جشن شب یلدا یا شب چله، جشن طولانی ترین شب سال که از غروب آخرین روز پاییز شروع شده و در طلوع روز اول زمستان به پایان می رسد.ایرانیان باستان به دلیل معیشت خود به کشاورزی وابسته بودند طبق تغییر فصول به کاشت و پرورش گیاهان می پرداختند به همین علت روزهای طولانی و پر تابش تر به بهبود محصولاتشان کمک خواهد کرد و روزهای کوتاه تر شب های طولانی تری به همراه دارد.
آن ها دریافتند پس از طولانی ترین شب سال، ساعات روز شروع به طولانی تر شدن می کند این شب یلدا نامیده می شود که به معنای تولد دوباره(خورشید)بوده و برای پیروزی نور بر تاریکی جشن گرفته شد.
دستور پخت کاپ کیک هندوانه مخصوص شب یلدا را در این لینک ببینید.
جشن شب یلدا
یلدا یکی از باستانی ترین جشن های ایرانی بوده که علاوه بر ایران در تاجیکستان، افغانستان، آذربایجان و ارمنستان جشن گرفته می شود.
همانطور که می دانید تاریخچه و پیشینه یلدا به زمانهای بسیار گذشته برمیگردد ولی مشخص نیست قدمت دقیق آن به چه زمانی تعلق دارد بسیاری از باستان شناسان هفت هزار سال پیش را برای تاریخ شب یلدا مطرح کرده اند.
ظروف سفالی دوران قبل از تاریخ را به استناد گرفته اند چرا که نقوش حیوانی ماه های ایرانی همچون عقرب و قوچ داخل این ظرف ها هک شده اند البته ناگفته نماند نقوش کشفیات باستان شناسی و کتیبه ها نادرند ولی باستان شناسان بر این باورند که تا ۷۰۰۰ سال پیش نیز میتوان آیین مربوط به شب یلدا را رصد کرد.
با تمام این تفاسیر چیزی که به عنوان شب یلدا به رسمیت شناخته شده است به ۵۰۰ سال پیش از میلاد برمیگردد و تاریخ وارد شدن آن به تقویم رسمی ایرانیان باستان به زمان داریوش یکم مربوط می شود تقویمی که شامل گاه شماری مصری ها و بابلی ها است.
میوه های شب یلدا
عمده میوه های شب یلدا هندوانه، انار، خرمالو، لبو، کدو تنبل، سیب، پرتقال و نارنگی است.
اصلی ترین میوه شب یلدا انار می باشد چرا که گذشتگان آن را مایه برکت و باروری می دانستند و این تفسیر را بخاطر دانه های زیاد آن مطرح کردند و همچنین رنگ قرمزی که دارد نماد خورشید و شادی است.
سایر خوردنی های شب یلدا
آجیل، میوه های خشک شده، مسقطی یکی از پر مصرف ترین خوراکی های هر خانواده در شب یلداست.
غذاهای مخصوص شب یلدا
غذا نقش مهمی در هر نوع جشن در ایران دارد. در اکثر نقاط کشور، خانواده ها با یک شام خوب و خوراکی های شب یلدا، از دور هم بودن در این شب لذت می برند.
غذای اصلی شب یلدا، فسنجان است، این غذا یک خورشت مرغ خام ایرانی با گردو و انار است که مخصوص شب یلدا است.
با این حال، هر شهر در ایران سنت های خود را در مورد نوع غذا برای شام شب یلدا حفظ کرده است. در گیلان در بخش شمالی ایران، سبزی پلو همراه با ماهی سفید و ماهی دودی را در شب یلدا سرو می کنند. اما در شیراز، غذای ویژه هویج پلو است. این غذا با زعفران و مرغ سرو می گردد.
انار پلو در قزوین، خشیل در تبریز، خاگینه خرما در زنجان، کلم پلو در شیراز و خورش ناردون در استان مازندران از جمله انواع غذاهای مختلف در بخش های مختلف ایران در طی طولانی ترین شب سال است.
سرگرمی شب یلدا
در این شب ایرانیان علاوه بر خوردن غذاهای خوشمزه، میوه های شیرین و آبدار، شیرینی های دلپذیر که با چای جفت و جور می شوند با شعر خوانی از اشعار حافظ، داستان خوانی از شاهنامه داستان هایی مانند لیلی و مجنون، خسرو و شیرین لذت این دورهمی را چند برابر می کنند.
از گذشته های دور یلدا شبی پر از امید به آینده و خوشبختی برای خانواده بوده است. آرزو می کنم زندگی طولانی و شادی مانند یلدا، به شیرینی هندوانه و ثمربخشی انار داشته باشید!شب یلدا پیشاپیش مبارک!
نظرات