۷ مورد از بهترین ارزهای دیجیتال حریم خصوصی که باید بشناسید!

حفظ حریم خصوصی مالی به یکی از دغدغه‌های جدی کاربران ارزهای دیجیتال تبدیل شده است. بسیاری از رمزارزهای شناخته‌شده مانند بیت‌کوین، با وجود غیرمتمرکز بودن، اطلاعات تراکنش‌ها را به‌صورت عمومی ثبت می‌کنند. این در حالی است که دسته‌ای خاص از ارزهای دیجیتال، معروف به «پرایوسی‌کوین‌ها»، طراحی شده‌اند تا هویت و تراکنش‌های کاربران را کاملاً ناشناس نگه دارند. در این مقاله، با ۷ مورد از مهم‌ترین و نوآورانه‌ترین ارزهای دیجیتال حریم خصوصی آشنا می‌شویم که نگاه عمیق‌تری به آزادی مالی و امنیت اطلاعات ارائه می‌دهند.

ارز دیجیتال حریم خصوصی چیست؟

ارز دیجیتال حریم خصوصی (Privacy Coin) نوعی از رمزارزهاست که طراحی آن به‌گونه‌ای است تا اطلاعات کاربران، شامل هویت، مبلغ تراکنش و آدرس کیف پول، به‌صورت ناشناس باقی بماند. برخلاف رمزارزهایی مانند بیت‌کوین یا اتریوم که تراکنش‌ها در بلاک‌چینی عمومی و شفاف ثبت می‌شوند، در پرایوسی‌کوین‌ها هیچ‌کس قادر به ردیابی یا مشاهده جزئیات انتقالات نیست.

معرفی ۷ ارز دیجیتال برتر حریم خصوصی

ارزهای دیجیتال برتر حریم خصوصی شامل مونرو، زدکش، ارز دش، بیم، گرین، ورج، فالا، فایرو، ناوس و دیکرید هستند. این ارزها از فناوری‌هایی مانند zk-SNARKs، Mimblewimble و امضای حلقه‌ای برای پنهان‌سازی اطلاعات کاربران استفاده می‌کنند.

۱. مونرو Monero) XMR)

وقتی صحبت از حریم خصوصی واقعی در دنیای رمزارزها می‌شود، نام مونرو همیشه در صدر فهرست قرار دارد. این ارز که در سال ۲۰۱۴ معرفی شد، بر خلاف بسیاری از رقبا، حریم خصوصی را نه یک ویژگی اختیاری، بلکه بخش جدایی‌ناپذیر از پروتکل خود قرار داده است. همه تراکنش‌ها در مونرو به‌صورت پیش‌فرض مخفی هستند؛ هیچ کاربری نمی‌تواند موجودی یا مقصد تراکنش دیگری را مشاهده کند.

فناوری‌هایی نظیر RingCT، Stealth Addresses و امضاهای حلقه‌ای، لایه‌هایی از ناشناسی را فراهم می‌کنند که حتی قدرتمندترین آنالیزورهای بلاک‌چین نیز نمی‌توانند به‌سادگی از آن عبور کنند. بر اساس داده‌های CoinMarketCap، مونرو تا جولای ۲۰۲۴ حجم بازاری معادل ۴.۹۲ میلیارد دلار داشته است.

جذابیت مونرو صرفاً فنی نیست؛ در کشورهایی مانند ایران که محدودیت‌های مالی گسترده‌ای وجود دارد، این ارز تبدیل به ابزاری برای حفظ حریم مالی در شرایط محدودیت‌های بین‌المللی شده است.

۲. زدکش Zcash)ZEC)

زدکش با یک ایده هوشمندانه وارد بازار شد: چرا کاربر نتواند خودش انتخاب کند که چه‌زمانی خصوصی بماند و چه‌زمانی شفاف باشد؟ این ارز که در سال ۲۰۱۶ با فناوری zk-SNARKs توسعه یافت، از دو نوع آدرس پشتیبانی می‌کند؛ آدرس‌های شفاف (t-address) که مانند بیت‌کوین اطلاعات تراکنش را آشکار می‌کنند و آدرس‌های محافظت‌شده (z-address) که تمامی جزئیات تراکنش را مخفی نگه می‌دارند. کاربران می‌توانند بسته به سطح حریم خصوصی مورد نیاز، یکی از این دو حالت را برای هر تراکنش انتخاب کنند.

زدکش در فضای مالیاتی و حسابرسی قانونی، امتیاز بزرگی دارد: «امکان ارائه تراکنش‌های شفاف در صورت نیاز». اما این انعطاف، نقطه ضعف هم محسوب می‌شود چرا که حریم خصوصی به‌صورت پیش‌فرض فعال نیست و درصد بالایی از تراکنش‌ها هنوز عمومی‌اند.

با این حال، بسیاری از کاربران به‌ویژه در کسب‌وکارهای رمزارزی، از زدکش برای انتقالات نیمه‌خصوصی استفاده می‌کنند. اگر به دنبال گزینه‌ای برای خرید ارز زد کش با قابلیت تنظیم شخصی‌سازی حریم خصوصی هستید، ZEC یکی از معدود انتخاب‌های قابل حسابرسی و در عین حال خصوصی باقی‌مانده است.

