طبق تحقیقات علمی و پزشکی، رویا به خاطر فعالیت بیش از حد لایه بیرونی مغز است که نئوکورتکس نام دارد؛ البته بخشهای دیگر مغز هم برای خواب دیدن درگیر می شود. در حقیقت بیشتر رؤیاها در مرحله REM خواب رخ می دهند.
در مرحله REM که با حرکت سریع چشم ها همراه است، فعالیت مغز به اوج خود می رسد و ما اغلب خوابهای واضح و پر جزئیات را تجربه می کنیم. پژوهشگران تخمین می زنند که افراد به طور متوسط هر شب بین ۴ تا ۸ ساعت خواب می بینند؛ اما چرا بسیاری از ما خوابهای خود را به یاد نمیآوریم؟
عواملی مانند مصرف مواد محرک مانند کافئین، برخی داروها و اختلالات خواب میتوانند بر کیفیت و یادآوری رویاها تأثیر بگذارند. این مواد و اختلالات با تداخل در چرخه خواب REM، باعث میشوند که نتوانیم خوابهایمان را به خوبی به خاطر بسپاریم.
اصلا چرا خواب می بینیم؟
یکی از نظریه های رایج درباره رؤیا، نقش آن در پردازش اطلاعات است. بر اساس این نظریه، مغز در طول خواب، اطلاعاتی را که در طول روز دریافت کرده است، پردازش می کند. این فرایند به تثبیت یادگیری، حل مسئله و تقویت حافظه کمک می کند. برخی پژوهشگران بر این باورند که رویاها به انتقال اطلاعات از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلند مدت کمک می کنند. برخی دیگر از محققان معتقدند که رؤیاها واکنشی به محرک های خارجی یا داخلی هستند. برای مثال، صدا های محیط، احساس گرسنگی یا تشنگی و حتی رویدادهای عاطفی روزمره میتوانند بر محتوای رویاها تأثیر بگذارند.
دلیل خواب ندیدن؛ چرا خواب نمی بینیم؟
خیلی از افراد ممکن است با این سوال مواجه شوند که چرا خواب نمی بینیم یا چرا نمی توانیم خوابهای خود را به یاد آوریم. دلایل مختلفی می تواند باعث این مسئله شود، از جمله مصرف برخی دارو ها، استرس، اختلالات خواب یا حتی عادات غذایی نامناسب که علت خواب ندیدن در اسلام هم درست همین موارد است. در ادامه به بررسی تکتک این دلایل و توضیح مفصل هر کدام خواهیم پرداخت.
اختلالات خواب
از جمله دلایلی که می تواند باعث شود خواب نبینید، اختلالات خواب است که به شکل های مختلفی مثل سندروم پای بیقرار، بی خوابی، نارکلوپسی و آپنه خواب خود را بروز می دهد. همین باعث میشود که از خواب لذت نبرید و وارد چرخه عمیق خواب نشوید. در چنین شرایطی یا کمتر خواب می بینید یا اصلاً چیزی از خوابهایتان به یاد نمی آورید.
اضطراب و استرس
زمانی که شخصی تحت استرس است، بدن در حالت آماده باش قرار می گیرد و ترشح هورمون های استرس مانند کورتیزول افزایش می یابد. این هورمون ها چرخه طبیعی خواب را مختل کرده و فرد را از رسیدن به مراحل عمیق خواب باز می دارند. در نتیجه خواب های کوتاهتر و سطحی تر را به همراه خواهد داشت.
افسردگی
طبق مطالعات انجام شده افسردگی عاملی برای مشکلات خواب است که شامل خواب آشفته، بیخوابی، پرخوابی یا خواب خیلی سبک می شود. اگر چرخه خواب شما عمیق نشود، قطعاً کلافگی، بی حالی و خستگی خیلی شدید را هم بعد از آن تجربه می کنید.
