طباشیر؛گیاهی جادویی و موثر برای درمان کیست تخمدان و تنظیم قاعدگی

تصور کنید ماده‌ای سفیدرنگ و بلوری از دل ساقه‌های بامبو که درمانی طبیعی برای انواع کیست‌ها باشد. طباشیر (تباشیر) همان ماده شگفت‌انگیزی است که این روزها در محافل طب سنتی و گیاه‌درمانی بسیار مطرح شده است. بسیاری از بانوان جوان و میانسال درگیر کیست‌های تخمدان هستند؛ عارضه‌ای که می‌تواند با نشانه‌هایی نظیر درد لگن و بی‌نظمی‌های قاعدگی ظاهر شود. در حالی که پزشکی مدرن روش‌های مختلفی برای درمان کیست‌ها ارائه می‌دهد، گرایش به درمان‌های گیاهی رو به افزایش است. گیاه طباشیر در طب ایرانی-اسلامی راهکاری امیدبخش برای برطرف کردن کیست‌های تخمدان و سایر انواع کیست شناخته شده است.

طباشیر  به شکل لغوی «تباشیر» امروزه بین مردم رایج بوده، اما املای صحیح همان «طباشیر» است. این ماده گیاهی، سفید‌رنگ و شیشه‌ای شکل است که از درون نوعی نی هندی یا بامبو استخراج می‌شود. این ماده که به صورت بلورهای کوچک و سخت دیده می‌شود، در واقع شیره خشک‌شده داخل گره‌های ساقه بامبو بوده و جنس آن عمدتاً از سیلیس (سیلیکا) است. شاید برایتان سؤال باشد طباشیر چگونه به دست می‌آید؛ به بیان ساده، وقتی ساقه‌های نوعی گیاه بامبو شکاف داده شوند، ماده‌ای شیری‌رنگ از درون گره‌ها ترشح و خشک می‌شود که پس از فرآوری به طباشیر تبدیل می‌گردد. در منابع طب سنتی از طباشیر با نام‌هایی مانند شکر بامبو یا بامبو‌کَن نیز یاد شده است و در زبان فارسی گاه به آن طباشیر هندی می‌گویند.

جالب است بدانید طباشیر در گذشته بیشتر از هندوستان به سایر کشورها صادر می‌شد و به همین دلیل لفظ طباشیر هندی رایج شده است. این ماده طعمی کمی شیرین و حالتی شبیه نشاسته دارد و از دیرباز در طب سنتی ایران، هند و چین یک داروی پرارزش بوده است. حال که می‌دانیم طباشیر از کجا می‌آید، بهتر است ببینیم چرا اخیراً این همه توجه را به خود جلب کرده است.

خواص طباشیر

طباشیر به خاطر ترکیبات مفیدی که دارد (از جمله سیلیس، پتاسیم، آهن، آهک و اسید سیلیکات) دارای طیف گسترده‌ای از اثرات درمانی است. طب سنتی طباشیر را ماده‌ای با طبع سرد و خشک می‌داند که می‌تواند حرارت و رطوبت اضافی بدن را کاهش دهد. این گیاه در منابع کهن به عنوان شادی‌آور، تقویت‌کننده معده و کبد، خشک‌کننده رطوبات زائد و ضدالتهاب معرفی شده است. مهم‌ترین خواص و کاربردهای طباشیر که امروز مورد توجه قرار گرفته‌اند شامل موارد زیر است:

درمان کیست با طباشیر

درمان انواع کیست‌های بدن شاخص‌ترین کاربرد گیاه طباشیر است. حکیمان طب سنتی از گذشته از طباشیر برای کوچک کردن و از بین بردن کیست‌ها و تومورها بهره می‌گرفتند. طباشیر با خاصیت خشک‌کنندگی خود، مایعات جمع‌شده درون کیست را جذب کرده و به مرور زمان کیست را تحلیل می‌برد. همچنین اثر ضدالتهابی طباشیر به کاهش ورم و التهاب پیرامون کیست کمک می‌کند و درد و فشار ناشی از آن را تسکین می‌دهد. از کیست‌های تخمدان و رحم در زنان تا کیست‌های پستان، کلیه، کبد، طحال و حتی کیست‌های پوستی، همگی در طب سنتی جزو موارد مصرف طباشیر ذکر شده‌اند. برای نمونه، اطبای سنتی ترکیب طباشیر با آب شاهی (عرق یا جوشانده تخم شاهی) را یکی از بهترین روش‌های درمان کیست تخمدان می‌دانند که علاوه بر کوچک کردن کیست، به تنظیم قاعدگی بانوان نیز کمک می‌کند.

همچنین گزارش‌هایی از بهبود کیست تخمدان و حتی جلوگیری از جراحی با مصرف به‌موقع طباشیر وجود دارد. البته باید توجه داشت که درمان‌های گیاهی نیاز به صبر و مداومت دارند و طباشیر نیز معمولاً در یک دوره چند هفته‌ای اثر خود را نشان می‌دهد. در کنار طباشیر، استفاده از سایر درمان‌های گیاهی مانند مصرف بهترین دمنوش برای کیست تخمدان نیز توصیه می‌شود. در مجموع، طباشیر را می‌توان یک دشمن طبیعی کیست نامید که در صورت استفاده صحیح و منظم، بسیاری از انواع کیست‌های داخلی و خارجی بدن را مهار می‌کند.