۴. بیم (BEAM)

بیم از ابتدا با در نظر گرفتن اصول حریم خصوصی و مقیاس‌پذیری طراحی شد. برخلاف پروژه‌هایی که از بیت‌کوین یا اتریوم منشعب شده‌اند، Beam با استفاده از پروتکل Mimblewimble ساختاری کاملاً متفاوت دارد که تراکنش‌ها را بدون نیاز به آدرس عمومی یا سابقه تاریخی قابل‌پیگیری ذخیره می‌کند.

یکی از مزایای کلیدی Beam رابط کاربری ساده و کیف پول‌های رسمی قدرتمند آن است که حریم خصوصی را برای کاربران عادی هم در دسترس قرار می‌دهد. همچنین، پشتیبانی از قراردادهای هوشمند سبک (Scriptless Scripts) باعث شده این پروژه صرفاً یک کوین مخفی نباشد، بلکه بستر توسعه نیز محسوب شود.

با وجود همه مزایا، بیم همچنان با چالش‌هایی مانند محدودیت در لیست شدن روی صرافی‌های بزرگ مواجه است. در سال ۲۰۲۴، حجم بازار آن حدود ۵۸ میلیون دلار بوده است؛ عددی که به نسبت فناوری‌اش، هنوز پتانسیل رشد دارد.

۵. گرین (GRIN)

گرین نیز همچون Beam بر پایه Mimblewimble ساخته شده، اما فلسفه آن متفاوت است: سادگی، سبکی و تمرکز بر آزادی بدون هیچ ساختار مرکزی. گرین هیچ شرکت پشتیبان، تیم بازاریابی یا پیش‌فروش اولیه‌ای ندارد. جامعه‌ای داوطلبانه و متن‌باز آن را توسعه می‌دهد؛ درست مانند ایده‌آل‌های اولیه بیت‌کوین.

در گرین هیچ آدرس ثابتی وجود ندارد؛ تراکنش‌ها به‌صورت مستقیم بین دو کاربر هماهنگ می‌شوند و هیچ دیتایی برای ردیابی ذخیره نمی‌شود. این سطح از ناشناسی، در کنار عدم وجود بلاک‌اطلاعات قابل‌تحلیل، گرین را به یکی از «پاک‌ترین» پرایوسی‌کوین‌ها تبدیل کرده است.

اما سادگی بیش از حد گرین گاهی نقطه ضعف است. عدم وجود GUI رسمی، نبود حمایت سازمانی و پیچیدگی راه‌اندازی برای کاربران تازه‌کار، باعث شده نرخ پذیرش آن نسبت به دیگر ارزها پایین‌تر بماند.

۶. ورج Verge (XVG)

ورج خود را به‌عنوان ارزی سریع، سبک و سازگار با استفاده‌های روزمره معرفی می‌کند. برخلاف پروژه‌هایی که بر رمزنگاری پیچیده متکی هستند، ورج از ترکیب شبکه Tor و I2P برای پنهان‌سازی IP کاربران استفاده می‌کند؛ یعنی در سطح شبکه به‌جای بلاک‌چین.

در عمل، تراکنش‌های ورج همچنان عمومی هستند، اما هویت ارسال‌کننده تا حد زیادی محافظت می‌شود. مزیت بزرگ این ارز در سرعت بالای تایید تراکنش‌ها و کارمزد نزدیک به صفر است.

هرچند منتقدان معتقدند سطح حریم خصوصی ورج به‌اندازه رقبای جدی مثل مونرو نیست، اما قابلیت سازگاری آن با دستگاه‌های ضعیف‌تر، پشتیبانی چند کیف پول و استفاده در برخی فروشگاه‌های آنلاین، این کوین را به گزینه‌ای محبوب برای کاربران نیمه‌حرفه‌ای تبدیل کرده است. در آگوست ۲۰۲۴، حجم بازار ورج حدود ۹۱ میلیون دلار گزارش شده است.

۷. فانتوم کوین Phala Network (PHA)

فالا نتورک شاید به‌صورت مستقیم یک «پرایوسی‌کوین» کلاسیک نباشد، اما نقش مهمی در آینده حریم خصوصی دارد. این پروژه مبتنی بر Polkadot است و با استفاده از فناوری Trusted Execution Environment (TEE)، محیط‌هایی امن برای اجرای قراردادهای هوشمند محرمانه فراهم می‌کند.

در واقع فالا به‌جای تمرکز بر خود تراکنش، روی پردازش داده‌های حساس در دی‌اپ‌ها تمرکز دارد. کاربرد اصلی آن در متاورس، گیم‌فای، بازارهای NFT و هر جایی‌ است که اطلاعات کاربر باید بدون افشای عمومی پردازش شوند.

ارز بومی شبکه، PHA، برای پرداخت هزینه اجرای قراردادها و اعتبارسنجی به‌کار می‌رود. در حالی‌که حجم بازار فالا در ۲۰۲۴ حدود ۱۴۸ میلیون دلار اعلام شده، همکاری‌های آن با پروژه‌هایی مانند Litentry، Bifrost و Moonbeam، پتانسیل بالایی برای رشد در اکوسیستم Web3 ایجاد کرده است.

