نظرات ایثارگران درباره دستورالعمل جدید تسهیلات مسکن که بنیاد شهید باید بداند

دستورالعمل جدید تسهیلات مسکن ایثارگران در سال ۱۴۰۴ توسط بنیاد شهید، موجی از ناامیدی و انتقاد را در میان این قشر برانگیخته است. مبالغ ناچیز وام در برابر تورم افسارگسیخته، تبعیض میان گروه‌های مختلف ایثارگران (به ویژه جانبازان زیر ۲۵ درصد و رزمندگان)، و ناکارآمدی بنیاد شهید، مهمترین دلایل عدم رضایت آنهاست. بسیاری این اقدامات را شعاری و بی‌فایده برای حل واقعی مشکلات مسکن خود می‌دانند.

دستورالعمل جدید تسهیلات مسکن ایثارگران بنیاد شهید در سال ۱۴۰۴

دفتر مسکن و تسهیلات رفاهی بنیاد شهید و امور ایثارگران، در مهرماه سال ۱۴۰۴، دستورالعملی جدید برای تسهیلات بانکی خرید یا ساخت مسکن به ایثارگران ابلاغ کرد. این تسهیلات با هدف بهبود وضعیت مسکن مشمولین و با تأمین منابع ملی اعطا می‌شود و شش اولویت مشخص برای پرداخت دارد. در صدر این اولویت‌ها، جانبازان ۲۵ درصد و بالاتر، آزادگان، والدین، همسران و فرزندان شهدا قرار دارند که تاکنون از این خدمت استفاده نکرده‌اند. همچنین، فرزندان صغیر یا همسر فاقد فرزند جانباز و آزاده متوفی (به شرط عدم استفاده قبلی ایثارگر)، جانبازان تا ۲۴ درصد که وام نگرفته‌اند و جانبازان ۷۰ درصد و بالاتر با مسکن نامناسب (پس از تسویه وام قبلی و با تایید استان) شامل این تسهیلات می‌شوند. فرزندان جانبازان ۷۰ درصد و بالاتر که قبلاً وام دریافت نکرده‌اند و ایثارگرانی که کمتر از سقف وام مصوب سال ۱۳۹۰ تسهیلات گرفته‌اند (فقط برای یک‌بار و در قالب ساخت، پس از تسویه وام قبلی)، نیز در اولویت‌های بعدی قرار دارند.

سهمیه هر استان از این تسهیلات بر اساس آمار مشمولین و عملکرد سال‌های گذشته تعیین شده و استان‌ها موظف به توزیع آن در سطح شهرستان‌ها و ثبت در سامانه سجایا هستند. نحوه اقدام شامل اطلاع‌رسانی به ایثارگران جهت ثبت نام اینترنتی، تطبیق با ضوابط، بررسی دقیق مبایعه‌نامه برای جلوگیری از تخلفاتی مانند فروش وام یا معاملات صوری، تکمیل فرم اطلاعات مسکن، اسکن مدارک مربوطه (مبایعه‌نامه، کپی سند یا جواز ساخت) در سامانه و پیگیری امور اداری تا مرحله جذب و ثبت وام در سامانه سجایا است.

میزان تسهیلات (سقف وام) نیز بر اساس موقعیت جغرافیایی متفاوت است: برای شهرهای با جمعیت بیش از یک میلیون نفر، ۷ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال؛ برای مراکز استان‌ها ۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال؛ برای سایر شهرستان‌ها ۵ میلیارد ریال و برای روستاها ۴ میلیارد ریال در نظر گرفته شده است. همچنین، سقف تسهیلات برای شهرهای جدید معادل سقف تسهیلات مرکز همان استان خواهد بود.

ملاحظات و تذکرات مهمی نیز در این دستورالعمل ذکر شده است. از متقاضیان تعهدنامه‌ای مبنی بر عدم دریافت تسهیلات بانکی مسکن قبلی اخذ و در سامانه سجایا بارگذاری می‌شود. امکان صدور معرفی‌نامه الکترونیکی بیش از سهمیه تعیین‌شده وجود ندارد و هرگونه تغییر دستی یا مکاتبه کتبی با بانک برای اصلاح آن ممنوع است. استان‌ها موظفند سهمیه تخصیص‌یافته را به طور کامل برای افراد واجد شرایط معرفی کنند، در غیر این صورت سهمیه از طرف اداره کل کسر خواهد شد. ملاک ارائه تسهیلات صرفاً صدور معرفی‌نامه از سامانه سجایا بوده و پرداخت وام به متقاضیانی که در شهری غیر از محل پرونده خود درخواست دارند، پس از ثبت درخواست و تایید بنیاد استان مبدأ امکان‌پذیر است. نظارت مستمر بر اجرای صحیح دستورالعمل و پایش و صحت‌سنجی معرفی‌نامه‌ها توسط استان الزامی است و اجرای این مفاد پس از ابلاغ سهمیه وام توسط بانک‌های عامل به سرپرستی‌های استانی ممکن می‌شود.