طباشیر و اندومتریوز

اندومتریوز بیماری‌ای است که در آن بافت داخلی رحم در بیرون از رحم رشد می‌کند و اغلب به تشکیل کیست‌های موسوم به کیست شکلاتی در تخمدان‌ها منجر می‌شود. ترکیب طباشیر و اندومتریوز در واقع اشاره به به‌کارگیری طباشیر در درمان این عارضه سخت است. خواص طباشیر در اینجا شامل کاهش التهابات شدید ناشی از اندومتریوز، خشک کردن بافت‌های نابجا و کمک به تسکین دردهای لگنی است. موارد کاربرد این ترکیب برای خانم‌هایی است که از اندومتریوز رنج می‌برند، به خصوص آن‌هایی که دچار کیست تخمدان ناشی از اندومتریوز شده‌اند یا درد مزمن لگن دارند. نحوه مصرف طباشیر برای اندومتریوز با توجه به پیچیدگی این بیماری، معمولاً به صورت ترکیبی با چند ماده صورت می‌گیرد. یک نسخه متداول آن مخلوط کردن طباشیر آسیاب‌شده با عسل طبیعی است؛ مقداری پودر طباشیر را با عسل به شکل خمیر درآورده و هر صبح یک قاشق مرباخوری میل کنید. این ترکیب طباشیر و عسل به کاهش کیست‌های اندومتریوز و چسبندگی‌ها کمک می‌کند. در کنار آن، استفاده موضعی از طباشیر هم توصیه می‌شود؛ به این صورت که یک پارچه تمیز را به جوشانده بابونه و طباشیر آغشته کرده و روی پایین شکم (محل درد) قرار دهید تا درد آرام شود. البته اندومتریوز یک بیماری چندعاملی است و درمان آن زمان‌بر خواهد بود، اما اضافه کردن طباشیر به برنامه درمانی می‌تواند روند بهبودی را سرعت ببخشد. بسیاری از بیماران اندومتریوز گزارش کرده‌اند که با مصرف مرتب طباشیر (طبق دستور متخصص طب سنتی)، دردهایشان کمتر و خونریزی‌های غیرعادی‌شان کاهش یافته است. به طور کلی، طباشیر در مواجهه با اندومتریوز مانند یک ضدالتهاب و خشک‌کننده قوی عمل کرده و بستر نامطلوب رشد بافت اندومتر را از بین می‌برد.

طباشیر برای پروستات

هرچند بخش عمده شهرت طباشیر به درمان کیست‌های خانم‌ها مربوط است، اما این ماده می‌تواند برای سلامت آقایان و به‌ویژه پروستات نیز مفید باشد. در طب سنتی هرگونه غده، ورم یا رشد غیرعادی بافت‌ها (چه در مرد و چه در زن) قابل مقایسه با کیست دانسته شده و با اصول مشابه درمان می‌شود. از آنجا که طباشیرالتهاب‌برنده و تومورزدا است، برخی درمانگران سنتی توصیه می‌کنند که در مشکلات پروستات (مانند بزرگی خوش‌خیم پروستات یا وجود کیست در پروستات) از طباشیر در کنار سایر گیاهان استفاده شود. طباشیر با کاهش التهاب می‌تواند به کاهش تورم غده پروستات کمک کند و ادرار‌آوری ملایمی که دارد ممکن است تخلیه مجاری ادراری را بهبود بخشد. البته تحقیقات علمی جامعی در این زمینه موجود نیست و نباید انتظار معجزه آنی داشت، اما در عمل مشاهده شده است ترکیب طباشیر با گیاهانی چون گزنه یا تخم کدو در بهبود علائم پروستات مؤثر است.

نکته مهم این است که آقایان حتماً باید اعتدال را در مصرف طباشیر رعایت کنند؛ زیرا زیاده‌روی در آن، میل جنسی را کاهش می‌دهد. در مجموع می‌توان گفت مصرف متعادل طباشیر (با مشورت متخصص) فشار التهاب پروستات را کم کرده و از پیشرفت آن جلوگیری می‌کند، بدون آن‌که عوارض داروهای شیمیایی را داشته باشد.

طباشیر برای پریودی (قاعدگی)

تنظیم چرخه قاعدگی و کاهش مشکلات دوران پریود از دیگر فواید مهم طباشیر برای بانوان است. همان‌طور که اشاره شد، یکی از نسخه‌های سنتی برای برطرف کردن بی‌نظمی قاعدگی، مصرف طباشیر به همراه آب شاهی (جوشانده تخم شاهی) پیش از خواب است. این ترکیب کمک می‌کند کیست‌های رحمی و تخمدانی که عامل بسیاری از اختلالات پریود هستند کوچک شوند و بدین ترتیب چرخه قاعدگی منظم‌تری شکل بگیرد. افزون بر این، طباشیر به علت طبیعت سرد و قابض خود می‌تواند شدت خونریزی قاعدگی را در افرادی که خونریزی‌های سنگین دارند، تعدیل کند.

