عملیات مخفیانه خروج ماریا کورینا ماچادو رهبر مخالفان از ونزوئلا

ماریا کورینا ماچادو (متولد ۷ اکتبر ۱۹۶۷ در کاراکاس) سیاستمدار، کنشگر و چهره برجسته اپوزیسیون ونزوئلا است. او مهندس صنایع با تخصص در امور مالی است که فعالیت سیاسی خود را در سال ۲۰۰۲ با تأسیس سازمان غیرانتفاعی «سوماته» برای نظارت بر انتخابات آغاز کرد.

ماچادو که از مخالفان سرسخت دولت‌های هوگو چاوز و نیکلاس مادورو به شمار می‌رود، از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۴ نماینده مجلس ملی ونزوئلا بود. وی به‌عنوان یک سیاست‌مدار محافظه‌کار لیبرال شناخته می‌شود و به دلیل تلاش‌های بی‌وقفه در دفاع از دموکراسی و حقوق بشر در ونزوئلا، برنده جایزه صلح نوبل ۲۰۲۵ شد. او همچنین در سال ۲۰۲۴ جایزه حقوق بشر «واتسلاو هاول» را دریافت کرد. ماچادو با وجود سرکوب‌ها، همچنان در صحنه سیاسی ونزوئلا فعال است.

ماریا کورینا ماچادو، رهبر اپوزیسیون ونزوئلا، که امسال به دلیل مبارزه‌اش با حکومت نیکولاس مادورو برنده جایزه صلح نوبل شده، با یک کلاه‌گیس و تغییر چهره روند فرار پنهانی از کشورش را آغاز کرد.

هدف او نیز رسیدن به نروژ تا پیش از روز چهارشنبه هفته جاری بود، زیرا می‌بایست جایزه خود را در مراسم رسمی اسلو دریافت می‌کرد. اما خانم ماچادو پیش از رسیدن به اروپا، نخست باید از مخفیگاهش در حومه کاراکاس، جایی که بیش از یک سال در آن زندگی پنهانی داشت، تا یک روستای ساحلی در کارائیب می‌رسید؛ جایی که یک قایق ماهیگیری انتظارش را می‌کشید.فردی مطلع از این عملیات به وال‌استریت‌ژورنال گفته است ماریا کورینا ماچادو و دو همراهش در یک سفر ۱۰ ساعته و اضطراب‌آور، از ۱۰ ایست بازرسی نظامی عبور کردند و هر بار با خطر بازداشت روبه‌رو شدند، اما نیمه‌شب خود را به ساحل رساندند. او چند ساعت استراحت کرد و سپس مرحله خطرناک بعدی آغاز شد، که شامل عبور از دریای کارائیب به سمت کوراسائو با یک قایق چوبی ماهیگیری بود. در این میان بادهای شدید و امواج خروشان نیز سرعت حرکت آن‌ها را کاهش می‌داد.
این عملیات فرار که حدود دو ماه برای آن برنامه‌ریزی شده بود، از سوی شبکه‌ای از فعالان و افراد مطمئن در ونزوئلا اجرا شد؛ شبکه‌ای که پیش‌تر نیز به خروج چهره‌های تحت تعقیب کمک کرده بود. طبق گفته فرد نزدیک به عملیات، برگزارکنندگان پیش از حرکت، با نظامیان آمریکایی مستقر در منطقه تماس گرفتند تا آن‌ها را از هویت سرنشینان قایق مطلع کنند.
در سه ماه اخیر، نیروهای آمریکایی بیش از ۲۰ قایق مشابه را هدف قرار داده و بیش از ۸۰ نفر را به اتهام قاچاق مواد مخدر کشته‌اند. این منبع مطلع می‌گوید: «هماهنگ کردیم که از مسیر مشخصی حرکت کنند تا قایق با حمله اشتباه نیروهای آمریکایی روبه‌رو نشود.»

همچنین در حوالی زمان عبور قایق، دو جنگنده اف-۱۸ نیروی دریایی آمریکا وارد خلیج ونزوئلا شدند و حدود ۴۰ دقیقه در نزدیکی مسیر حرکت قایق پرواز کردند. این اقدام طبق داده‌های ردیابی پرواز، نزدیک‌ترین نفوذ هواپیماهای آمریکایی به حریم هوایی ونزوئلا از زمان آغاز استقرار نظامی جدید آمریکا در سپتامبر به شمار می‌رود.