مصرف مواد مخدر
قطعا مواد مخدر آسیب های زیادی دارد که یکی از آنها کاهش کیفیت خواب است، زیرا باعث ایجاد واکنش های شیمیایی در بدن شده و به سلامت ذهن و جسم آسیب وارد می کند. طبق تحقیقات انجام شده، مواد مخدر مشابه عاملی برای اختلال در چرخه عمیق خواب است که هر چقدر اعتیاد بیشتر باشد، اختلالات خواب هم افزایش پیدا می کند.
مشکلات حافظه
بعضی از بیماری ها یا حتی دارو ها عاملی برای کاهش قدرت حافظه هستند. به طور مثال آلزایمر و اختلالات شناختی جزو این بیماری ها بوده و ذهن را پراکنده می کنند. در نتیجه ممکن است در این شرایط خواب ببینید اما چیزی از آن به یاد نداشته باشید.
بیخوابی خیلی شدید
گاهی بیخوابی یا حتی کم خوابی خیلی شدید چرخه خواب را به هم ریخته و باعث می شود که یا خواب نبینید یا اگر خواب دیدید، به طور کل آن را فراموش کنید.
درمان خواب ندیدن و فراموش کردن خواب های دیده
برای درمان خواب ندیدن راهکار های مختلفی وجود دارد که در ادامه به بررسی این روش ها و توضیحات دقیق تر درباره هر کدام خواهیم پرداخت تا بتوانید خواب بهتری داشته باشید.
داشتن خواب درست
برای خواب درست داشتن باید در زمان های مشخص به رختخواب بروید و سر تایم هم از خواب بیدار شوید. بدین منظور باید محیط اتاق به اندازه کافی تاریک، مرتب و کمی خنک باشد تا بتوانید راحت بخوابید. همچنین باید اقداماتی را قبل از خواب انجام دهید؛ مثلاً مطالعه کنید، از لوازم الکترونیکی دور باشید یا مدیتیشن انجام دهید تا کیفیت خواب بالاتری داشته باشید.
مرور خواب های شب گذشته
بعد از اینکه از خواب بیدار می شوید، کمی به خودتان زمان بدهید. مدتی را داخل رختخواب بمانید و سعی کنید رویاهایتان را مرور کنید. اگر خوابها برایتان واضح نبودند، فقط همان تصاویری که به ذهن دارید را با خودتان مرور کرده و آنها را تجسم کنید تا به مرور زمان قابلیت بازسازی و یادآوری رویاها در ذهنتان تقویت شود.
نوشتن خواب و رویاها
همیشه یک دفترچه کنار تخت داشته باشید و بعد از اینکه بیدار می شوید، هرچه در مورد رویاها به یاد دارید را داخل آن وارد کنید و احساسات و جزئیات را ثبت و ضبط کنید. با انجام این تمرین خواب ها کمتر فراموش تان می شود.
تمرین مثبت نگری
خیلی برای به یاد آوردن رویاها به خودتان فشار وارد نکنید. اگر تمرینات مدیتیشن و مثبت اندیشی را انجام دهید، به مرور زمان ذهنتان برای یادآوری تقویت میشود؛ پس آرامش خود را حفظ کرده و دیدگاه مثبت داشته باشید.
درمان بیماری خواب
اگر اختلال خواب دارید، حتماً به سراغ درمان بروید. گاهی تغییرات در سبک زندگی و گاهی داروهای تجویزی پزشک می تواند کیفیت خواب را ارتقا دهد و باعث شود رویاها راحتتر برای تان یادآوری شود.
بهتر شدن کیفیت خواب
برای بهبود کیفیت خواب می توانید چند اقدام ساده را انجام دهید؛ ایجاد محیطی مناسب برای خواب با تنظیم دمای محیط و استفاده از کالای خواب مناسب، پرهیز از مصرف کافئین و نیکوتین در ساعات پایانی شب، محدود کردن استفاده از لوازم الکترونیکی قبل از خواب، خودداری از چرت زدن در طول روز و انجام ورزش منظم به این اتفاق کمک خواهد کرد.
منبع: نمناک
نظرات