برخی بانوان جوان که دچار دردهای شدید دوران قاعدگی یا سندرم پیش‌قاعدگی هستند نیز از مصرف طباشیر به صورت دوره‌ای نتایج مثبتی گزارش کرده‌اند. تصور می‌شود طباشیر با کاهش التهاب و حرارت زائد در ناحیه لگن، به تسکین درد قاعدگی کمک می‌کند. البته اگر طبع بدن شما سرد است و در دوران پریود دچار نفخ و درد سردی می‌شوید، بهتر است طباشیر را با مصلح آن (مثلاً همراه عسل یا دارچین) میل کنید. به طور خلاصه، طباشیر می‌تواند یار مهربانی برای خانم‌ها در روزهای قاعدگی باشد و به رفع مشکلات رایج این دوران از جمله بی‌نظمی، درد و خونریزی شدید کمک کند.

طباشیر برای پوست صورت

خواص طباشیر تنها به اندام‌های داخلی محدود نمی‌شود؛ این ماده در سلامت و زیبایی پوست نیز نقش دارد. در طب سنتی از طباشیر برای درمان برخی بیماری‌های پوستی استفاده می‌شده است. مثلا، در درمان یرقان و زردی پوست، طباشیر تجویز می‌شده تا حرارت و صفرای اضافی را دفع کند و رنگ چهره را شاداب نماید. همچنین گزارش شده که طباشیر به ترمیم سوختگی‌های ناشی از آتش کمک می‌کند و مصرف موضعی آن روی پوست، تاول‌های شدید و تب ناشی از آبله را تخفیف می‌دهد. یکی دیگر از کاربردهای جالب طباشیر، بند آوردن خون در هنگام بریدگی پوست است؛ پاشیدن اندکی پودر طباشیر روی زخم سطحی می‌تواند به قطع خونریزی کمک کند. اما گذشته از این مصارف درمانی، آیا طباشیر برای زیبایی پوست صورت نیز مفید است؟ پاسخ مثبت است. طباشیر به دلیل دارا بودن سیلیس فراوان، به کلاژن‌سازی پوست کمک کرده و در جوان‌سازی پوست صورت موثر است. بسیاری از محصولات گیاهی مراقبت پوست اکنون از پودر طباشیر در ترکیب خود بهره می‌برند و ادعا می‌کنند که به رفع چین و چروک و افزایش شفافیت پوست کمک می‌کند. طباشیر همچنین خاصیت ضدجوش و ضدالتهاب پوست دارد؛ در طب سنتی از ماسک طباشیر برای خشک کردن جوش‌های چرکی و درمان کورک استفاده می‌شده است. بنابراین چه به قصد درمان بیماری‌های پوستی نظیر اگزما و آکنه و چه برای مراقبت زیبایی و روشن شدن پوست صورت، طباشیر می‌تواند به کار رود.

خواص طباشیر برای کبد چرب

کبد در طب سنتی عضوی گرم محسوب می‌شود و بسیاری از مشکلات آن ناشی از تجمع اخلاط گرم و التهاب است. طباشیر با طبع سرد و خشک خود، یک داروی ایده‌آل برای تقویت کبد و رفع حرارت اضافی آن است. یکی از نسخه‌های مشهور سنتی برای بهبود عملکرد کبد، ترکیب طباشیر هندی کوبیده شده با لعاب ریشه کاسنی و سکنجبین است که شب‌هنگام مصرف می‌شود. این ترکیب به پاکسازی کبد از چربی‌ها و سموم کمک می‌کند. جالب است بدانید در منابع جدید از طباشیر به عنوان گیاهی مفید برای درمان کبد چرب غیرالکلی یاد می‌شود. طباشیر با کاهش التهاب سلول‌های کبدی و تنظیم ترشح صفرا، می‌تواند به مرور زمان چربی رسوب‌کرده در کبد را کاهش دهد. همچنین خنک‌کنندگی طباشیر عطش و خشکی دهان (که از علائم گرمی کبد است) را برطرف می‌سازد. البته درمان کبد چرب صرفاً با یک گیاه ممکن نیست و اصلاح رژیم غذایی و شیوه زندگی نیز ضروری است. اما مصرف تباشیر به عنوان مکملی طبیعی، حال کبد را خوب کرده و آن را در برابر آسیب‌ها محافظت می‌کند. اگر مزاج سردی دارید، بهتر است هنگام استفاده از تباشیر برای کبد، آن را با عسل یا عناب همراه کنید تا تعادل حفظ شود. با توجه به تخصص تباشیر در تقویت کبد و دستگاه گوارش، می‌توان گفت این ماده نقشی شبیه به متخصص ترمیم کبد در تیم گیاهان دارویی ایفا می‌کند.

