هفت دلیل اصلی بالا رفتن دمای موتور/ چرا باید آمپر آب را زیر نظر بگیرید؟

یکی از مهم‌ترین عواملی که بر عمر و عملکرد خودرو تاثیر می‌گذارد، کنترل دمای موتور است. بی‌توجهی به دمای موتور و بالا رفتن یا پایین آمدن بیش از حد آن می‌تواند خسارات جدی و هزینه‌بری به خودرو وارد کند. در ادامه به برخی از خسارات ناشی از

به گزارش اول فارس ، در ادامه مهم‌ترین آسیب‌هایی که دراثر تنظیم نبودن دمای موتور به ماشین وارد می‌شود را می‌خوانید.

۱. آسیب به واشر سرسیلندر
دمای بالا از جمله عوامل شایع در سوختن یا ترک خوردن واشر سرسیلندر است. این قطعه در موتور وظیفه آب‌بندی میان بلوک موتور و سرسیلندر را بر عهده دارد و جلوگیری می‌کند از نفوذ مایعاتی مثل روغن و آب به داخل سیلندرها. اگر واشر سرسیلندر دچار مشکل شود، نشت این مایعات به داخل موتور رخ می‌دهد و به بروز مشکلات دیگری چون کاهش عملکرد و قدرت موتور منجر می‌شود. این مشکل به طور معمول نیازمند تعمیرات پرهزینه‌ای است و ممکن است نیاز به تعویض سرسیلندر باشد.

۲. سایش و تغییر شکل قطعات داخلی موتور
دمای بالا می‌تواند قطعات فلزی داخل موتور مانند پیستون‌ها، رینگ‌ها و دیواره‌های سیلندر را تحت تاثیر قرار دهد و باعث سایش و تغییر شکل آن‌ها شود. با افزایش دما، فلزات دچار انبساط می‌شوند و این انبساط می‌تواند منجر به اصطکاک بیشتر و حتی قفل شدن موتور شود. وقتی موتور قفل کند، نه‌تنها خودرو دیگر قادر به حرکت نیست، بلکه تعمیر یا حتی تعویض موتور نیز ممکن است ضروری شود که هزینه سنگینی به همراه دارد.

۳. خرابی سیستم خنک‌کننده و رادیاتور
رادیاتور و سیستم خنک‌کننده در خودرو وظیفه تنظیم دمای موتور را دارند و تضمین می‌کنند که دما در حد مطلوب باقی بماند. خرابی فن رادیاتور، کمبود مایع خنک‌کننده یا مشکلات دیگر در سیستم خنک‌کننده می‌تواند باعث افزایش دمای موتور شود. در صورتی که سیستم خنک‌کننده به درستی کار نکند، دما به‌سرعت افزایش می‌یابد و موتور به دمای بحرانی می‌رسد. این اتفاق علاوه بر آسیب به قطعات داخلی موتور، می‌تواند به مشکلات جدیدی مانند ترکیدگی یا پوسیدگی رادیاتور منجر شود.

۴. کاهش راندمان سوخت و کاهش عملکرد موتور
یکی دیگر از مشکلات ناشی از دمای نامناسب، کاهش راندمان سوخت است. در دمای بالا، موتور کارایی خود را از دست می‌دهد و مصرف سوخت بیشتر می‌شود. در نتیجه، مصرف سوخت افزایش می‌یابد و عملکرد کلی خودرو کاهش پیدا می‌کند. این موضوع باعث افزایش هزینه سوخت و کاهش قدرت موتور می‌شود که در نهایت به کاهش راندمان خودرو منجر خواهد شد.

۵. تأثیر بر عمر روغن موتور
دمای بالا می‌تواند روغن موتور را سریع‌تر فرسوده کند و خاصیت روانکاری آن کاهش یابد. در این حالت، قطعات فلزی موتور با اصطکاک بیشتری کار می‌کنند و این مسئله باعث سایش بیشتر قطعات و کاهش عمر مفید موتور می‌شود. با افزایش دما، روغن موتور نیز دچار اکسیداسیون می‌شود و عملکرد روانکاری آن کاهش می‌یابد، که این مشکل به‌نوبه خود موجب آسیب به قطعات حیاتی موتور می‌شود.

بررسی علل بالا رفتن دمای موتور و راه حل های آن

یکی از کابوس های رانندگان بخصوص در فصول گرم و حین استفاده از کولر ، بالا رفتن دمای موتور (آب) و جوش آوردن خودروست . دلایل زیادی ممکن است باعث این اتفاق شوند و معمولا مالک خودرو را با خسارات زیادی مواجه می کنند . در این مقاله به بررسی هفت دلیل بالا رفتن دمای موتور می پردازیم .

هفت دلیل اصلی بالا رفتن دمای موتور

۱-کمبود مایع خنک کننده در سیستم رادیاتور
کم کردن آب رادیاتور در دراز مدت امری طبیعی است . وقتی دمای آب رادیاتور به نقطه جوش می رسد و حجیم می شود ، این حجم اضافه از طریق درب فنری رادیاتور به منبع انبساط ریخته می شود . به مرور زمان آب داخل منبع انبساط دچار تبخیر شده و در نتیجه سیستم خنک کننده ممکن است دچار کمبود آب شود . بهتر است در فصل تابستان ماهیانه یک بار حجم مایع خنک کننده موجود در رادیاتور و منبع انبساط را بررسی کنید . توجه داشته باشید در زمان گرم بودن درب رادیاتور را به هیچ وجه باز نکنید .

