سلام سینما: یکی از سوالات رایج و کنجکاوی‌برانگیز بسیاری از تماشاگران و مخاطبانی که صنعت سینما و تلویزیون ایران را دنبال می‌کنند این است که پرکارترین بازیگران ایرانی کدامند. بازیگرانی که آثار بیشتری را در کارنامه خود ثبت کرده‌اند. جالب است که نتیجه بررسی و آمار‌ها بعضی از بازیگرانی را به عنوان پرکارترین معرفی می‌کنند که شاید کمتر تماشاگری انتظارش را داشته باشد.
لازم است ذکر کنیم که با توجه به اینکه برخی از آثار قدیمی‌تر و مخصوصا تله فیلم‌ها در کارنامه‌ی بازیگران دقیق ثبت نشده، تعداد آثار به‌شکل حدودی مشخص شده‌اند و ممکن است تله فیلم‌هایی از بازیگران در آمار حساب نشده باشد. اما این هفت بازیگر زن همگی در بیش از هشتاد اثر مختلف حضور داشته‌اند.
پرکارترین بازیگران زن:
حمیده خیرآبادی
تعداد آثار ثبت شده: ۲۲۰
مادر همیشه سینمای ایران. تصویر حمیده خیرآبادی که پیش از انقلاب با نام نادره فعالیت می‌کرد نه تنها در حافظه تصویری هر تماشاگر سینما یا تلویزیون حضور دارد که اصلا یکی از شناسه‌های سینمای ایران هم هست.
اولین حضور او در سینما در سال ۱۳۳۲ با فیلم «میهن‌پرست» رقم خورد. خیرآبادی همچنین از اولین بازیگرانی است که به جریان اصطلاحا موج نو سینمای ایران پیوست و در دهه چهل با کارگردانان مطرحی، چون داریوش مهرجویی، مسعود کیمیایی و علی حاتمی همکاری کرد. از مهم‌ترین فیلم‌هایی که او پیش از انقلاب در آن‌ها بازی کرده می‌توان به «طوقی» علی حاتمی، «رضا موتوری» مسعود کیمیایی اشاره کرد.
حمیده خیرآبادی با آن چهره مهربان و لحن خیرخواهانه‌اش شماری از جذاب‌ترین مادران سینمای بعد از انقلاب را هم تصویر کرده که شاید مهم‌ترینشان در فیلم «اجاره نشین ها» باشد. نکته حضور خیرآبادی در فیلم‌ها و سریال‌ها یا تله فیلم‌های بعد از انقلاب در این است که او شمایلی تکرارشونده از مادر دلسوز و مهربان می‌سازد، اما این اصلا به معنای اجرای کلیشه‌ای یا تکراری نیست.
حضور او در نقش‌هایی مشابه، با ادا‌ها و اکت‌هایی که صمیمانه و باز هم تکرارشونده هستند، یک شمایل در یاد ماندنی می‌سازد و این همان چیزی است که حمیده خیرآبادی را جاودانه می‌کند. بیراه نیست که به او لقب مادر سینمای ایران را داده‌اند.
مهری ودادیان
تعداد آثار ثبت شده: ۱۰۴
مهری ودادیان از جمله بازیگران زن محبوب سینمای فارسی پیش از انقلاب بود. هم ظاهرش به دل تماشاگر می‌نشست و هم کیفیت اجرای بسیار خوبی داشت. خصوصا در فیلم‌فارسی‌ها که ملودراماتیک و اغراق‌شده بودند، او بازی کنترل‌شده‌ای داشت. شاید به همین دلیل بود که پیش از انقلاب با بسیاری از کارگردانان مهم کار کرد و نامش در تیتراژ شماری از آثار مهم پیش از انقلاب به چشم می‌خورد.
او که بازی در سینما را از سال ۱۳۴۶ با ایفای نقش کوتاهی در «آشیانه خورشید» آغاز کرد، در برابر دوربین کارگردانانی مانند ناصر تقوایی، علی حاتمی، بهرام بیضایی، امیر نادری، فریدون گله و بهمن فرمان‌آرا قرار گرفت که هرکدام حکم ستاره‌ای در کارنامه کاری‌اش را دارند.
«تنگنا»، «رگبار»، «خداحافظ رفیق»، «زیر پوست شب» و «شوهر آهو خانم» از جمله فیلم‌هایی است که پیش از انقلاب در آن‌ها به ایفای نقش پرداخت. هرچند ودادیان از جمله بازیگرانی است که بعد از انقلاب در ایران ماند و به بازیگری ادامه داد، اما هرگز نتوانست به موفقیت روز‌های پیشینش بازگردد. «راننده تاکسی» مهدی صباغ‌زاده ساخته شده به سال ۱۳۸۵ آخرین حضور او جلوی دوربین بود.