طباشیر برای فشار خون

یکی از پرسش‌های رایج کاربران این است که آیا طباشیر بر فشار خون تأثیر دارد؟ طباشیر به خودی خود یک داروی مستقیم فشار خون به حساب نمی‌آید، اما به طور غیرمستقیم می‌تواند فشار خون بالا را تعدیل کند. از دید طب سنتی، افراد دچار فشار خون بالا معمولاً مزاج گرم و پرحرارت دارند. طباشیر با سردی معتدل خود به تسکین این حرارت در بدن کمک کرده و بدین ترتیب ممکن است به کاهش فشار خون یه صورت نسبی کمک کند. همچنین سیلیس موجود در طباشیر در کنار پتاسیم آن، برای سلامت رگ‌ها مفید است و به انعطاف‌پذیری و باز شدن عروق کمک می‌کند؛ این اثر می‌تواند به بهبود گردش خون و کاهش فشار از روی دیواره رگ‌ها بینجامد.

بنابراین اگر فشار خون شما بالاست، مصرف متعادل طباشیر احتمالا آن را پایین‌تر می‌آورد یا دست‌کم باعث افزایش فشار نمی‌شود. البته تاکید می‌کنیم که طباشیر جایگزین درمان‌های اصلی فشار خون نیست و نباید سرخود داروهای خود را قطع کنید. از سوی دیگر، در افراد با فشار خون پایین (مزاج سرد)، زیاده‌روی در طباشیر ممکن است افت فشار ایجاد کند. پس اعتدال را رعایت کرده و در صورت داشتن بیماری زمینه‌ای حتماً با پزشک مشورت نمایید. خوشبختانه طباشیر برخلاف بسیاری از داروها اثر منفی روی فشار خون ندارد و مصرف عاقلانهٔ آن بی‌خطر است.

طباشیر برای لاغری

اگر به دنبال کاهش وزن و چربی‌سوزی هستید، طباشیر می‌تواند در کنار رژیم غذایی سالم و ورزش نقش مکمل داشته باشد. هر ۱۰۰ گرم طباشیر تنها حدود ۱۳۰ کالری انرژی دارد و از این رو یک ماده کم‌کالری محسوب می‌شود. اما تأثیر طباشیر بر لاغری فراتر از کالری اندک آن است. در متون طب سنتی اشاره شده که طباشیر با دفع رطوبات اضافی و بهبود متابولیسم بدن به کاهش وزن کمک می‌کند. در واقع طباشیر با طبع خشک خود می‌تواند بلغم و آب‌های تجمع‌یافته در بافت‌ها را بکاهد و از ورم و پُف بدن کم کند. از سوی دیگر، برخی ترکیبات طباشیر ممکن است به تنظیم قند خون و کاهش اشتها نیز کمک کنند (هرچند این موارد هنوز به طور علمی اثبات نشده‌اند).

بهترین راه استفاده از طباشیر برای لاغری، ترکیب آن با دیگر گیاهان چربی‌سوز است. به عنوان مثال، اطبای سنتی توصیه می‌کنند پودر طباشیر را با مقداری سیاه‌دانه، زیره سیاه و تخم گشنیز مخلوط کرده و صبح ناشتا مصرف کنید. این ترکیب گیاهی به مرور باعث افزایش چربی‌سوزی و کاهش سایز دور کمر می‌شود. باید توجه داشت که خواص طباشیر برای لاغری زمانی بروز می‌کند که در مصرف شیرینی‌جات و چربی‌ها اعتدال رعایت شود. همچنین افراد سردمزاج بهتر است این ترکیب را با عسل میل کنند تا دچار ضعف و سردی معده نشوند. در مجموع، طباشیر عصای جادویی برای لاغر شدن نیست، اما می‌تواند مسیر کاهش وزن را هموارتر کرده و در کنار سایر اقدامات، شما را زودتر به اندام دلخواهتان نزدیک کند.

مضرات و موارد منع مصرف گیاه طباشیر

موارد احتیاط

• طباشیر طبع سرد و خشک دارد؛ برای افراد سردمزاج بدون مصلح توصیه نمی‌شود.
• مصلحات مناسب: عسل، عناب، صبر زرد.

مضرات در صورت مصرف زیاد

• ایجاد خشکی شدید در ریه، احتمال سرفه، تنگی‌نفس و تحریک دستگاه تنفسی.
• کاهش میل جنسی و ایجاد ضعف جنسی در مردان (به‌دلیل سرمای زیاد).
• احتمال اختلال گوارش در افراد بسیار حساس.
• تشدید سردی بدن در سردمزاج‌ها (احساس رخوت، بی‌حالی، سردی اندام‌ها).

موارد منع مصرف

• زنان باردار و شیرده: فقط با مشورت پزشک (برای جلوگیری از اثر بر جنین یا نوزاد).
• افراد بسیار سردمزاج: تنها با همراهی مصلح و در دوز کم.
• افراد با خشکی شدید بدن یا ریه‌ها.

تداخلات احتمالی

• مصرف همزمان با داروهای تیروئید (مثل لووتیروکسین) باید با فاصله باشد.
• احتیاط در مصرف همراه با رقیق‌کننده‌های خون و سایر داروهای حساس.