نظرات ایثارگران نسبت به دستورالعمل جدید تسهیلات مسکن ایثارگران

نظرات ایثارگران در واکنش به انتشار خبر ابلاغ دستورالعمل جدید تسهیلات مسکن ایثارگران سال ۱۴۰۴ توسط بنیاد شهید  طیفی از نارضایتی شدید تا ابراز ناامیدی و انتقاد به کارآمدی بنیاد شهید را نشان می‌دهد.

ایثاگران می گویند بسیاری از جنبه‌های این دستورالعمل، با واقعیت‌های اقتصادی و نیازهای این قشر در تضاد دیده می‌شود:

 ناامیدی از مبالغ وام و تورم:

• محسن و جانباز: “آخه ۷۵۰ میلیون تومان برای خرید مسکن چیه؟ من حداقل ۳، ۴ میلیارد نیاز دارم تا بتوانم از وام ۷۵۰ تومانی شما استفاده کنم.” “۷۵۰ میلیون کدوم قبرستونی خونه میدن؟ هر کوره دهاتی هم بخای خونه بخری باید ۲ میلیارد بذاری روش.”
• محمد بیگلری: “خدا لعنتتان کند. آخه با ۵۰۰ میلیون توی شهری مثل سیرجان آیا میشه خانه خرید ویا ساخت؟!”
• عبدالله: “هفتصد و پنجاه میلیون تومان چند درصد هزینه خرید مسکن است؟ بقیه اش از کجا بیاید؟”
• محمد: “شرایط وام مسکنتان خیلی سخته هیچ جانبازی نمیتونه با پونصد یاهفتصد خونه بخره چون تودور افتاده ترین نقاط ایران هیچ خونه ای زیر یک تا دوملیاردتومن نیست.”

۲. انتقاد به عدم عدالت و تبعیض:

• ساسان حدادنسب: “این همه ساله از جنگ میگذره وتابحال این قشر از همه چی بحد وفور بهرمند شده اند… هنوز میخواهید هرچی امکاناته فقط به این قشر بدیدین؟! تو جامعه ما نیازمند و مستحق واقعی زیاده.”
• کریم: “بنیاد جانبازان مرکز بی عدالتی است . خصوصا برای جانبازان بالای ۲۵درصد تا۴۹ درصد.”
• حسین: “درصد برای کل رزمندگان باید باشد… چرا تبعیض و اجحاف در حق رزمندگان… ما در جبهه‌ها ید واحد بودیم و هستیم ریشه ظلم و تبعیض را خشک کنید تفرقه نیندازید.”
• فریبرز ع و ناشناس: “یک بام و دو هوا هرچه امتیاز هست به آینه‌ای که نام بردید می‌رسد و عدالت صفر چرا رزمندگان که ۱۸ماه کمتر یا بیشتر در جبهه بودند… را هیچ جا… به رسمیت نمی شناسند.”
• بهمن احمد پوررشید : “بخدا که شرم کنید یعنی جانبازان زیر ۲۵ درصد باید برن بمیرن.”
• احمد دوزنده مبرز: “ایا واژه مقدس ایثار و ایثارگران از نظر حضرات فقط ان دو قشر شریف خانواده‌های شهدا و جانبازان هستند؟”

 اعتراض به وضعیت جانبازان زیر ۲۵ درصد:

• جانبازی که بیست ودو ماه درجبهه بوده: “جانبازی که بیست ودو ماه درجبه بوده دوش به دوش همرزمانش ازخود گذشتگی کرده الان باماهی ۱۰ تومان بااین تورم زندگی کنه کرایه خانه هم بده به جرم اینکه درصد ش زیر ۲۵ هست کجای این عدالته.”
• ناشناس: “جانبازان زیر ۲۵ درصد هم دوشادوش بقیه تو جبهه جنگیدن از روح و روان و جسمشون گذشتن چرا هیچکاری برای اینها نمیکنین که خیلیاشون الان در شرایط بد اقتصادی هستن.”
• حس: “بهتر که به ما زیر ۲۵ درصد وام مسکن نمی‌دن چون با این وام یک توالت هم نمیشه بخریم تف تو ذات اونهایی که این بخشنامه ها را میدن.”