مقامات آگاه می‌گویند دولت ترامپ در جریان این عملیات بوده، اما سطح دقیق مداخله واشنگتن مشخص نیست. نیروی دریایی آمریکا و پنتاگون پاسخ به پرسش خبرنگاران را به کاخ سفید ارجاع دادند.

ماچادو حوالی ساعت ۳ بعدازظهر سه‌شنبه وارد کوراسائو شد. به نوشته وال‌استریت‌ژورنال، او که کاملا خسته بود، شب را در یک هتل گذراند و صبح روز بعد، با طلوع خورشید و پیش از آغاز مراسم اوسلو، با یک جت اختصاصی که یکی از همکارانش در میامی فراهم کرده بود، به سمت پایتخت نروژ پرواز کرد.

ماچادو پیش از سوار شدن به هواپیما پیامی صوتی ضبط کرد و از تمامی افرادی که «جانشان را برای نجات او به خطر انداختند» تشکر کرد.

در زمان آغاز مراسم نوبل، موسسه نوبل حتی نمی‌دانست او کجاست. رئیس کمیته نوبل در سخنرانی‌اش گفت ماچادو سفری «در شرایطی بسیار خطرناک» را پشت سر گذاشته است. در نهایت، دختر ماچادو در مراسم حاضر شد و جایزه را به نیابت از او دریافت کرد. او گفت مادرش «بسیار زود» به ونزوئلا بازخواهد گشت.

پس از رسیدن به اسلو، ماچادو قصد دارد چند روز استراحت کند. نزدیکانش می‌گویند او در ماه‌های اخیر در مکانی کاملا دورافتاده و بدون تغذیه مناسب زندگی کرده است. اصلی‌ترین چهره مخالفان حکومت ونزوئلا، سپس برنامه دارد سفری به کشورهای اروپایی برای جلب حمایت‌های بیشتر انجام دهد و در نهایت نیز به واشنگتن برود.

شب گذشته (چهارشنبه)، در حالی که مهمانان مراسم نوبل در هتل گرند اسلو حضور داشتند، جزئیات فرار ماچادو میان دیپلمات‌ها و شرکت‌کنندگان آمریکایی و ونزوئلایی دهان‌به‌دهان می‌چرخید. در اسلو، شهر میزبان جایزه، رهبر اپوزیسیون ونزوئلا با مشعل‌گردانی نمادین مورد تجلیل قرار گرفت و سپس طبق سنت، از بالکن گراند هتل به هوادارانش سلام کرد.

اما در کاراکاس، دولت مادورو واکنش دیگری داشت؛ دلسی رودریگز، معاون رئیس‌جمهوری، نیروهای مخالفت حکومت و ماچادو را متهم کرد که برای «چپاول نفت و منابع ونزوئلا» با امپریالیسم آمریکا همکاری می‌کنند. او گفت: «نمایش‌شان شکست خورد. آن خانم ظاهر نشد. این مزدوران افراطی و فاشیست باز هم شکست خواهند خورد؛ همان‌طور که نمایش مضحکشان در نروژ فرو پاشید.»

مقامات قضایی ونزوئلا تهدید کرده‌اند که ماچادو در صورت خروج از کشور، «فراری» محسوب شده و ممکن است اجازه بازگشت به وطن را نداشته باشد. این موضوع به گمان برخی تحلیلگران می‌تواند موقعیت او در داخل کشورش را تضعیف کند. با این حال، فعالان مخالف معتقدند خروج ماچادو به تقویت جنبش اپوزیسیون کمک خواهد کرد، زیرا او از خارج می‌تواند دولت‌های خارجی را برای افزایش فشار سیاسی و اقتصادی بر مادورو متقاعد کند.

ماچادو پیش‌تر از استقرار نظامی آمریکا در منطقه حمایت کرده و گفته است تنها «تهدید جدی به استفاده از زور» می‌تواند مادورو را وادار به عقب‌نشینی کند. او ماه گذشته گفت: «مادورو این جنگ را آغاز کرد و رئیس‌جمهور ترامپ دارد آن را پایان می‌دهد.»