نکته مهم: تباشیر در حالت مصرف متعادل، عارضه جدی ندارد؛ خطرات زمانی بروز می‌کند که بی‌رویه یا نادرست مصرف شود.

شکل طباشیر

طباشیر در بازار و عطاری‌ها به اشکال مختلفی عرضه می‌شود و بسته به نیاز، می‌توانید شکل مناسب آن را انتخاب کنید. در این بخش به انواع شکل‌های موجود تباشیر هندی و موارد کاربرد هر یک اشاره می‌کنیم.

پودر طباشیر

رایج‌ترین شکل مصرفی تباشیر، پودر آن است. پودر تباشیر حاصل آسیاب کردن قطعات سخت تباشیر به صورت گرد سفید می‌باشد. بیشترین کاربرد پودر تباشیر در مصارف داخلی است؛ یعنی زمانی که می‌خواهید تباشیر را بخورید یا در نوشیدنی حل کنید. برای مثال در تمامی نسخه‌های درمان کیست، تأکید شده تباشیر آسیاب‌شده در ترکیب با عرقیات یا جوشانده‌ها میل شود تا جذب بهتری داشته باشد.

پودر تباشیر به دلیل بافت نرم و قابل حل (در مایعات گرم) به راحتی با عسل، آبمیوه یا دمنوش ترکیب می‌شود. پودر تباشیر معمولاً در بسته‌بندی‌های کوچک (مثلاً ۵۰ یا ۱۰۰ گرمی) در عطاری‌ها و فروشگاه‌ها موجود است. دقت کنید که رنگ پودر تباشیر اصل، سفید مایل به شیری یا آبی روشن است و ذرات آن باید شفافیت نسبی داشته باشند. پودرهای تیره‌رنگ یا کدر ممکن است ناخالص یا کهنه باشند. به طور خلاصه، پودر تباشیر شکل آماده مصرف این داروی گیاهی است که هم استفاده خوراکی و هم استعمال موضعی را آسان می‌کند.

صمغ طباشیر

شکل اولیه و خام طباشیر، صمغ طباشیر یا همان قطعات سخت بلورین است که از گره‌های بامبو خارج می‌شود. این قطعات که گاهی «قلم طباشیر» نیز نامیده می‌شوند، اندازه‌های متفاوتی دارند (اغلب به طول چند سانتی‌متر و قطر نیم تا یک سانت) و ظاهری شبیه تکه‌های نمک یا شکرک دارند. صمغ طباشیر خالص حالتی نیمه‌شفاف و سفید مایل به آبی دارد و اگر آن را بین انگشتان فشار دهید ممکن است پودر شود.

موارد مصرف صمغ یا قلم طباشیر بیشتر در تهیه داروهای ترکیبی سنتی و نیز در برخی روش‌های خاص است. برای مثال، برخی اطبا توصیه می‌کنند یک تکه طباشیر قلم را مثل آب‌نبات در دهان بمکید تا برای درمان آفت دهان یا کاهش اسیدیته معده مؤثر باشد. همچنین زمانی که می‌خواهید از کیفیت طباشیر مطمئن شوید، داشتن قلم طباشیر بهتر از پودر آماده است؛ چون می‌توانید خودتان آن را پودر کنید و خیالتان از اصالت آن راحت باشد. به طور معمول اگر طباشیر را از عطاری تهیه کنید، آن را به شکل قلم‌های شکسته‌شده در ظرف تحویل می‌دهند. سپس می‌توانید به میزان نیاز هر بار آن را آسیاب کنید.

عرق طباشیر

عرق طباشیر محصولی است که با تقطیر آن به دست می‌آید. البته باید گفت طباشیر برخلاف گیاهان معطر، اسانس فرار ندارد که بتوان آن را به صورت معمول عرق‌گیری کرد؛ اما برخی شرکت‌های گیاهان دارویی با فن‌آوری نوین، محلولی از ترکیبات مؤثره طباشیر در آب تهیه کرده و آن را عرق طباشیر نامیده‌اند.

عرق طباشیر ظاهری شفاف (مانند آب) دارد و کمی مزه شیرین از تباشیر را داراست. این عرق بیشتر برای مصارف خوراکی به کار می‌رود، به ویژه در افرادی که مایل نیستند پودر تباشیر را مستقیم بخورند. به عنوان نمونه، برای کاهش تب و عطش در افراد گرم‌مزاج می‌توان روزانه نصف استکان عرق طباشیر را با کمی آب خنک میل کرد. یا جهت تقویت استخوان‌ها و مفاصل، ترکیب عرق تباشیر با شیر توصیه می‌شود که سیلیس آن جذب استخوان‌ها گردد.

