آموزش گام ‌به‌گام کاشت و داشت سیر در خانه/چگونه سیر بکاریم؟

سیر خوراکی محبوبی است که نه فقط به شکل پخته آن و در غذاهای مختلف به کار می‌رود بلکه شکل خام آن هم مورد علاقه افراد زیادی است.

ممکن است شما هم جزو یکی از این دو دسته باشید و بخواهید هر زمان که به سیر احتیاج دارید به جای تهیه آن از مغازه، آن را در خانه پرورش دهید. ما اینجا در اول فارس نحوه کاشت و پرورش سیر در خانه را به شما آموزش می‌دهیم.

چگونه سیر بکاریم؟

سیر که از خانواده پیاز است، یک گیاه خوراکی و غده‌ای است که بومی آسیا بوده و هزاران سال است که کشت می‌شود. روی زمین، سیر به شکل برگ‌های مسطح شبیه به علف (که به آن‌ها ساقه هم گفته می‌شود) ظاهر می‌شود. در مقابل، زیر زمین یک غده محکم تشکیل می‌دهد که معمولاً حاوی چهار تا بیست حبه است و با پوسته‌ای کاغذی پوشیده شده است.

سیر باید در پاییز و حدود یک ماه قبل از اولین سرما کاشته شود. این گیاه در طول حدود نه ماه به آرامی رشد می‌کند و تا اواسط بهار یا تابستان محصول زیادی می‌دهد. اما باید بدانید که سیر به‌عنوان گیاهی سمی برای حیوانات شناخته شده است. در ادامه نحوه کاشت سیر را به شما توضیح داده‌ایم:

سیر بسته به اقلیم شما یا در پاییز یا در بهار کاشته می‌شود. در مناطق شمالی، سیر را قبل از اولین سرما در پاییز بکارید. در مناطق گرم‌تر، بهتر است سیر را اوایل بهار بکارید، اما باید ابتدا سیر بذری را سرد کنید تا از حالت خواب خارج شود.

برای کاشت در پاییز، هنگامی که دمای خاک به حدود ۱۵ درجه سانتی گراد کاهش یافت، شروع کنید. اگر بیش از حد دیر شود، ریشه‌ها نمی‌توانند از حرکت گیاه به سمت بالا هنگام یخ زدن خاک جلوگیری کنند. برای جلوگیری از این مشکل می‌توانید گیاهان را با ۷ تا ۱۰ سانتی متر مالچ کاه بپوشانید.

انتخاب محل کاشت

محلی با نور کامل خورشید و شرایط مرطوب، دارای زهکشی خوب، خاک نرم و شنی انتخاب کنید. خاک نرم به رشد آسان غده‌ها کمک می‌کند و مانع پوسیدگی ناشی از خاک سنگین و مرطوب یا آسیب به پوست کاغذی سیر می‌شود که از غده در برابر پوسیدگی محافظت می‌کند.

هنگام انتخاب محل کاشت سیر، اطمینان حاصل کنید که در فصل گذشته پیاز یا سایر گیاهان خانواده آلیوم در آن محل رشد نکرده باشند و ترجیحاً حداقل سه سال از این موضوع گذشته باشد. نمی‌خواهید که سیر شما برای دریافت مواد مغذی با سایر آلیوم‌هایی که ممکن است هنوز در تلاش برای رشد باشند، رقابت کند.

فاصله، عمق و نحوه کاشت

برای کاشت، ابتدا غده‌های سیر را به حبه‌های جداگانه تقسیم کنید و لایه کاغذی دور هر حبه را دست‌نخورده نگه دارید. بزرگ‌ترین حبه‌ها را برای کاشت انتخاب کنید و حبه‌های کوچک‌تر را برای آشپزی یا نگهداری استفاده کنید.

حفره‌هایی به عمق حدود ۵ تا ۷ سانتی متر در زمین ایجاد کنید تا حبه‌های سیر را بکارید. فاصله بین حفره‌ها را ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر در نظر بگیرید. اگر در ردیف‌ها کاشت می‌کنید، فاصله بین هر ردیف را ۵ سانتی متر قرار دهید. اگر فضای شما محدود است، می‌توانید حبه‌ها و ردیف‌ها را نزدیک‌تر بکارید، اما توجه داشته باشید که غده‌ها کوچک‌تر خواهند شد.

حبه‌ها را در عمق ۵ سانتی متر بکارید و هر حبه را با نوک تیز رو به بالا و انتهای ریشه رو به پایین در حفره قرار دهید. حفره را با خاک پر کنید و به آرامی فشار دهید. روی آن ۷ سانتی متر مالچ بپاشید و کمی آبیاری کنید. حدود شش تا هشت هفته بعد، ساقه‌های سیر نمایان خواهند شد.

