پشت پرده انتقال آب خلیج فارس؛ پروژه‌ای که در فارس به بن‌بست رسید اما در اصفهان به سرانجام

پروژه حیاتی انتقال آب از خلیج فارس به استان فارس که با هدف حل بحران آب آغاز شد، به دلیل کمبود بودجه و عدم پیگیری کافی از سوی مسئولان به بن‌بست رسیده، در حالی که پروژه مشابه در اصفهان به ثمر نشسته است.

به گزارش اول فارس از شیراز به نقل از خبرگزاری فارس کاهش میزان بارش‌های جوی طی ۲ سال جاری زادبوم فارس را بیش از گذشته تحت‌الشعاع قرار داد و اجرای طرح‌های انتقال آب را به اولویتی اساسی‌تر تبدیل کرد.در این میان صنایع آب‌بر سهم قابل توجهی از منابع آبی را نیاز دارند که در استانی با خشکسالی‌های پیاپی، این روند گاهاً با چالش مواجه می‌شود. فارس، از مناطق خشک و کم بارش محسوب می‌شود و اقلیم این منطقه همچنان در حال دست و پنجه نرم کردن با خشکسالی است.علاوه بر این، بهره‌برداری بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی همچنین حفر چاه‌های متعدد که یا غیرمجاز حفر شده یا بی‌حساب و کتاب مجوز دریافت کرده‌اند، در گذر زمان فارس را با تنش آبی مواجه کرده است.پروژه انتقال آب از خلیج فارس به استان فارس از ابتدا با هدف تامین آب صنایع استان تعریف شد و بعد از اینکه در مرحله لوله‌گذاری قرار گرفت، صحبت از تخصیص ۱۰ درصد آب خلیج فارس به مصارف شرب به میان آمد تا شهرهایی که در مصرف آب شرب با مشکل مواجه هستند، از این آب بهره‌مند شوند.انتقال آب از خلیج فارس فرصتی مناسب در مقابل بهره‌برداران قرار می‌داد و تاکنون صنایع در ۲ شهرستان نی‌ریز و آباده از این منبع استفاده کرده‌اند.

توقف پروژه انتقال آب از خلیج فارس

اما حدود ۲ ماه پیش ناگهان زمزمه تعطیلی پروژه انتقال آب از خلیج فارس به استان فارس به گوش رسید و چند تن از کنشگران و فعالان اجتماعی این موضوع را تایید کردند.یک فعال اجتماعی که خود شاهد عینی تعطیلی پروژه بود با ارسال تعدادی فیلم و عکس، به خبرنگار فارس گفت: به خاطر اعتراض مردم و تنش آبی موجود در بیرمِ لارستان، سال گذشته سرعت کار پروژه، قدری افزایش یافته بود و به همین دلیل تعطیلی اخیر منطقی نبود.وی ادامه داد: وضعیت فعلی برای ما سوال ایجاد کرد و پس از پیگیری متوجه شدیم که نیروهایی که در این مسیر مشغول به کار بودند از صد نفر به ۲ نفر تقلیل یافته است!

این فعال اجتماعی تصریح کرد: پس از پرس و جو از دست اندرکاران پروژه متوجه شدیم که کانالی به طول یک کیلومتر آماده کار بوده اما با لودر پر از خاک کرده اند و تجهیزات کار را نیز به کارگاه برگردانند که علت اصلی توقف پروژه توسط پیمانکار، کمبود بودجه عنوان شده است.در پیگیری بعدی مشخص شد که به طور کلی از ۱۱۰ کیلومتر مسیر خط انتقال فاز نخست، فقط ۱۶ کیلومتر اجرا شده است. این مسئله که با به ثمر رسیدن پروژه انتقال آب در اصفهان همراه شد، پرسش‌های بی‌پاسخی را در میان افکار عمومی به همراه داشت.

 مشکل تامین هزینه و ترک پروژه از سوی پیمانکار

برای صحت‌سنجی موضوع مطرح شده با ۲ تن از مسؤولان مرتبط و نماینده مردم شیراز و زرقان در مجلس شورای اسلامی گفتگو کردیم.

جعفر قادری ۲۳ تیر ماه، با اشاره به توقف موقت پروژه انتقال آب از خلیج فارس به استان فارس گفت: در حال حاضر سرمایه گذار پروژه خارج از کشور است و فعلا به او دسترسی نداریم اما باید پیگیری کرد و به بررسی دلایل ترک سرمایه‌گذار از پروژه پرداخت.

وی افزود: پیش از این، پیگیری برای تامین مالی انجام شده و موافقت‌هایی از صندوق توسعه ملی برای تامین مالی پروژه اخذ شد اما از این ظرفیت استفاده موثری در مسیر اجرای پروژه نمی‌شود و اکنون که پروژه خط انتقال آب با مشکل مواجه شده، باید به سرمایه‌گذار کمک کنیم تا بتواند کار را تکمیل کند.