جوهر طباشیر

اصطلاح جوهر طباشیر در متون طب سنتی به معنای عصاره یا قسمت خالص و ناب آن است. جوهر طباشیر را می‌توان حاصل انجام فرآوری‌های خاص روی طباشیر دانست که منجر به استخراج ماده‌ای با خلوص بالا و اثربخشی بیشتر می‌شود. برخی قدما برای تهیه جوهر طباشیر، پودر آن را چندین بار در آب حل کرده و می‌گذاشتند ته‌نشین شود تا ناخالصی‌ها جدا گردد و بخش محلول که حاوی سیلیس خالص بود، خشک و کریستالیزه شود. نتیجه این فرآیند، پودر بسیار سفیدی بود که آن را جوهر طباشیر می‌نامیدند. امروزه نیز شاید در عطاری‌ها با عنوان جوهر طباشیر مواجه شوید؛ غالباً منظور همان پودر طباشیر بسیار نرم و درجه یک است.

خواص جوهر طباشیر تفاوت چندانی با نوع معمولی ندارد، تنها اثر آن قوی‌تر و سرعت تأثیرش بیشتر است. به عنوان مثال، برای کسانی که زخم معده شدید دارند یا نیاز به تاثیر سریع در کاهش تب و التهاب دارند، جوهر طباشیر تجویز می‌شود. با این حال، تهیه این نوع محصول کمیاب است و هر جایی پیدا نمی‌شود. اگر هم یافتید، مراقب باشید که تحت عنوان جوهر طباشیر، محصولی شیمیایی مانند کائولین (خاک چینی) به شما نفروشند. رنگ جوهر طباشیر باید کاملاً سفید شفاف و بدون ذره ناخالصی باشد. در کل، می‌توان جوهر طباشیر را نسخه تکمیل‌شده طباشیر دانست که مصارف تخصصی‌تری دارد و برای عموم چندان ضروری نیست.

کپسول طباشیر

برای آسان‌تر شدن مصرف خوراکی طباشیر، شرکت‌های طب سنتی اقدام به تولید کپسول طباشیر کرده‌اند. این شکل دارویی به خصوص برای افرادی مناسب است که طعم خاکی یا بافت پودر طباشیر را دوست ندارند یا باید مقدار دقیق و ثابتی از طباشیر را در هر نوبت دریافت کنند. از کپسول طباشیر بیشتر جهت درمان انواع کیست‌های داخلی بهره می‌گیرند. برای مثال، خانمی که دچار کیست تخمدان است ممکن است طبق دستور متخصص طب سنتی مصرف کند تا به مرور کیست کوچک شود. یا در مشکلات گوارشی مانند زخم معده، کپسول طباشیر می‌تواند لایه محافظی در معده ایجاد کند و اسید اضافی را جذب نماید. همچنین برای افراد پرمشغله که فرصت آماده‌سازی داروهای گیاهی را ندارند، شکل کپسول بسیار کمک‌کننده است؛ کافی است کپسول را با یک لیوان آب میل کنند و دیگر نیازی به جوشاندن و مخلوط کردن نیست. هنگام استفاده از کپسول طباشیر، توجه داشته باشید که محتویات آن همان پودر طباشیر است و باید با برنامه زمانی معین مصرف شود تا اثرگذار باشد. هرگز تصور نکنید چون کپسول است می‌توانید بیش از حد مجاز استفاده کنید. همان‌طور که در بخش مضرات گفتیم، زیاده‌روی در طباشیر عواقب دارد.

ترکیب طباشیر با سایر گیاهان

طباشیر را می‌توان به تنهایی مصرف کرد، اما تجربه نشان داده است که ترکیب این ماده با برخی گیاهان دارویی دیگر می‌تواند اثر آن را دوچندان کند. در کتب سنتی، نسخه‌های ترکیبی متعددی وجود دارد که در آن‌ها طباشیر همراه با گیاهان دیگر تجویز شده است.

انیسون و طباشیر

انیسون (بادیان رومی) دانه‌ای معطر با خواص ضدنفخ و تنظیم‌کننده هورمون‌های زنانه است. ترکیب انیسون و طباشیر در طب سنتی به عنوان نسخه‌ای موثر برای درمان مشکلات زنان به ویژه کیست سینه توصیه شده است. خواص این ترکیب شامل کاهش التهاب بافت سینه، تنظیم اختلالات هورمونی و تسکین درد و سنگینی سینه است.

خواص ترکیب	موارد کاربرد	نحوه مصرف
کاهش التهاب و ورم سینه؛ تنظیم ترشح هورمون استروژن; رفع سرفه و تنگی نفس سرد	کیست پستان و فیبروکیستیک؛ درد و تورم سینه؛ بهبود سرفه‌های مزمن و برونشیت	جوشانده ۲ قاشق انیسون در ۲ لیوان آب (تا کاهش به ۱ لیوان) + ۲۰ گرم طباشیر حل‌شده؛ مصرف شبانه قبل خواب

طباشیر و تخم شاهی

تخم شاهی (تخم ترتیزک/تره تیزک) یکی از گیاهان مشهور در درمان مشکلات زنان و نازایی است. ترکیب طباشیر و تخم شاهی به عنوان نسخه‌ای نیرومند برای درمان کیست‌های رحم و تخمدان شناخته می‌شود. خواص این ترکیب عبارتند از کمک به از بین بردن کیست‌های تخمدان، تنظیم قاعدگی و بهبود تخمک‌گذاری. موارد کاربرد آن برای زنانی است که دچار کیست تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)، تنبلی تخمدان یا نامنظمی پریود به علت کیست هستند. برای بانوانی که به درمان‌های گیاهی علاقه‌مندند، ترکیب طباشیر و تخم شاهی حکم یک نوشیدنی دارویی جادویی را دارد که می‌تواند جایگزین مناسبی برای داروهای شیمیایی تنظیم هورمون باشد.

