختیارمان می‌گذارد. از آنجایی‌که ژن بسیاری از کشاورزان ایرانی در کشورهای جنوب آسیا یافت شده است، برخی تاریخ‌شناسان بر این باورند که کشاورزی در واقع از کشورهای خاورمیانه آغاز شده است. ژن‌های به‌دست‌آمده از تمدن هاراپانی‌ها با این منطق همخوانی چندانی ندارد، بدان معنا که کشاورزی در آن منطقه ممکن است به‌واسطه تبادل ایده‌ها یا حتی به‌صورت تصادفی به وجود آمده باشد، نه به خاطر مهاجرت ایرانی‌ها به آن منطقه.

به‌عبارت‌دیگر DNA زن هارپارانی راهی برای آزمایش صحت یافته‌های زندگی باستانیان در جنوب آسیا در اختیار محققان قرار داده است.

باوجوداین حقیقت که IVC منطقه بزرگی را در اختیار داشته‌اند و شهرهای آن‌ها بسیار بزرگ و برنامه‌ریزی‌شده بوده‌اند و زیرساختارهای عمومی خوبی داشته‌اند، اما تا سال ۱۹۲۱ تاریخ شناسان اطلاعی از تمدن موجود در این منطقه نداشتند، تا اینکه حفاری‌ها در هارپاران منجر به آشکار شدن این شهر شد. آن‌ها خرابه‌های بسیار زیادی از مناطق شهری را یافتند، اما زبان مردم آن زمان بیشتر به شکل تصویر و علامت بود که باعث سخت‌تر شدن درک بهتر از فرهنگ آن زمان گردید. مثلاً تاریخ شناسان هنوز قادر به تعیین این موضوع نیستند که شهرهای موجود در این منطقه آیا در آن زمان مستقل بوده‌اند یا خود بخشی از یک امپراتوری بزرگ‌تر بوده‌اند.

دایره المعارف تاریخ باستان به ما می‌گوید که IVC به آهستگی از حدود ۱۸۰۰ سال قبل از میلاد مسیح شروع به شکل‌گیری کرد. نشانه‌های آن شامل استفاده از علامت‌ها برای نوشتن و سیستم وزن دهی و اندازه‌گیری بوده است که برای تجارت استفاده می‌شده، زیرا بدون تجارت ارتباط این شهرها با شرق نزدیک از بین می‌رفت. به‌ مرور زمان شهرها به دلایلی نامعلوم خالی از سنکه شدند.

مشهورترین تئوری در این زمینه می‌گوید که این نابودی به خاطر تغییرات آب و هوایی بوده است. رودخانه ساراسواتی حدود ۱۹۰۰ سال قبل از میلاد شروع به خشک شدن کرد. به گفته برخی کارشناسان این رودخانه در گذشته آب فراوانی داشته و برای کشاورزی بسیار مناسب بوده است و با خشک شدن رودخانه مردم مجبور به مهاجرت از این شهرها شده‌اند.

احتمالاً تحلیل بیشتر DNA زن هاراپانی باعث می‌شود که اطلاعات بیشتری درباره حادثه اصلی روی‌ داده برای مردمان این منطقه به دست آید و درک بهتری درباره ریشه‌های مردمان جنوب آسیا در اختیار دانشمندان قرار گیرد.

منبع: thevintagenews.com