تغییرات در بوی بدن به طور معمول دلیلی برای نگرانی نیست. این شرایط اغلب در نتیجه تغییرات سبک زندگی، مانند دنبال کردن یک رژیم غذایی جدید یا رژیم ورزشی رخ می‌دهد. با این وجود، تغییر ناگهانی در بوی بدن در برخی موارد می‌تواند نشانه‌ای از یک شرایط سلامت زمینه‌ای باشد.
به طور کلی، بوی بدن می‌تواند هر فردی را تحت تاثیر قرار دهد و معمولا نباید موجب نگرانی وی شود. در بیشتر موارد، افراد می‌توانند با رعایت بهداشت مناسب از آن پیشگیری کنند.
دلایل
عرق در ترکیب با باکتری‌ها دلیل اصلی بوی بدن است، اما عرق همه افراد مشابه نیست، زیرا انسان‌ها دارای دو نوع غدد عرق مختلف هستند.
- غدد اکرین
تعداد زیادی از غدد اکرین روی کف پاها، کف دست‌ها و همچنین پیشانی، گونه‌ها و زیربغل وجود دارند. عرق تولید شده توسط آن‌ها آبکی و بی بو است.
- غدد آپوکرین
غدد آپوکرین در زیر بغل و اطراف اندام‌های تناسلی وجود دارند. این غدد مایعی غلیظ و شفاف را تولید می‌کنند که هنگام ترکیب با باکتری‌های روی پوست می‌تواند بویی قوی داشته باشد.
دلایل مختلفی برای تغییرات بوی بدن وجود دارند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ورزش
زمانی که ورزش می‌کنید، تعریق به حفظ دمای پایدار بدن کمک می‌کند. زمانی که این عرق با باکتری‌های روی پوست ترکیب شده و سپس خشک می‌شود، می‌تواند موجب تولید بو شود.
از دیگر دلایل تعریق بیش از حد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اضافه وزن یا چاقی
- حضور در محیطی گرم و داغ
- استرس
غذا
برخی مواد غذایی می‌توانند موجب تغییر بوی بدن شوند. به عنوان مثال، محتوای فیبر زیاد سبزیجات چلیپایی مانند کلم، بروکلی و گل کلم می‌تواند به گازی که از فرد دفع می‌شود بویی تخم مرغ مانند بدهد. مارچوبه نیز اغلب به تغییر بوی ادرار منجر می‌شود.
مواد غذایی مانند سیر، پیاز، زیره، و کاری می‌توانند موجب تغییر در بوی بدن شوند. ترکیبات شبه گوگردی که بدن هنگام تجزیه این مواد غذایی آزاد می‌کند می‌تواند با عرق روی پوست واکنش نشان داده و به بروز بوی بدن متفاوت از بوی عادی بدن فرد منجر شود.
عوارض جانبی دارو
دارو‌هایی که فرد مصرف می‌کند می‌توانند موجب تعریق بیش از حد شوند که این می‌تواند به تغییرات بوی بدن در برخی افراد منجر شود. برخی از شایع‌ترین نمونه‌های دارویی شامل موارد زیر می‌شوند:
- دسیپرامین (نورپرامین)
- نورتریپتیلین (پاملور)
- پیلوکارپین (ایزوپتو کارپین)
- پروتریپتیلین (ویواکتیل)
- مکمل‌های روی
در بسته بندی دارو باید همه عوارض جانبی احتمالی دارو ذکر شده باشد. اما باید به این نکته توجه داشت که همه افرادی که دارو مصرف می‌کنند، عوارض جانبی را تجربه نخواهند کرد.
شرایط سلامت
در برخی موارد، تغییرات ناگهانی در بوی بدن به واسطه یک شرایط سلامت زمینه‌ای شکل می‌گیرد.
۱. هایپرهیدروز
افراد مبتلا به هایپرهیدروز با تعریق بیش از حد از غدد اکرین مواجه هستند. غدد عرق اکرین به طور معمول موجب بوی بدن نمی‌شوند، اما این امکان در ترکیب با عرق غدد آپوکرین وجود دارد. هایپرهیدروز پلانتار موجب تعریق بیش از حد در پاها شده و به بوی بد پا منجر می‌شود.
ممکن است فرد هایپرهیدروز اولیه داشته باشد به این معنی که تعریق بیش از حد خوبدبخود اتفاق می‌افتد یا ممکن است نشانه‌ای از یک شرایط پزشکی دیگر باشد. این می‌تواند از عوارض جانبی برخی دارو‌ها نیز باشد.
۲. تری‌متیل‌آمینوریا
تری‌متیل‌آمینوریا (Trimethylaminuria) که به نام سندرم بوی ماهی نیز شناخته می‌شود، یک بیماری ژنتیکی نادر است. افراد مبتلا به این شرایط قادر به تجزیه یک ترکیب شیمیایی به نام تری‌متیل‌آمین نیستند. این ترکیب از طریق تعریق، ادرار و تنفس از بدن دفع می‌شود و بویی شبیه به تخم مرغ فاسد، ماهی یا زباله ایجاد می‌کند.
۳. دیابت
بوی بدن ممکن است در برخی افراد نشانه‌ای از ابتلا به دیابت باشد. این زمانی رخ می‌دهد که گلوکز بیش از حد در خون وجود دارد. دیابت یک بیماری بلند مدت است به این معنی که درمان ریشه کن کننده برای آن وجود ندارد، اما شرایطی قابل مدیریت است.
از دیگر علائم دیابت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تکرر ادرار
- تشنگی شدید
- گرسنگی شدید
- خستگی شدید
- تاری دید
- روند کند بهبود زخم‌ها
۴. بیماری کلیوی
گاهی اوقات، بوی بدن می‌تواند نشانه‌ای از بیماری کلیوی باشد که به معنای آسیب دیدگی کلیه‌ها و ناتوانی آن‌ها در پالایش خون به روش درست است. از دیگر علائم این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خستگی شدید
- دشواری در تمرکز
- دشواری در به خواب رفتن
- پوست خشک و خارش دار
- نیاز به دفع ادرار بیشتر از حد معمول
- ادرار کف‌آلود
- پا‌های متورم
درمان
انجمن بین المللی هایپرهیدروز توصیه‌های زیر را برای افرادی که نگران تعریق بیش از حد و بوی بدن خود هستند، ارائه کرده است:
- تمیز و خشک نگه داشتن بخش تحت تاثیر قرار گرفته پوست
- استفاده از ضد تعریق‌ها
- شستشوی منظم با صابون ضد باکتری
- استفاده از یک دئودورانت برای پوشش بو
افرادی که نگران بوی بد پا هستند می‌توانند تغییر منظم کفش‌ها و جوراب‌های خود را مد نظر قرار دهند. همچنین، آن‌ها می‌توانند از پودر‌ها و ضد تعریق‌ها برای کنترل رطوبت استفاده کنند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
هر فردی که متوجه تغییر ناگهانی در بوی بدن خود به واسطه یک مشکل سلامت زمینه‌ای شده است باید به پزشک مراجعه کند. شرایطی مانند بیماری کلیوی و دیابت مواردی جدی و نیازمند مراقبت پزشکی هستند.
نظرات