چرا ارزهای دیجیتال حریم خصوصی اهمیت دارند؟

در دنیایی که نظارت مالی به امری فراگیر تبدیل شده، ارزهای دیجیتال حریم خصوصی بیش از همیشه اهمیت پیدا کرده‌اند. برخلاف رمزارزهای عمومی که تراکنش‌های آن‌ها در بلاک‌چینی شفاف ثبت می‌شود، پرایوسی‌کوین‌ها به کاربران این امکان را می‌دهند که مالکیت و فعالیت‌های مالی خود را از دید عموم، نهادهای دولتی یا حتی رقبای تجاری پنهان نگه دارند.

در کشورهایی با محدودیت‌های مالی مانند ایران، این ویژگی‌ها صرفاً مزیت نیستند بلکه نیاز واقعی ما هستند. بسیاری از کاربران برای دور زدن تحریم‌ها، جلوگیری از مصادره دارایی یا حتی حفظ امنیت شخصی‌شان به ابزارهایی نیاز دارند که بتوانند بدون ترس از ردیابی، دارایی دیجیتال خود را جابه‌جا کنند.

از سوی دیگر، در فضای بین‌المللی نیز دغدغه‌هایی مانند محافظت از حریم خصوصی ژورنالیست‌ها، فعالان سیاسی یا حتی کسب‌وکارهای حساس وجود دارد. پرایوسی‌کوین‌ها، با وجود فشارهای نظارتی فزاینده، هنوز یکی از معدود گزینه‌هایی هستند که امکان انجام تراکنش‌های واقعاً خصوصی را فراهم می‌کنند و همین، آن‌ها را به بخشی حیاتی از آینده آزادی مالی تبدیل می‌کند.

آینده ارزهای دیجیتال حریم خصوصی

آینده ارزهای دیجیتال حریم خصوصی در دو مسیر موازی در حال حرکت است: از یک‌سو، فشارهای قانونی و محدودیت‌ها در حال افزایش‌اند؛ از سوی دیگر، تقاضا برای حفظ حریم خصوصی و تراکنش‌های غیرقابل ردیابی همچنان رو به رشد است.

مقرراتی مانند قانون سفر (Travel Rule) که توسط گروه اقدام مالی (FATF) ارائه شده، صرافی‌ها را ملزم می‌کند اطلاعات هویتی کاربران را هنگام جابه‌جایی رمزارز افشا کنند. در اتحادیه اروپا نیز، چارچوب MiCA محدودیت‌هایی برای توکن‌های متمرکز بر ناشناسی وضع کرده است. نتیجه چه بود؟ حذف مونرو و زدکش از برخی صرافی‌های بزرگ مانند Binance و Huobi در سال‌های اخیر.

با این حال، فناوری‌های نوین مانند zk-SNARKs و Mimblewimble همچنان در حال پیشرفت‌اند و پروژه‌هایی مانند Beam، Firo و Phala در حال تعریف کاربردهای جدیدی برای حریم خصوصی در Web3، متاورس و قراردادهای هوشمند هستند. همچنین، علاقه روزافزون کاربران به محافظت از داده‌ها در برابر شرکت‌ها، دولت‌ها و حتی الگوریتم‌های تبلیغاتی باعث شده تحلیل‌گران، آینده‌ای مثبت برای پرایوسی‌کوین‌ها متصور شوند.

اگر به دنبال فهم عمیق‌تری از روندهای بازار، تغییرات نظارتی و فناوری‌های مرتبط هستید، مطالعه آخرین تحلیل های ارز دیجیتال می‌تواند چشم‌انداز دقیق‌تری از آینده این حوزه به شما ارائه دهد.

نتیجه‌گیری

در ایران، گاهی حتی ساده‌ترین کارهای مالی شبیه رد شدن از میدان مین است نه فقط برای سرمایه‌گذارها، بلکه برای هر کسی که بخواهد یک تراکنش بین‌المللی انجام دهد. وقتی راه‌های رسمی به بن‌بست می‌خورند، ناچار می‌شوید به مسیرهای جایگزین فکر کنید. پرایوسی‌کوین‌ها دقیقاً از همین جنس‌اند: نه تقلب‌اند، نه دور زدن قانون؛ فقط دریچه‌ای برای حفظ بخشی از استقلال مالی در سیستمی که اغلب هیچ اختیاری برایتان باقی نمی‌گذارد.

ما، در تجربه زیسته‌مان، خوب می‌دانیم که گاهی «ناشناس بودن» تنها راه برای امن ماندن است. ارزهای دیجیتال حریم خصوصی، فارغ از هیاهوی رسانه‌ای یا وعده‌های تبلیغاتی، می‌توانند همان تکه‌ای از آزادی باشند که از میان لایه‌های نظارت، سانسور و تحریم نشت کرده است.

در جهانی که همه‌چیز در حال ردیابی است، شاید داشتن حق انتخاب برای دیده نشدن، یک امتیاز نادر باشد و ما قدرش را بیشتر می‌دانیم.