جزئیات کشف یک خمره در تپه روباهی کناره مرودشت

به گزارش اول فارس، باستان‌شناسان در کاوش‌های اخیر خود در نزدیکی تخت جمشید، موفق به کشف شواهدی از یک تدفین خمره‌ای باستانی و لایه‌های فرهنگی مهمی شدند. این یافته‌ها در تپه‌ روباهی کناره، در فاصله کمتر از دو کیلومتری جنوب مجموعه جهانی تخت جمشید در استان فارس به دست آمده است.

بر اساس این گزارش ، تیمی از باستان‌شناسان به سرپرستی فضل‌الله حبیبی، کارشناس پایگاه میراث جهانی تخت جمشید، با هدف تعیین دقیق محدوده و حریم حفاظتی تپه روباهی کناره، پروژه‌ای پژوهشی را آغاز کردند. این تپه یکی از استقرارگاه‌های مهم فرهنگی دشت مرودشت است که با دوره بانش (آغاز ایلامی) مرتبط است.

در جریان این کاوش، ۱۳ گمانه (چاله آزمایشی) یک در یک متر ایجاد شد که نتایج ارزشمندی به همراه داشت. مهم‌ترین یافته‌ها شامل موارد زیر است:

• کشف تدفین خمره‌ای: شواهدی از یک تدفین خمره‌ای متعلق به دوره بانش که اهمیت این منطقه را در مطالعات پیش از تاریخ ایران نشان می‌دهد.
• برخورد با لایه فرهنگی متراکم جوش کوره: این لایه نشان‌دهنده فعالیت‌های صنعتی و فرهنگی گسترده در این محوطه باستانی است.

بر اساس این یافته‌های جدید، ابعاد تپه روباهی کناره بسیار بزرگ‌تر از تصورات قبلی است. در حالی که پیش از این گمان می‌رفت این محوطه مربعی‌شکل با ابعاد ۱۰۰ در ۱۰۰ متر باشد، اکنون مشخص شده که دارای کشیدگی شرقی-غربی با طول حداقل ۲۰۰ متر و عرض ۱۰۰ متر است. این کشف نشان‌دهنده گستردگی و اهمیت بسیار بیشتر این محوطه در مقایسه با ارزیابی‌های پیشین است.

این پروژه توسط پایگاه میراث جهانی تخت جمشید تأمین مالی می‌شود. هدف اصلی آن، علاوه بر اکتشاف، مستندسازی دقیق یافته‌ها و تعیین حریم حفاظتی مناسب برای حفاظت از محوطه در برابر آسیب‌های محیطی و انسانی است. انتظار می‌رود نتایج این پژوهش نقش مهمی در شناخت بهتر الگوهای استقرار انسانی در هزاره سوم پیش از میلاد در دشت مرودشت ایفا کند.

دوره فرهنگی بانِش

بانش نام دوره ای دوره‌ای فرهنگی به موازات دورۀ فرهنگی عیلام آغازین، برگرفته از محوطه‌ای باستانی به همین نام در استان فارس. قدمت آن به حدود ۳۳۰۰ تا ۲۹۰۰پ‌م می‌رسد.این دوره، معرّف دورۀ آغاز شهرنشینی در حوضۀ رود کُر در استان فارس است.

بر اساس دگرگونی سفال‌ها دورۀ فرهنگی بانش به سه مرحلۀ اصلی آغاز بانش، بانش جدید، و بانش قدیم تقسیم می‌شود. در دورۀ آغاز بانش و بانش جدید شمار جمعیت در منطقه کاهش می‌یابد، اما در پایان دوره ظاهراً در نتیجۀ تعاملات فرهنگی با خوزستان و مهاجرت مردمانی جدید، بر جمعیت منطقه افزوده شده و محوطۀ باستانی تَل مَلیان به یک شهر تبدیل می‌شود.

برخی از محققین از جمله سامنر سال­ها معتقد به توقفهای زیستی بین این دو دوره در فارس بوده­ اند. در سال­های اخیر میلر و سامنر اذعان دارند که جمعیت کمی بین این دو دوره در ملیان ساکن بوده است.