گردشگری، صنعتی که می تواند اولویت توسعه ی فارس و شیراز باشد

در جامعه ی امروزی که رشد سریع علم، فناوری و اطلاع رسانی، جهان را به دهکده ی کوچکی تبدیل کرده و کشور ها می کوشند تا با تبلیغات گسترده و بی حد و مرز خود، ضمن تاثیرگذاری بر دیگر جوامع، زمینه ی رشد و توسعه ی اقتصادی خویش را در خارج از مرزهای جغرافیایی فراهم سازند، صنعت گردشگری، یکی از بزرگ‌ترین و پربازده‌ترین فعالیت‌های اقتصادی دنیاست که به‌ عنوان یک منبع تأمین درآمد پایدار در کشورها به شمار می‌آید و در حال تبدیل‌شدن به یکی از ارکان اصلی اقتصاد تجاری جهان است و بسیاری از برنامه‌ریزان و اقتصاددانان، صنعت گردشگری را به‌عنوان مهم‌ترین رکن ایجاد توسعه ی پایدار می‌دانند.
اگرچه گردشگری به ‌تنهایی نمی‌تواند منجر به توسعه ی کشورها شود، ولی خواسته یا ناخواسته، ورود گردشگر، نیاز به تغییر و ایجاد امکانات جدید و بهینه سازی بسترهای مورد نیاز دارد که در نهایت، باعث افزایش زیرساخت‌های مختلف یک کشور یا یک منطقه ی جغرافیایی خواهد شد و در درازمدت، توسعه را در پی خواهد داشت.
هم اکنون در تقسیم‌بندی جهانیِ صنایعِ پردرآمد، صنعت توریسم، پس از صنعت نفت و خودروسازی، در رده سوم قرار دارد و به شیوه های مختلف، روی مبادلات فرهنگی، اجتماعی و و اقتصادی جهان تاثیر گذاشته است.
امروزه، این صنعت به بازدید از جاذبه ها محدود نمی شود؛ بلکه انواع بسیار گوناگونی دارد که در سراسر جهان در حال توسعه است و به گونه ای رشد می کند که حتی مکان های بسیار دور افتاده و غیر قابل دسترس نیز به جاذبه ای تبدیل گردد که مردم، تمایل به حضور در آنجا را داشته باشند.
با ذکر این مقدمه، باید گفت اگر چه جمهوری اسلامی ایران از نظر وجود جاذبه های گردشگری در ردیف ده کشور برتر دنیا قرار دارد، اما از نظر جذب توریسم و گردشگر، نه تنها در بین کشورهای دنیا بلکه در بین کشورهای خاورمیانه هم جایگاه مطلوبی ندارد.
متأسفانه باوجود اینکه درتمامی برنامه‌های توسعه ی پنج‌ساله ی کشور، بر رهایی از اقتصاد تک‌محصولی متکی بر نفت تأکید شده، ولی توفیق چشم‌گیری در این زمینه به دست نیامده است.
بر همین اساس، رشد و توسعه ی صنعت توریسم در ایران، به‌ عنوان یکی از راهکارهای عملی رهایی از اقتصاد تک‌محصولی و متنوع سازی منابع درآمدی، باید بیش‌ازپیش موردتوجه برنامه‌ریزان و سیاستگذاران کشور قرار گیرد.
امروزه، شاهد هستیم که به دلایل مختلف و شرایط حاکم بر اقتصاد کشور، درآمدهای عمومی دولت‌ کاهش‌یافته و ارایه ی خدمات شهروندی با سرعت کمتری انجام می‌پذیرد. در این وضعیت، مدیران شهری می توانند با توجه ویژه‌ نسبت به صنعت گردشگری، از این حوزه کسب درآمد داشته باشند، زیرا تنها صنعتی که می‌تواند در این شرایط سودآوری مطلوب و بدون ریسکی را حاصل نماید و باعث درآمدزایی شود، صنعت گردشگری است.