بهنوش بختیاری
تعداد آثار ثبت شده: ۹۷
بهنوش بختیاری در روز‌های جوانی خود با حضور در سریال‌های تلویزیونی به شهرت و محبوبیتی غیرمنتظره رسید.
هرچند بختیاری کار خود را در سینما و تلویزیون از نیمه دهه هفتاد با «پشت دیوار شب» و «هوای تازه» آغاز کرد، اما یکی از اولین زنانی بود که با صورت عمل‌کرده در تلویزیون حضور به‌هم رساند و به این واسطه تبدیل شد به بهنوش بختیاری ستاره. او در اولین نقش‌آفرینی‌های خود در ابتدای دهه هشتاد، عموما نقش دخترانی لاکچری، زیبارو با کلی عاشق پیشه را به اجرا درمی‌آورد که قطعا در محبوبیت امروزش بی‌تاثیر نبودند.
یکی از این کاراکتر‌ها که بسیار محبوب شد در سریال «خانه به دوش» رضا عطاران به نمایش درآمد. او در آن سریال نقش ژینوس دختری مرفه را بازی می‌کرد که خصیصه بارزش این بود که دماغش را چندین بار عمل کرده بود. بختیاری بار‌ها نقش‌هایی این چنینی را بازی کرد و بعدتر با حضور در سریال‌های «شب‌های برره» و «جایزه بزرگ» مهران مدیری نام خود را بیش از پیش مطرح کرد.
در سال‌های اخیر هرچند محبوبیت او بیشتر منوط به فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی است و در تبلیغات مجازی حضور بسیار پررنگی دارد، اما در نقش‌آفرینی‌های سینمایی خود سعی کرده کمی متفاوت ظاهر شود و نقش‌هایی را بپذیرد که تماشاگر را سورپرایز کند. مهم‌ترین حضور این‌چنینی او در فیلم «من» است که نقش یک خانم جلسه‌ای را بازی می‌کند.
گوهر خیراندیش
تعداد آثار ثبت شده: ۹۳
گوهر خیراندیش متولد سال ۱۳۳۳ شیراز، کار خود را به عنوان بازیگر از دبیرستان شروع کرد و در ادامه خیلی زود حضور حرفه‌ای در سینما، تلویزیون و تئاتر را تجربه کرد. ضمن اینکه او از معدود بازیگران زن هم‌دوره خودش است که حرفه بازیگری را به‌شکل آکادمیک فرا گرفت و از دانشکده هنر‌های زیبا فارغ‌التحصیل شد.
او فعالیت‌های دانشگاهی خود را ادامه داد و هم اکنون هم یکی از استادان کانون سینماگران جوان است. جالب است بدانید خیراندیش در همین راستا سابقه برگزاری کارگاه آموزشی در چند دانشگاه آمریکایی را هم دارد.
خیراندیش با فیلم «روز‌های انتظار» فعالیت سینمایی خود را آغاز کرد و می‌توان فیلم «بانو» را سکوی پرتابش دانست. خیراندیش از جمله بازیگرانی است که هرچند در تلویزیون هم فعالیت زیادی داشته، اما همیشه نقش‌هایی خوب و قابل اعتنا را پذیرفته. او از معدود بازیگران تلویزیونی است که بار‌ها گفته کیفیت اثر و خصوصا خود نقش در انتخاب‌هایش بیشتر از مسائل مالی اهمیت دارند.
حضور اخیر او در «هیولا» مهران مدیری هم بسیار بامزه از آب درآمده بود.
مریم بوبانی
تعداد آثار ثبت شده: ۹۰
مریم بوبانی متولد سال ۱۳۳۲، دوره دو ساله بازیگری را در کلاس‌های آزاد امین تارخ حوالی سال ۱۳۷۴ گذراند و دو سال بعدش با بازی در «مهر مادری» به کارگردانی کمال تبریزی در نقشی فرعی پا به سینما گذاشت. خودش دراین باره می‌گوید: «من از بچگی به بازیگری علاقه‌مند بودم. موثرترین کسی که باعث شد عاشق این حرفه شوم، مادربزرگم بود که در بچگی ما را به تئاتر و سینما می‌برد و من از همان زمان در ذهنم طراحی می‌کردم که روزی بازیگر خواهم شد.»
«نیمه پنهان»، «زندان زنان»، «زیر پوست شهر»، «سگ کشی»، «بودن یا نبودن» و «عشق + ۲» را می‌توان از جمله مهم‌ترین فیلم‌های سینمایی او دانست هرچند که بوبانی بیش از هرچیز به‌واسطه حضور در تلویزیون و سریال‌های صدا و سیما به‌خاطر آورده می‌شود و عموما هم نقش زنان یا مادرانی از طبقه محروم جامعه را ایفا می‌کند.