خواص ترکیب	موارد کاربرد	نحوه مصرف
کوچک‌کننده و خشک‌کننده کیست‌های رحم و تخمدان؛ تنظیم سیکل قاعدگی؛ تقویت تخمدان‌ها	کیست تخمدان (پلی‌کیستیک)؛ کیست و فیبروم رحم؛ بی‌نظمی قاعدگی ناشی از مشکلات تخمدان	جوشانده ۲ قاشق تخم شاهی در ۳ لیوان آب (تا غلیظ شدن به ۱ لیوان) + ۱۵–۲۰ گرم طباشیر آسیاب‌شده؛ مصرف هر شب قبل خواب به مدت ۴۰ شب

اذخر و طباشیر

اذخر گیاهی از خانواده گندمیان و هم‌خانواده علف لیمو است که در طب اسلامی خواص فراوانی دارد. ترکیب اذخر و طباشیر یکی از قوی‌ترین نسخه‌ها برای رفع کیست‌های زنانگی است. خواص این ترکیب شامل جمع‌کنندگی و خشک‌کنندگی بسیار زیاد، باز کردن گرفتگی‌های رحمی و ضدعفونی‌کننده دستگاه تناسلی است. مهم‌ترین مورد کاربرد اذخر و طباشیر، درمان کیست تخمدان به ویژه در موارد پیشرفته (تخمدان پلی‌کیستیک) است. همچنین برای از بین بردن فیبروم‌ها و توده‌های رحمی هم توصیه شده است.

خواص ترکیب	موارد کاربرد	نحوه مصرف
قابض بسیار قوی و کوچک‌کننده کیست؛ ضدعفونی و رفع انسداد رحم؛ خشک‌کننده کیست و توده	کیست تخمدان (حتی پیشرفته)؛ فیبروم و کیست‌های داخل رحم؛ عفونت‌ها و ترشحات رحمی مزمن	جوشانده ۵۰ گرم اذخر در ۵–۶ لیتر آب به مدت ۲۰ دقیقه + حل کردن ۲۰ گرم طباشیر در آن؛ انجام حمام نشیمن با محلول ولرم ۳ بار در هفته (۳۰ دقیقه برای متأهلین / ۴۵ دقیقه برای دوشیزگان)

طباشیر و افتیمون

افتیمون (افتیمون صغیر یا سس پیچک) گیاهی انگل مانند است که در طب سنتی به عنوان داروی پاکسازی اخلاط غلیظ خصوصاً سودا به‌کار می‌رود. ترکیب طباشیر و افتیمون یک نسخه جالب برای مواردی است که کیست یا توده در بدن همراه با علائم عصبی و سوداوی باشد. خواص این ترکیب را می‌توان چنین بیان کرد؛ طباشیر مستقیماً کیست‌ها را هدف قرار می‌دهد و افتیمون نیز بدن را از مواد زائد و سوداوی که ممکن است موجب رشد کیست شده باشند پاکسازی می‌کند.

خواص ترکیب	موارد کاربرد	نحوه مصرف
تحلیل‌برنده کیست‌های کهنه؛ ضدسودا و آرام‌بخش اعصاب؛ پاکسازی بدن از مواد زاید	کیست‌ها و فیبروم‌های مزمن و بزرگ؛ همراهی کیست با علائم سوداوی (بی‌خوابی، اضطراب، افسردگی)	دمکرده ۵ گرم افتیمون در ۱ لیوان آب (۱۰ دقیقه) + افزودن ۱۰ گرم طباشیر آسیاب‌شده به دمکرده و حل کردن؛ مصرف ناشتا به مدت ۴۰ روز متوالی

طباشیر و عسل

عسل در بسیاری از ترکیبات گیاهی به عنوان مکمل یا مصلح حضور دارد. در مورد طباشیر نیز عسل نقشی کلیدی بازی می‌کند. ترکیب طباشیر و عسل یک نسخه جهانی برای انواع کیست‌ها و زخم‌ها است. خواص این ترکیب شامل افزایش اثر خشک‌کنندگی طباشیر، رساندن بهتر طباشیر به بافت‌ها و جلوگیری از سردی بیش از حد آن است. موارد کاربرد طباشیر و عسل بسیار گسترده است؛ از استفاده موضعی برای کیست‌های پوستی و زیرپوستی گرفته تا مصرف خوراکی برای کیست‌های داخلی در هر نقطه از بدن. به عبارتی، حکما گفته‌اند طباشیر با عسل، درمان هر کیستی در هر جایی از بدن است.

