یک مطالعه جدید: بی‌خوابی مزمن پیری مغز را تسریع می‌کند

یافته‌های یک مطالعه جدید علمی نشان می‌دهد که بی‌خوابی مزمن تنها بر کیفیت زندگی روزمره تأثیر نمی‌گذارد، بلکه می‌تواند به طور مستقیم بر سلامت مغز تأثیر گذاشته و با تسریع روند پیری آن، خطر ابتلا به زوال عقل را تا ۴۰ درصد افزایش دهد. 

به گزارش اول فارس یافته‌های یک مطالعه جدید علمی که در مجله «نورولوژی» منتشر شده، نشان می‌دهد که بی‌خوابی مزمن نه تنها برنامه خواب را مختل می‌کند، بلکه می‌تواند روند پیری مغز را نیز تسریع بخشد و خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش دهد.

بر اساس این پژوهش، افرادی که حداقل سه شب در هفته به مدت سه ماه یا بیشتر با بی‌خوابی دست و پنجه نرم می‌کنند، ۴۰ درصد بیشتر از کسانی که خواب طبیعی دارند، در معرض ابتلا به زوال عقل یا اختلالات خفیف شناختی قرار دارند. به گفته محققان، این میزان خطر معادل ۳.۵ سال پیرتر شدن مغز است.

ارتباط خواب و سلامت مغز

دکتر دیه‌گو ز. کاروالهو، متخصص مغز و اعصاب در کلینیک مایو آمریکا و یکی از نویسندگان این مطالعه، در این باره گفت: «این یافته‌ها به شواهد رو به رشدی اضافه می‌شود که نشان می‌دهد خواب تنها برای استراحت نیست، بلکه برای مقاومت و سلامت مغز نیز اهمیت دارد.»

تیم تحقیقاتی کاروالهو بیش از ۲۷۵۰ بزرگسال با سلامت ذهنی مناسب را به مدت نزدیک به شش سال تحت نظر قرار دادند. در میان این افراد، ۱۴ درصد کسانی که بی‌خوابی داشتند، دچار زوال عقل یا اختلال خفیف شناختی شدند، در حالی که این رقم در افراد بدون بی‌خوابی ۱۰ درصد بود. همچنین، شرکت‌کنندگان مبتلا به بی‌خوابی، افت شدیدتری در تست‌های تفکر تجربه کردند.

بی‌خوابی؛ هشدار اولیه برای مشکلات شناختی

کاروالهو افزود: «ما کاهش سریع‌تر مهارت‌های تفکر و تغییراتی در مغز مشاهده کردیم که نشان می‌دهد بی‌خوابی مزمن می‌تواند هشدار اولیه یا حتی عاملی در بروز مشکلات شناختی در آینده باشد.» این نتایج حتی پس از در نظر گرفتن عواملی مانند سن، فشار خون بالا، آپنه خواب و مصرف داروهای خواب‌آور نیز ثابت باقی ماند.

با این حال، محققان تاکید می‌کنند که این مطالعه تنها ارتباط میان بی‌خوابی و سلامت مغز را نشان می‌دهد و به طور قطعی ثابت نمی‌کند که بی‌خوابی علت مستقیم مشکلات مغزی است و پژوهش‌های بیشتری برای مشخص شدن این رابطه لازم است.

تأثیر بی‌خوابی بر آسیب‌های مغزی

این مطالعه همچنین نشان داد که بی‌خوابی مزمن می‌تواند بر سلامت مغز برخی افراد تأثیر بیشتری بگذارد. در اسکن مغزی شرکت‌کنندگانی که می‌گفتند کمتر از حد معمول می‌خوابند، نقاط سفید بیشتری که نشانه آسیب مغزی است، مشاهده شد. همچنین، در مغز این افراد، پلاک‌های آمیلوئید، پروتئین‌هایی که با بیماری آلزایمر مرتبط هستند، بیشتر دیده شد. سطح این پلاک‌ها در آن‌ها مشابه افرادی بود که ژن APOE4 (افزایش‌دهنده خطر آلزایمر) را داشتند.

اهمیت درمان بی‌خوابی

دکتر کاروالهو در پایان گفت: «نتایج ما نشان می‌دهد که بی‌خوابی ممکن است مغز را از طریق راه‌های مختلفی تحت تأثیر قرار دهد، نه تنها از طریق پلاک‌های آمیلوئید، بلکه از طریق رگ‌های کوچک خون‌رسان به مغز.» او با اشاره به اینکه بی‌خوابی خطر بیماری‌های دیگری مانند فشار خون بالا، دیابت و افسردگی را نیز افزایش می‌دهد، بر اهمیت درمان آن تاکید کرد. به گفته او، درمان بی‌خوابی نه تنها کیفیت خواب را بهبود می‌بخشد، بلکه احتمالاً به حفظ سلامت مغز در دوران پیری نیز کمک می‌کند.