اگر خودروی شما مکرر دچار کمبود آب رادیاتور می شود ، ممکن است به علت نشتی از سیستم خنک کننده (و رادیاتور بخاری پشت داشبورد ) باشد . چنانچه در سیستم نشتی وجود ندارد اما همچنان آب رادیاتور کم می شود ، ممکن است واشر سر سیلندر خودروی شما ضعیف و فرسوده شده باشد . نشانه ی خرابی واشر سر سیلندر ، علاوه بر افزایش دما “خروج بخار از اگزوز” حتی در هوای گرم است .

نمایی از یک سیستم خنک کننده خودرو

۲-وجود هوا در سیستم خنک کننده
سیستم خنک کننده بعضی خودرو ها مانند ۲۰۶ بصورت کاملا بسته هستند . در نتیجه پس از هر بار باز کردن درب سیستم خنک کننده ، می بایست سیستم را هواگیری کنید . البته رادیاتور اکثر خودرو ها مانند پراید ، به هواگیری نیاز ندارد . برای اطلاع از این موضوع می بایست به دفترچه راهنمای خودروی خود مراجعه کنید .

۳-عدم وجود ضد یخ در سیستم خنک کنده
حتما با خودتان می گویید ضد یخ مایعی برای جلوگیری از انجماد است ! اما توجه داشته باشید ضد یخ ها همزمان ضد جوش هم هستند . دمای جوش ضد یخ ها بالاتر از آب است . در نتیجه هم در تابستان و هم در فصول سرد می بایست همواره از ضد یخ در سیستم خنک کننده استفاده کنید . نسبت محلول ضد یخ به آب معمولا ۵۰ به ۵۰ است .

۴-مشکل در فن خنک کننده
در تابستان ، کافی است فن خنک کننده رادیاتور برای نیم ساعت از کار بیفتد ! به طور یقین خودروی شما جوش خواهد آورد و تقریبا هیچ راهی برای خنک کردن آن نخواهید داشت . پس همیشه در تابستان باید از سلامت و عملکرد صحیح فن (های) خنک کننده مطمئن شوید . چنانچه دینام سالم است اما موقع روشن شدن فن ، خودرو دچار لرزش شدید می شود ، ممکن است پروانه فن ترک خورده و یا سفت شده باشد .

فن رادیاتو کامل بهمراه قاب

در این حالت خنک کنندگی به درستی صورت نمی گیرد لذا در اولین فرصت برای تعویض پروانه یا کل فن اقدام نمایید . همچنین  ممکن است به دلیل سوختن رله یا فیوز ، فن خنک کننده به گردش در نیاید . (هرگز هنگام روشن بودن خودرو به پروانه فن دست نزنید حتی اگر متوقف شده باشد .)

۵- ترموستات
ترموستات را در واقع می توان یک شیر اتوماتیک در سیستم خنک کننده توصیف کرد . وظیفه ترموستات ، باز و بسته کردن گردش آب موتور به سمت رادیاتور است . حتما با خودتان فکر می کنید اصلا چرا از ترموستات استفاده می شود ؟

عکسی از یک ترموستات

چرا ترموستات را بطور کامل از مدار حذف نکنیم تا خنک کنندگی دائمی صورت گیرد ؟! در جواب باید بگوییم حذف ترموستات از سیستم خنک کننده کاری بسیار اشتباه است حتی اگر بسیاری آن را توصیه کنند .

در واقع همانطور که دماهای بالا به موتور خودرویتان آسیب وارد می کنند ، دماهای پایین هم باعث بروز مشکلات و فرسودگی در موتور خودرو می شود . وقتی ترموستات از مدار خنک کننده حذف شود ، آب دائما در حال گردش به داخل رادیاتور است حتی زمانی که هوا سرد باشد . بخصوص که اگر در اتوبان و جاده رانندگی کنید ، موتور خودرو هیچگاه گرم نخواهد شد و علاوه بر گرم نشدن بخاری مصرف سوخت هم بطور محسوسی بالا خواهد رفت . پس وجود ترموستات بخصوص در زمستان و فصول سرد بسیار ضروریت . چنانچه احساس می کنید ترموستات خودرو به موقع باز نمی شود و یا در شهر های گرم سیر زندگی می کنید ، می توانید ترموستات را با نمونه ی دمای پایینتر تعویض کنید .

۶-خرابی یا تنظیم نبودن شمع ها
چنانچه شمع های موتور نیز فرسوده شده باشند ، خود می توانند عاملی برای بالا رفتن دمای موتور شوند .شمع فرسوده یا شمعی که دهانه ی آن (گپ) تنظیم نباشد ، احتراق سوخت را به درستی انجام نمی دهند و موتور دچار ناک و خام سوزی شده و علاوه بر فشار بیشتر روی موتور ، حرارت تولید شده افزایش می یابد .