پروین سلیمانی
تعداد آثار ثبت شده: ۸۷
بتول سلیمانی خو با نام هنری پروین سلیمانی، از جمله بازیگران قدیمی سینما به‌حساب می‌آید. اولین تجربه نمایشی او برمی‌گردد به سال ۱۳۲۳ و اجرای «شهرزاد قصه‌گو».
سلیمانی در سال ۱۳۳۱ برای اولین حضور سینمایی خود را در فیلم «گلنسا» به کارگردانی سرژ آزاریان بر پرده ثبت کرد و سال‌ها بعد و بعد از کلی حضور در آثار مختلف در سن ۶۹ سالگی برای فیلم سینمایی «دیگه چه خبر!» به کارگردانی تهمینه میلانی، نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن شد.
از میان کارهای شاخص وی در تلویزیون می‌توان به سریال‌های «خانه قمر خانم»، «دائی جان ناپلئون»، «مهمان»، «گل پامچال»، «تعطیلات نوروزی»، «تفنگ سرپر» و «مختارنامه» اشاره کرد. از جمله فیلم‌هایی که وی در آن‌ها به ایفای نقش پرداخته است می‌توان «رگبار»، «گوزن‌ها»، «کندو»، «غزل»، «شبح کژدم»، «سرب»، «هنرپیشه» و «سلطان» را نام برد.
شقایق فراهانی
تعداد آثار ثبت شده: ۸۴
شقایق فراهانی، فرزند بهزاد فراهانی و خواهر گلشیفته فراهانی است. شقایق فراهانی مدتی از کودکی خود را در فرانسه گذراند و بعد از آن، با وقوع انقلاب اسلامی، به ایران بازگشت و بار در دوران جنگ ایران و عراق، به مدت یک سال در استرالیا زندگی کرد و بعد از آن برای دوره‌ی دبیرستان به آمریکا رفت و زمانی که جنگ تمام شد، به ایران بازگشت.
اولین باری که شقایق فراهانی جلوی دوربین رفت، در سال ۱۳۷۲ با یک سریال تلویزیونی به نام «حباب» بود. «لیلا» داریوش مهرجویی هم اولین فیلم سینمایی شقایق فراهانی بود. فیلم‌های «چتری برای دو نفر»، «پروانه‌ای در باد»، «محاکمه در خیابان» و سریال «کلاه پهلوی» را می‌توان مهم‌ترین آثار کارنامه این بازیگر دانست.
گیتی فروهر
تعداد آثار ثبت شده: ۸۲
گیتی فروهر کار خود را به عنوان بازیگر در اوایل دهه ۴۰ آغاز کرد. او در سینمای فارسی در فیلم‌های بسیاری حضور یافت و بخش عمده‌ای از فیلم‌های سینمایی کارنامه خود را پیش از انقلاب در کارنامه‌اش ثبت کرد.
«فریاد زیر آب»، «صادق کرده»، «در امتداد شب»، «دو نیمه سیب» و «جهان پهلوان تختی» مهم‌ترین فیلم‌هایی هستند که فروهر در آن‌ها به نقش‌آفرینی پرداخته است.
حضور او در سال‌های اخیر بیشتر در صدا و سیما بوده است.
ثریا قاسمی
تعداد آثار ثبت شده: ۷۸
ثریا قاسمی، دختر حمیده خیرآبادی در اوایل دهه ۱۳۴۰ با گویندگی رادیو کار حرفه‌ای خود را شروع کرد و سپس به تئاتر رو آورد.
او در یکی از اولین حضور‌های خود جلوی دوربین در سریال «پیوند» به ایفای نقش پرداخت. اما اولین تصویری که سینما از قاسمی به ثبت رسانده، بی‌اغراق یکی از ماندگارترین نقش‌آفرینی‌های اوست؛ قاسمی با ایفای یکی از نقش‌های اصلی «آرامش در حضور دیگران» وارد عرصه جدی سینما شد و آنقدر قدرتمند اجرای خوبی داشت که پس از گذشت این همه سال ـ همچون عزت الله انتظامی ـ کماکان با اولین فیلم بلندش به یاد آورده می‌شود.
فیلم اول ناصر تقوایی علاوه بر این که در جریان سینمای تجاری ایران تجربه نامتعارفی بود، تصویر بسیار متفاوتی از شخصیت زن به نمایش گذاشت. اهمیت این موضوع از آن روست که در فیلم‌های «قیصر» و «گاو» زن نقش چندانی نداشت و شاید بتوان ثریا قاسمی را پس از تاجی احمدی «خشت و آینه» دومین زنی دانست که در نقشی تأثیرگذار، عمیق و ماندگار درخشید.