البته نمی توان از این واقعیت غافل شد که برای نیل به اهداف مورد نظر در عرصه ی گردشگری، باید ارکان و زیرساخت های لازم را جهت تسهیل امور فراهم ساخت که بخشی از این ارکان، به میزان توجه دولت و مجموعه ی حاکمیتی به این امر و هموار ساختن راه برای سرمایه گذاران بخش خصوصی و نیز تبیین سیاست های گردشگرپذیری بستگی دارد و برخی نیز به تلاش، همت و اراده ی مسوولین محلی و منطقه ای بر می گردد.
از سوی دیگر، باید گفت که نرخ رشد واقعی گردشگر و خصوصیات رشد، بستگی به برنامه ریزی ها و تلاش هایی دارد که از سوی مدیران مربوطه اعمال می شود.
در هر صورت، اگر بخواهم در این نوشتار کوتاه، به جایگاه گردشگری در استان فارس و کلان شهرشیراز نگاهی واقع بینانه داشته باشیم، باید گفت که در این زمینه توفیق چندانی نداشته ایم و تا رسیدن به شرایط مطلوب، فاصله ی زیادی داریم.
این در حالی است که ما در انواع جاذبه های گرشگری شامل: جاذبه های فرهنگی، مذهبی، زیارتی و آیینی، ابنیه و آثار تاریخى و باستانی، پزشکی و سلامت، طبیعی و اکوتوریسم و بوم گردی و روستایی، از جایگاه بسیار والایی برخورداریم.
با توجه به ویژگی های منحصر به فردی که بدان اشاره شد، به جرأت می توان گفت که صنعت گردشگری می تواند به عنوان اولویت توسعه در استان مورد توجه قرار گیرد.
جاذبه های گردشگری ارزشمند و چشم نواز شیراز، شهر گنبدهای برافراشته و گهواره ی تمدن ایران زمین، که مجموعه ای وسیع از اماکن سیاحتی، زیارتی، تاریخی، ادبی و فرهنگی را در خود جای داده است، می تواند فرصتی طلایی را برای شکوفایی این کلان شهر رقم بزند.
علاوه بر این، استان فارس، معجونی از قابلیت های فرهنگی، زبانی، قومی، زیست محیطی و اقلیمی را داراست که در نوع خود می تواند مورد توجه گردشگران قرار گیرد و هنرهای ارزشمند هنرمندان چیره دستمان در زمینه های صنایع دستی همچون میناکاری، خاتم سازی، معرق‌کاری، منبت‌کاری، قالی‌بافی، نمدمالی، جاجیم بافی، گلیم بافی و… نیز می تواند به این توانمندی ها و جذابیت ها اضافه شود.
بدون تردید، پرداختن به صنعت توریسم در استان فارس و به ویژه دارالعلم شیراز، می تواند نوید بخش چشم اندازی روشن برای این کهن دیار باشد که از جمله پیامدهای مثبت آن می توان به رونق اقتصادی، ایجاد اشتغال، گسترش سرمایه گذاری در استان، توسعه ی مراکز بوم گردی و برون رفت صنعت گردشگری استان و شهر شیراز از رکود چندین ساله … اشاره کرد.
در پایان باید گفت که برای رونق صنعت گردشگری در شأن کلان شهر شیراز و سرزمین چهار فصل فارس، علاوه بر همت و عزم جزم مسوولین و نهادهای فرهنگی، مقوله های دیگری نیز باید مورد توجه قرارگیرد که از آن جمله می توان به برنامه های مدون، داشتن مدیریت صحیح، مرمت، نوسازی، احیا، آموزش و فرهنگ سازی در مناطق هدف گردشگری، ایجاد امنیت برای گردشگران، تبلیغات و اطلاع رسانی مناسب، گسترش راه ها و حمل و نقل، سرمایه گذاری بخش خصوصی و دولتی، برگزاری تورهای گردشگری مستمر و ارتباط با آژانس‌های داخلی و بین‌المللی برای جذب توریست، شناساندن جاذبه های توریستی به گردشگران، ساخت تسهیلات و امکانات لازم در سایت های گردشگری و بهبود زیرساخت های اقامتی اشاره نمود.
سخن آخر اینکه با توجه به پتانسیل های ارزشمند شهر شیراز در زمینه ی گردشگری پزشکی و سلامت، در فرصتی دیگر و به طور جداگانه، به این مقوله خواهیم پرداخت.