مراقبت از سیر

برای اینکه سیر شما به خوبی رشد کند و به نتیجه دلخواهتان برسید باید چند نکته را برای مراقبت از آن در نظر بگیرید:

نور

با اینکه ممکن است تعجب‌آور باشد که گیاهی که بیشتر زیر زمین رشد می‌کند عاشق نور باشد، اما سیر به نور علاقه زیادی دارد. برای اطمینان از موفقیت در رشد، سیر را در مکانی بکارید که حداقل شش تا هشت ساعت در روز نور کامل خورشید دریافت کند.

یکی از مهم‌ترین عوامل در رشد موفق سیر، شروع با خاکی سرشار از مواد مغذی است. خاک باید مرطوب اما دارای زهکشی خوب باشد و pH ایده‌آل آن بین ۶.۰ تا ۷.۰ باشد. افزودن یک لایه مالچ روی خاک پس از کاشت به محافظت از غده‌ها، حفظ رطوبت و جلوگیری از رشد علف‌های هرز کمک می‌کند.

آبیاری

سیر نیاز آبی زیادی ندارد و بسیار کم‌توقع است. معمولاً خاک آن باید مرطوب باشد و حدود ۲ و نیم سانتی متر آب در هفته دریافت کند و در صورت گرم‌تر شدن هوا کمی افزایش یابد. در طول قسمت اول فصل رشد، خاک را به طور یکنواخت مرطوب نگه دارید، اما اجازه دهید دو یا سه هفته قبل از برداشت خاک خشک شود. اگر خاک در زمان برداشت بیش از حد مرطوب باشد، ممکن است کپک رشد کند.

دما و رطوبت

سیر یک گیاه بسیار مقاوم است و در واقع در ماه‌های سرد زمستان بهترین رشد را دارد. با این حال، حتماً سیر را حدود یک ماه قبل از اولین سرمای سخت پاییز بکارید. علاوه بر این، سیر نیاز خاصی به رطوبت ندارد؛ معمولاً قبل از اوج گرما و رطوبت تابستان برداشت می‌شود.

کود

استفاده از کود می‌تواند در رشد سیر مفید باشد. هنگام کاشت سیر در پاییز، یک کود آلی با آزادسازی آهسته را با خاک مخلوط کنید. سپس، وقتی برگ‌ها در بهار شروع به رشد کردند، خاک اطراف گیاهان را با کودی که نیتروژن بالایی دارد تغذیه کنید.

سیر انواع مختلفی دارد که بهتر است آنها را بشناسید تا بتوانید نوع مورد علاقه خود را انتخاب کنید:

انواع سیر سخت‌ساقه

این نوع سیر به دلیل ساقه مرکزی سفت و سخت خود که به آن گردن نیز گفته می‌شود، به این نام معروف است. معمولاً تعداد حبه‌های کمتری نسبت به سیر نرم‌ساقه تولید می‌کند. حبه‌های آن اغلب هم‌اندازه هستند و به صورت دایره‌ای در اطراف ساقه گیاه تشکیل می‌شوند. انواع محبوب آن عبارت‌اند از:

• روکامبول (Rocambole): پوسته‌ای بسیار نازک دارد که به راحتی پوست کنده می‌شود، اما غده‌ها به اندازه سایر انواع ماندگاری ندارند. به دلیل ساقه‌های مارپیچی خود، به آن سیر مارپیچ نیز می‌گویند و یکی از رایج‌ترین انواع کشت‌شده است.
• سیر راه‌راه بنفش (Purple striped garlic): شامل چندین نوع راه‌راه است که طعم آن‌ها از ملایم تا تند متغیر است. نوع Starbright به دلیل طعم مغزگونه و ماندگاری بالا ارزشمند است، و نوع Chesnok برای کباب کردن مناسب است.
• سیر پورسلن (Porcelain garlic): غده‌ها فقط چند حبه بزرگ دارند و پوست ضخیمی دارند که به ماندگاری آن‌ها کمک می‌کند. نوع Georgian crystal طعمی ملایم دارد و نوع Romanian red بسیار تند و تیز و خوش‌طعم است.

انواع سیر نرم‌ساقه

این نوع سیر به دلیل ماندگاری خوب خود معروف است و در سوپرمارکت‌ها بیشتر از این نوع عرضه می‌شود.