پوراندخت مهیمن
تعداد آثار ثبت شده: ۷۷
پوراندخت مهیمن از جمله بازیگران سینمای بعد از انقلاب است که در طول سال‌های گذشته توانسته آثار زیادی را در کارنامه خود ثبت کند. اولین تجربه‌های او به اوایل دهه شصت برمی‌گردد.
مهیمن هم از جمله بازیگرانی است که با سریال‌های تلویزیونی‌اش بیشتر به‌خاطر آورده می‌شود و در میان همه این سریال‌ها، حضورش در «وضعیت سفید»، جنس دیگری دارد و می‌توان آن‌را بهترین تجربه تلویزیونی این بازیگر دانست.
«رابطه»، «سام و نرگس» و «زیر درخت هلو» از جمله تجربیات سینمایی این بازیگر هستند.
بهناز جعفری
تعداد آثار ثبت شده: ۷۴
بهناز جعفری از سال ۱۳۷۳ با ایفای نقش کوتاهی در فیلم «روسری آبی» به کارگردانی رخشان بنی اعتماد وارد سینما شد. هرچند در همان دوره و بازی در نمایش‌های رادیویی را هم تجربه کرد.
جعفری بازی در تئاتر را هم با نمایش «سلطان مار» به کارگردانی گلاب آدینه در سال ۱۳۷۲ تجربه کرد و بعد از آن در عرصه تئاتر هم همپای سینما حضوری جدی داشت. او در نمایش‌های کارگردانان شاخصی، چون بهرام بیضایی، محمد رحمانیان، علیرضا نادری و … روی صحنه رفته است.
«آب و آتش»، «باغ‌های کندلوس»، «حوالی اتوبان» و «جیب‌بر خیابان جنوب» از جمله مهم‌ترین فیلم‌های جعفری هستتند، اما بی‌اغراق ماندگارترین نقش‌آفرینی او در فیلم «بیدار شو آرزو» کیانوش عیاری بوده است.
شهلا ریاحی
تعداد آثار ثبت شده: ۷۲
شهلا ریاحی با نام اصلی قدرت زمان وفادوست فعالیت هنری خود را در سن ۱۷ سالگی با بازی در تئاتر آغاز و محبوبیتی خاص در زمان خود پیدا کرد. او در سال ۱۳۳۰ با فیلم «خواب‌های طلایی» به کارگردانی معزدیوان فکری پا به عرصه سینما گذاشت.
البته نام ریاحی در تاریخ سینمای ایران با ساخت فیلم «مرجان»، بیشتر به عنوان اولین کارگردان زن به یاد آورده می‌شود، اما وی تجربیات زیادی هم در عرصه بازیگری داشت. «در مسیر تندباد»، «گلنار» و «پرنده کوچک خوشبختی» از جمله فیلم‌های مهم بعد از انقلاب او به عنوان بازیگر هستند.
وی در آخرین تجربه حضور روی پرده سینما در «نهنگ عنبر: سلکشن رویا» به شکل افتخاری نقش‌آفرینی کرد.
نیکی کریمی
تعداد آثار ثبت شده: ۷۱
نیکی کریمی را می‌توان مهم‌ترین سوپر استار سینمای ایران دانست که نامش در این لیست دیده می‌شود. نیکی کریمی فعالیت سینمایی خود را از سال ۱۳۶۸ با بازی در فیلم «وسوسه» به کارگردانی جمشید حیدری آغاز کرد. او بعد‌ها حرفه کارگردانی را دنبال کرد. فیلم کوتاه «داشتن و نداشتن» نخستین تجربه کارگردانی اوست.
جالب است بدانید اولین کلوزآپی که از چهره یک بازیگر زن در سینمای بعد از انقلاب ثبت شده، مربوط به نیکی کریمی در فیلم «عروس» بهروز افخمی است.
کریمی در آغاز کارش در فیلم‌هایی جدی نقش‌آفرینی می‌کرد و انتخاب‌های اولیه‌اش عموما بدل به فیلم‌هایی ماندگار در سینمای ایران شدند. از «پری» و «سارا» که ثمره همکاری او با داریوش مهرجویی بود بگیرید تا «ردپای گرگ»، «نسل سوخته»، «بوی پیراهن یوسف» و «جهان پهلوان تختی».
در دوران میانی کار خود فیلم‌های متوسطی مانند «دو زن»، «نیمه پنهان» و «واکنش پنجم» به کارنامه او اضافه شدند و در سال‌های متاخر و از میانه دهه هشتاد فیلم‌هایی تجاری و بی کیفیت راه خود را به کارنامه نیکی کریمی باز کردند: آثاری مانند «نوک برج»، «زن‌ها فرشته‌اند»، «شکلات داغ» و «شام عروسی».
نظرات