خواص ترکیب	موارد کاربرد	نحوه مصرف
خشک‌کننده و تحلیل‌برنده قوی انواع کیست؛ ضدعفونی‌کننده و کاهش التهاب؛ مصلح طباشیر و تقویت‌کننده بدن	همه انواع کیست داخلی (تخمدان، کلیه، کبد، طحال، سینه، مغز و …); توده‌های زیرپوستی و برآمدگی‌های التهابی; زخم‌های مزمن (به ویژه زخم دهان و معده)	موضعی: خمیر طباشیر و عسل (۱ واحد طباشیر + ۱ واحد عسل) روی کیست یا زخم، ۲ بار در روز خوراکی: حل کردن ۲۰ گرم طباشیر در ۱ لیوان آب ولرم و عسل، مصرف شبانه قبل خواب به مدت ۴۰ شب

طباشیر را از کجا تهیه کنیم؟

با توجه به خواص فوق‌العاده طباشیر، تهیه نوع اصیل و باکیفیت آن بسیار مهم است. برای خرید طباشیر چند راه قابل اعتماد وجود دارد.

1. اولین و بهترین گزینه، مراجعه به عطاری‌های معتبر و شناخته‌شده است؛ جایی را انتخاب کنید که متخصص گیاهان دارویی باشد و طباشیر اصل (ترجیحاً طباشیر هندی) را عرضه کند. تباشیر اصل همان‌طور که گفته شد رنگ روشن و حالت بلوری دارد و معمولاً به شکل قطعات (قلم) فروخته می‌شود. می‌توانید در همان عطاری بخواهید که تباشیر را برایتان آسیاب کنند یا به صورت پودر آماده بخرید.
2. راه دوم، فروشگاه‌های آنلاین معتبر است. امروزه وب‌سایت‌های مطرحی مانند دیجی‌کالا بخش مخصوص فروش گیاهان دارویی و محصولات طب سنتی دارند؛ شما می‌توانید طباشیر هندی اصل را از فروشگاه اینترنتی دیجی‌کالا یا سایت‌های تخصصی عطاری آنلاین تهیه کنید. حتماً قبل از خرید به نظرات خریداران قبلی توجه کنید تا از کیفیت محصول مطمئن شوید.
3. راه سوم، داروخانه‌های گیاهان دارویی و برخی داروخانه‌های طب سنتی است که فرآورده‌های آماده طباشیر (مثل کپسول) را می‌فروشند. اگر مصرف طباشیر را تحت نظر متخصص طب سنتی آغاز کرده‌اید، از او بخواهید مراکز معتبر تهیه را معرفی کند.

نکته مهم دیگر، توجه به غیرخوراکی یا خوراکی بودن طباشیر یا تباشیر است. برخی فروشندگان ممکن است طباشیر غیر خوراکی (که برای مصارف صنعتی یا آرایشی است) عرضه کنند. طباشیر خوراکی حتماً باید تمیز، بدون هرگونه افزودنی و مناسب مصرف داخلی باشد. بنابراین در هنگام خرید تصریح کنید که طباشیر را برای مصرف دارویی می‌خواهید. خوشبختانه قیمت طباشیر نسبت به اثربخشی آن مناسب است و با هزینه‌ی معقولی می‌توانید مقدار لازم را تهیه کنید.

سخن پایانی:

تباشیر ماده‌ای طبیعی و مفید است که برای درمان کیست‌ها، کاهش گرمی و التهاب، تقویت معده و کبد، بهبود زخم‌های گوارشی، و افزایش قوای بینایی و جنسی در افراد گرم‌مزاج کاربرد دارد؛ با این حال، از جنس سیلیس بوده و در آب سرد حل نمی‌شود، بلکه فقط در آب داغ تا حدی قابل حل است و در آب سرد ته‌نشین می‌گردد. می‌توان آن را از عطاری‌های معتبر، داروخانه‌های طب سنتی، یا فروشگاه‌های اینترنتی مطمئن تهیه کرد، در حالی که در ترکی آذری آن را تولکو قویروغو یا «دم روباه» می‌نامند و به انگلیسی با عنوان Tabasheer یا Bamboo Silica شناخته می‌شود.

نوع قلم آن به قطعات سخت و طبیعی استخراج‌شده از بامبو اشاره دارد که باید پیش از مصرف پودر شوند، و طعم آن تقریباً بی‌مزه با حس خشک و کمی گچی شبیه نشاسته است. همچنین، ضرر مستقیمی برای تیروئید ندارد اما در موارد کم‌کاری (طبع سرد) باید با احتیاط و همراه مصلح مصرف شود، در حالی که اثر ملایم کاهنده بر فشار خون دارد و نباید آن را بدون ترکیب با مواد گرم برای افراد با فشار پایین استفاده کرد. طباشیر غیرخوراکی نوع ناخالص یا صنعتی آن است که برای مصرف خوراکی مناسب نیست و ممکن است حاوی مواد مضر باشد، در حالی که طباشیر گل سرخ نوعی رنگی مایل به صورتی است که در کنار گل سرخ نگهداری شده و عطر آن را جذب می‌کند.