• آرتیشو (Artichoke): معمولاً به صورت تجاری کشت می‌شود. به دلیل دو ردیف حبه متحدالمرکز (و مقاومت آن در برابر پوست کنده شدن) قابل تشخیص است. نوع Red Toch حبه‌هایی با راه‌راه‌های قرمز و صورتی دارد و طعمی متعادل ارائه می‌دهد.
• سیلوراسکین (Silverskin): به دلیل پوست نقره‌ای-سفید خود نام‌گذاری شده است. غده‌ها حبه‌های کوچک فراوان و گردن محکمی دارند که برای بافتن مناسب است. بیشتر انواع آن طعمی قوی‌تر نسبت به نوع آرتیشو دارند. دو نوع آن که طعم زیادی دارند Nootka Rose و Rose du Var هستند.

تفاوت سیر و سیر وحشی

سیر و سیر وحشی (Allium ursinum) اغلب با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند، البته نه به دلیل ویژگی‌های ظاهری زیرا این دو گیاه شباهتی به هم ندارند بلکه فقط به دلیل نام و طعم مشابه اشتباه گرفته می‌شوند. غده‌های سیر ممکن است سبز شوند، اما سیر وحشی یک گیاه گلدار چندساله و بومی با غده است که با تره‌فرنگی خویشاوند است. این گیاه به صورت خودرو در جنگل‌های مرطوب و گاهی در مناطق باتلاقی رشد می‌کند. هر دو در آشپزی محبوب هستند، اما سیر وحشی طعمی بسیار ملایم‌تر از سیر دارد. بسیاری از افراد از سیر وحشی به جای تره‌فرنگی، تره‌فرنگی وحشی (که به آن ramps نیز می‌گویند) یا پیازچه در دستورهای آشپزی استفاده می‌کنند.

برداشت سیر

زمان برداشت سیر را می‌توانید با قهوه‌ای شدن بیشتر برگ‌های پایینی تشخیص دهید، که معمولاً از اواسط تا اواخر تابستان اتفاق می‌افتد، هرچند ممکن است بتوانید این کار را در بهار نیز انجام دهید. یک یا دو غده را آزمایشی از خاک بیرون بیاورید تا میزان بلوغ آن را بسنجید. سیر باید خوب پوشیده و بسته باشد اما شکافته نشده باشد.

برای برداشت، یک چنگک باغبانی را حدود ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر دورتر از گیاه به طور عمودی در خاک فرو کنید. چنگک را به سمت زیر غده زاویه دهید و آن را از خاک بیرون بیاورید. غده را با کشیدن از برگ‌ها بیرون نیاورید، زیرا ممکن است باعث شکستن غده شود. با احتیاط عمل کنید، چون سیر به راحتی آسیب می‌بیند.

خاک چسبیده به غده‌ها را به آرامی پاک کنید. اجازه دهید غده‌ها برای سه تا چهار هفته در یک اتاق با تهویه خوب یا در یک جای خشک و سایه‌دار بیرون از خانه خشک شوند. پس از خشک شدن برگ‌ها و ریشه‌ها، می‌توانید آن‌ها را جدا کنید. همچنین می‌توانید با جدا کردن پوست‌های بیرونی، غده‌ها را تمیزتر کنید، اما مراقب باشید که حبه‌ها را نمایان نکنید.

سیر برداشت‌شده بهتر است در دمای خنک، تا صفر درجه سانتی گراد نگهداری شود. انواع نرم‌ساقه ممکن است تا هشت ماه دوام بیاورند، اما انواع سخت‌ساقه ممکن است در مدت دو تا چهار ماه خشک شوند، جوانه بزنند یا نرم شوند. نگه داشتن سخت‌ساقه‌ها در دمای صفر درجه سانتی گراد گاهی به آن‌ها کمک می‌کند تا بدون خراب شدن تا هفت ماه دوام بیاورند.

چگونه سیر را در گلدان پرورش دهیم

اگر می‌خواهید یک نوع سیر کمیاب را پرورش دهید، می‌توانید آن را در گلدان بکارید. سیر را در گلدان در همان زمانی بکارید که در زمین می‌کارید: قبل از اولین یخبندان زمانی که خاک خنک است. یک گلدان بزرگ از هر ماده‌ای با سوراخ‌های زهکشی فراوان یا یک کیسه رشد بزرگ انتخاب کنید. آن را با مخلوط گلدان با کیفیت بالا، کود آهسته‌ رهش پر کنید و حبه‌های سیر را با قسمت نوک‌تیز رو به بالا در مخلوط قرار دهید. گلدان را در مکانی با شش ساعت نور مستقیم خورشید قرار دهید، خاک را مرطوب اما نه خیس نگه دارید.