۷-مشکل در ژنراتور (دینام) و سیستم الکتریکی خودرو
چنانچه دینام خودرو توانایی تولید برق کافی نداشته باشد ، فن خنک کننده رادیاتور (که نیاز به جریان بالایی دارد) نمی تواند با توان کافی به کار خود ادامه دهد . مخصوصا زمانی که خودرو متوقف است مانند راه بندان یا ترافیک ، به علت پایین بودن دور گردش دینام این موضوع بیشتر نمایان می شود . پس چنانچه تمام احتمالات را بررسی کردید اما همچنان دمای موتور بخصوص در ترافیک ها بالا می رود ، برای تست دینام و باتری ، به یک باتری سازی مراجعه کنید .

هنگام جوش آوردن موتور چه کار کنیم؟
تا اینجا عواملی که می توانند باعث بالا رفتن دمای موتور یا آب شوند را بررسی کردیم ؛ اما به هر ترتیب ممکن است به ناگهان دمای خودروی شما بالا رفته و حتی جوش بیاورد . در این موقعیت چه اقداماتی انجام دهیم ؟

اول از همه باید به کناری رفته خودرو را متوقف و کاپوت را بالا بزنید . دقت کنید ممکن است به علت جوش آوردن از درب رادیاتور بخار داغ خارج شود پس در این کار احتیاط کنید . اگر کولر خودرو روشن است فورا آن را خاموش کنید . هرگز در زمان جوش آوردن موتور را خاموش نکنید ! وقتی فلزات گرم می شوند حجم آن ها افزایش می یابد در نتیجه خاموش کردن یک موتور داغ باعث می شود که پس از سرد شدن ، قطعات موتور بخاطر اختلاف حجم به هم فشرده شده و موتور قفل کند .

هنگام جوش آوردن موتور هرگز درب رادیاتور را باز نکنید.
چنانچه احتمال می دهید ترموستات  گیر کرده و یا فن خنک کننده از کار افتاده است سریعا بخاری خودرو را با حداکثر توان روشن کنید تا گرما از طریق رادیاتور بخاری دفع شود .

به هیچ وجه درب رادیاتور جوش آورده را باز نکنید ! در این حالت قطعا مقدار زیادی آب جوش با فشار از رادیاتور خارج شده و باعث سوختگی های شدید می شود . بجای این  کار ، روی رادیاتور آب خنک ریخته تا دمای رادیاتور گرفته شود . ابدا روی موتور آب نریزید ! آب ریختن روی موتور باعث خنک شدن آن نمی شود و حتی ممکن است سبب شوک حرارتی و ترک خوردن قطعات موتور شود .

زمانی که موتور به دمای عادی برگشت ، قبل از حرکت اجازه دهید خودرو کمی درجا کار کند و چنانچه مجددا دمای موتور از حد مجاز بالاتر رفت ، با امداد خودرو یا تعمیر کار مجرب و مجاز  تماس بگیرید .

حد طبیعی دمای موتور چقدر است؟!
اما در انتهای مقاله به یک سوال متداول می پردازیم . بسیاری از رانندگان بخصوص کسانی که خودروی جدیدی می خرند ، تمایل دارند بدانند که حد طبیعی دمای موتور چقدر است؟ آمپر آب کجا باید قرار بگیرد ؟

پاسخ به این سوال در واقع دشوار است چرا که دمای هر موتور با دیگری متفاوت است . بطور مثال موتور خودروی ۴۰۵ دمای بیشتری نسبت به خودروی پراید و تیبا تولید می کند . اما بهرحال دمای مناسب  برای تمام موتور ها در تابستان ، اندکی پایینتر از خط وسط است . عکس زیر دمای ایده آل موتور را در تابستان نشان می دهد .

موتور خودروهای تیبا و پراید عموما با این دما کار میکنند ولی چنانچه عقربه تا خط وسط و کمی بالاتر از آن هم رفته اما متوقف شود (در خودروهای پژو و سمند) می توان عملکرد خنک کننده را طبیعی دانست . اگر آمپر آب تا سه چهارم بالا برود ، قطعا مشکلی در سیستم خنک کننده وجود دارد و بخصوص در موتور های خانواده پژو و سمند ، این مقدار دما به مرور زمان باعث خرابی و سوختن واشر سرسیلندر می شود . پس بهتر است پس از خواندن این مقاله کمی بیشتر آمپر آب را زیر نظر بگیرید !

بی‌توجهی به دمای موتور خودرو می‌تواند منجر به بروز مشکلات جدی و پرهزینه‌ای شود. آسیب به واشر سرسیلندر، سایش قطعات داخلی، خرابی سیستم خنک‌کننده، افزایش مصرف سوخت و فرسودگی روغن موتور از جمله این خسارات هستند. با کنترل منظم دمای موتور، بررسی و تعمیر سیستم خنک‌کننده و تعویض روغن موتور به‌موقع، می‌توان از بسیاری از این مشکلات جلوگیری کرد و عملکرد بهینه و عمر طولانی‌تری را برای خودرو به ارمغان آورد.