 انتقاد به عملکرد بنیاد شهید و سیستم:

• مرتضی: “من ۱۶ سال داشتم جانباز شدم الان ۶۳ سال دارم .هنوز هیچ خیری ندیده ام… وام مسکن الان به دردکدام ابله می خورد؟!”
• فرهاد: “واقعا خجالت داره هر وقت تبلیغ دانیتان گیر می‌کنه شهدا ایثارگران جانبازان خط اول هستند اما موقع عمل ناتوانتر از اونی هستید که یک گره از مشکل این عزیزان را باز کنید خدا از شما نگذره.”
• محمد : “مگه شما منتشرمیکنید؟ گزینشی منتشر میکنید. رسانه باید حریّت وشرافت داشته باشد.”
• جانباز : “به اسم جانباز ، به اسم شهید یک مشت افراد فرصت طلب فقط و فقط جیب خودشان را پر کرده اند… لطفا جانباز جانباز نکنید.”
• جانباز : “خواهشا بس کنید.۳۴سال داریم عین همین مطلب را می بینیم و میشنویم اما فقط درحدشعار… جامعه فکرمیکند ایثارگران دیگه مشکل مسکن ندارند، اماواقعیت چیزدیگریست.”
• اسد: “یک بار برای همیشه خانه بسازید با فول امکانات بدهید به خانواده شهدا و ایثارگران… اینجوری فقط، بودجه ی کشور جیب دلال‌ها واسطه ها می رود ومشکل مسکن این عزیزان هم حل نمیشه.”

 مشکلات مربوط به دریافت وام‌های قبلی:

• ابراهیم جعفری: “دومرحله وام مسکن در چندین سال قبل گرفتم و تسویه کردم ولی خداوکیلی حتی در زمان خودش بااین وامها در هرمرحله حتی یک لنگه درب خانه را نتوانستم بخرم… سوالم این است باوجودداشتن چنین شرایطی میتوانم برای دریافت وام اقدام کنم.”
• سید محمد حسین حائری و ناشناس : “بنده جانباز ۴۰درصد هستم در سال ۸۵ سه میلیون بعنوان مسکن دریافت نمودم و چندین سال است که تسویه نموده ام حال ۱۴۰۴ مراجعه نمودم جهت وام مسکن کشتن شما قبلا گرفته اید حال شما بفرمائید تکلیف من چیست.”
• ناشناس : “۲۰سال پیش مبلغ ۵میلیون بنیاد وام مسکن داده و سالها پیش تسویه شده الان بنیاد میگه وام دریافت کردین وام مسکن تعلق نمیگیره.”

 دغدغه‌های رزمندگان فاقد درصد جانبازی:

• گل‌تبار : “چرا بی عدالتی منکه بیست ماه جبهه جنگ بودم خط مقدم ، چه گناهی کردم که مجروح نشدم آقایان ما هم هستیم.”
• مرتضی گروسی: “آیا ما ایثارگران سرباز وظیفه که ۲سال درجبهه بودیم و الان دوتا کارت دادن بما یکی ایثار یکی حکمت… هیچ ارزشی برای ما قائل نیستند.”
• فرزی چاوش: “اما من رزمنده داوطلبی که دوش به دوش جانبازان وشهدای عزیز،به صورت داوطلبانه در ایام دفاع حضور داشته‌ام،چرا هیچگونه مزایا و وامی… نصیبمان نمی شود.”

 فساد و اختلاس:

• جانباز  و محمد بیگلری: ایثارگران بین مبالغ کم وام مسکن خود و اختلاس‌های کلان، ارتباطی می‌بینند و خواستار اختصاص بودجه اختلاس‌شدگان به حل مشکلات مسکن ایثارگران هستند.

ایثارگران، به ویژه آن دسته که با درصد پایین جانبازی یا عنوان رزمنده، سال‌ها از خدمات مناسب محروم بوده‌اند، از مبلغ ناچیز وام مسکن با توجه به تورم شدید، قوانین دست‌وپاگیر و تبعیض‌های موجود در این دستورالعمل به شدت ناراضی هستند. بسیاری این اقدامات را صرفاً شعار و ابزاری برای سیاست‌ورزی می‌دانند که در عمل هیچ گره‌ای از مشکلات مسکن آنها باز نمی‌کند و حتی به جایگاه اجتماعی و روحی آنان نیز لطمه می‌زند.

ایثاگران خواستار بازنگری جدی در نحوه خدمات‌رسانی، توجه به واقعیت‌های اقتصادی و رفع تبعیض‌ها برای ارج نهادن واقعی به فداکاری‌هایشان هستند. این نظرات نشان‌دهنده یک مشکل عمیق‌تر در نحوه مدیریت پرونده ایثارگران و عدم هماهنگی با نیازهای واقعی و به‌روز آنها در بستر جامعه است.