هرس

بسیاری از پرورش‌دهندگان سیر توصیه می‌کنند که ساقه‌های گل سیر را به محض اینکه شروع به پیچ خوردن می‌کنند، قطع کنید تا انرژی برای پیازها حفظ شود. برخی دیگر ترجیح می‌دهند ساقه‌ها را دست نخورده بگذارند زیرا احساس می‌کنند به پیازها در انبار کمک می‌کند. برخی دیگر رویکرد میانه‌ای را در پیش می‌گیرند و ساقه‌ها را قبل از چوبی شدن، زمانی که هنوز برای پخت‌وپز مناسب هستند، قطع می‌کنند.

تکثیر سیر

هیچ چیز آسان‌تر از تکثیر سیر نیست. به سادگی چند پیاز با کیفیت بالا را کنار بگذارید تا در فصل بعد در زمین یا در گلدان بکارید. پیازها را برای کاشت مجدد در دمای اتاق و با رطوبت نسبتاً بالای حدود ۷۰ درصد نگهداری کنید.

زمستان‌گذرانی

سیر کاشته شده در پاییز به طور طبیعی زمستان‌گذرانی می‌کند تا برای برداشت بهار یا تابستان آماده شود. بهترین راه برای زمستان‌گذرانی گیاهان سیر، آبیاری خوب گیاهان پس از کاشت و سپس پوشاندن آن‌ها با ۱۵ سانتی متر مالچ کاه است. مالچ، خاک را مرطوب نگه می‌دارد، از بالا آمدن خاک جلوگیری می‌کند و از رشد علف‌های هرز بهاری جلوگیری می‌کند.

آفات و بیماری‌های رایج گیاه

با اینکه سیر محصولی نسبتاً مقاوم است، اما در طول عمر خود با چند آفت و بیماری مواجه می‌شود:

• نماتدها: نماتدها می‌توانند یک مشکل مزمن برای سیر باشند. این موجودات میکروسکوپی شبیه کرم در داخل گیاه سیر زندگی می‌کنند، از آن تغذیه کرده و در همان حین تولیدمثل می‌کنند. نماتدها برای بقا به آب نیاز ندارند و می‌توانند چندین سال در خاک اطراف زنده بمانند. یک آلودگی نماتدی ممکن است برای چندین فصل بدون آسیب جدی تجمع یابد و سپس به یکباره کل محصول را از بین ببرد. برای کنترل نماتدها، تلاش کنید از بذر سالم استفاده کنید، گیاهان در حال رشد را مرتب بررسی کنید و هر گیاهی که بیمار به نظر می‌رسد را حذف کنید.
• تریپس‌های پیاز: تریپس‌ها نیز از جمله آفات معروف سیر هستند. این آفات دارای دهانی خراش‌دهنده و مکنده هستند که ابتدا به برگ‌ها آسیب می‌رسانند و سپس شیره گیاه را می‌مکند. آسیب شدید می‌تواند باعث پژمردگی و مرگ گیاه سیر شود. برای کنترل تریپس‌ها، مناطق را از مالچ‌های مرطوب که محل مناسبی برای تولیدمثل آن‌ها هستند پاک نگه دارید و از تله‌های چسبنده برای شکار این حشرات استفاده کنید.
• قارچ سفیدک ریشه (White rot fungus): این قارچ معمولاً در اواسط فصل رشد ظاهر می‌شود و یکی از جدی‌ترین بیماری‌هایی است که سیر با آن مواجه می‌شود. این قارچ، گیاهان را آلوده کرده، برگ‌ها را زرد می‌کند و باعث پژمردگی و خشک شدن آن‌ها می‌شود. با پوسیدن ریشه‌ها، گیاهان آلوده به راحتی از خاک جدا می‌شوند. مطمئن شوید که حبه‌های خود را از منابع معتبر و عاری از بیماری تهیه می‌کنید، زیرا اگر یک مزرعه به قارچ سفیدک ریشه آلوده شود، ممکن است چندین دهه طول بکشد تا عفونت به طور کامل از بین برود.

کلام پایانی

سیر امروزه بیش از هر زمان دیگری محبوب است و دلیل خوبی هم برای آن وجود دارد: سیر سرشار از طعم است و برای باغبان‌های تازه‌کار به راحتی قابل پرورش است که آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای ورود به کشت محصولات خوراکی تبدیل می‌کند.

تقریباً غیرممکن است که در اولین تلاش خود برداشت خوبی نداشته باشید، به شرطی که شرایط حداقلی لازم را فراهم کنید. بنابراین کاشت سیر آسان است ولی مانند کاشت هر گیاه دیگری به صبوری نیاز دارد.منبع: thespruce ، دیجی کالامگ

بهترین روش برای تمیز کردن شیشه تلویزیون‌