نماینده مردم شیراز و زرقان با بیان اینکه فاز نخست خط انتقال به طول ۱۱۰ کیلومتر از اوز تا بیرم تعریف شده بود که این مسیر به ۲ بخش ۵۰ و ۶۰ کیلومتری تفکیک شد، می‌افزاید: پیمانکار اجرای ۵۰ کیلومتر اول را شروع کرد و بخشی از لوله‌گذاری انجام شد اما پیش از پرداختن به بخش بعدی، کار متوقف شد.

قادری با اشاره به اینکه استان‌های فارس و اصفهان در مواجهه با پروژه انتقال آب ۲ تفاوت اساسی با یکدیگر دارند، اضافه کرد:مدیریت کلان در اصفهان بیشتر پیگیر این موضوع است و متاسفانه در استان فارس پروژه خط انتقال آب از خلیج فارس جزء اولویت‌های کلان استانی نیست که در این زمینه هر چه تذکر دادیم بی‌فایده بوده و مسؤولان استان چندان خود را درگیر این موضوع نمی کنند.

۲ روز بعد از انتشار گزارش فارس، یکی از خبرگزاری‌ها در خبری که قالب آن مشخص نشده بود، به نقل از معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری فارس از شتاب گرفتن پروژه خط انتقال آب خلیج فارس اشاره کرد.

محمود رضایی‌کوچی ضمن تشریح روند اجرای پروژه انتقال آب از خلیج فارس گفته بود: در حال حاضر زون‌های یک و دو طرح انتقال آب خلیج فارس با پیشرفت فیزیکی ۴۰ درصدی در حال اجرا هستند.

وی ادامه داد: زون‌های سه و چهار که در شهرستان‌های اوز و لارستان قرار دارند، به دلیل برخی شرایط خاص برای مدتی متوقف شدند که فعالیت‌های اجرایی آنان نیز به‌زودی آغاز خواهد شد.رضایی‌کوچی با اشاره به انعقاد قراردادهایی با صنایع متقاضی برای بهره‌برداری از منابع آبی این طرح گفت: صندوق توسعه ملی بخشی از منابع مالی مورد نیاز پروژه را تامین خواهد کرد که نقش مهمی در تسریع عملیات اجرایی ایفا کرده و آینده استان را از نظر تامین آب آشامیدنی و صنعتی تضمین خواهد کرد.از سرگیری اجرای این پروژه اتفاق خوبی است که می‌تواند فارس را از دست‌اندازهای موجود در تامین آب رها کند اما مشخص نیست معاون عمرانی استانداری با وجود اذعان به توقف اجرای زون‌های اصلی، چگونه از شتاب گرفتن خط انتقال آب به استان فارس سخن گفته است!؟

استاندار فارس نیز نهم مرداد ماه جاری در نشست مشترک اعضای کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی با وزیر نیرو و معاونین این وزارتخانه به پروژه انتقال آب از خلیج فارس به استان فارس اشاره کرد و گفت: عملکرد سرمایه‌گذار و مجری این پروژه تاکنون قابل قبول بوده و با مشارکت وزارت نیرو، سازمان برنامه و بودجه و صندوق توسعه ملی، از جمله از طریق خرید تضمینی، تسهیلات ارزی و ترغیب صنایع استان به پیش‌خرید آب، می‌توان بخش بزرگی از سرمایه مورد نیاز این طرح را تامین کرد.

حسینعلی امیری افزود: هم‌اکنون از آب خلیج فارس در مجتمع فولاد نی‌ریز استفاده می‌کنیم و یک خط انتقال دیگر تا آباده فعال است و عملیات اجرایی آن در حال انجام است. تمهیداتی برای سرعت‌بخشی به پروژه در نظر گرفته شده است.

وی وضعیت ذخایر آبی استان را نسبتا پایدار دانست و گفت: انتظار داریم با حمایت جدی‌تر وزارت نیرو و سایر نهادهای مرتبط، پروژه انتقال آب از خلیج فارس به این استان هرچه سریع‌تر به بهره‌برداری کامل برسد.

به گزارش فارس، اظهارات متناقض آن هم پیرامون پروژه اثرگذار و بااهمیتی همچون خط انتقال آب از خلیج فارس نه تنها کمکی به اجرای آن نمی‌کند بلکه نتیجه معکوسی را رقم می‌زند. بنابراین از مسؤولان انتظار می‌رود با شفاف‌سازی و تامین اعتبار مورد نیاز به تکمیل و در نهایت بهره‌برداری از طرح انتقال آب دریا به فارس کمک کنند.