موضوع مهمی که در بهداشت دهان و دندان دارای اهمیت است و پرسشی که بیماران از دندانپزشک دارند، درباره مدت زمان مسواک زدن است. سوالاتی از این دست که «چند دقیقه مسواک بزنیم، کافی است؟» یا «روی هر دندان را چند بار بکشیم، کاملا تمیز می‌شود؟» همواره از سوی مراجعان طرح می‌شود و پاسخ به این سوال خیلی سرراست نیست.
دکتر غلامعلی هاشمی دندانپزشک در این خصوص چنین گفت: در واقع به نسبت شیارهایی که بر روی دندان‌های هر فردی موجود است، به نسبت تماس‌های شدیدی که دندانها با هم دارند، بسته به نوع تغذیه، بسته به نوع مسواک و خمیر دندانی که مصرف می‌شود، پاسخ به این پرسش می‌تواند متفاوت باشد.
فوشین یا نمایانگر پلاک دندان چیست؟
توصیه به بیماران این است که به اندازه‌ای مسواک کنید که دندان‌هایتان پاک شود. برای اینکه متوجه شوید این اتفاق افتاده است یا نه و دندان‌های شما به چه مدتی و با چه وضعیتی نیاز دارد که مسواک شود و کجاها را خوب تمیز می‌کنید و کجاها را خوب تمیز نمی‌کنید، برخی شاخص ها هست که آنها را قرص‌های نمایان‌کننده disclosing tablet)) می‌نامند. این قرص‌ها از یک ماده رنگ‌کننده شیمیایی به نام فوشین تهیه شده است.
هر چند می توان از داروخانه فوشین ۵ درصد را تهیه کنید و پس از اینکه مسواک کردید، آن را با پنبه بر روی دندان ها از داخل، خارج و روی سطح جونده بمالید. چند دقیقه بگذارید در دهانتان باقی بماند. سپس مقداری آب در دهان خود مزه مزه و خارج کنید. تمام قسمت‌هایی را که فوشین به رنگ قرمز درآورده است، قسمت‌هایی است که شما نتوانستید با مسواک کردن آنها را تمیز کنید. فوشین، میکروب‌هایی را که روی دندانها نشسته‌اند، رنگ می‌کند و به شما نشان می‌دهد.
از این ماده برای رنگ‌آمیزی میکروب‌ها در لابراتوارها استفاده می‌شود. قرص آن نیز در اکثر داروخانه‌ها وجود دارد. نصف قرص را می‌توانید بجوید و در دهان نگه دارید و مزه مزه کنید تا با محلول بزاق دو سه دقیقه ترکیب شود. پس از این کار بدون قورت دادن، آن را از دهان خارج کنید و دهان را بشویید. تمام نقاطی را که شما نتوانستید با مسواک تمیز کنید و میکروب در آن قسمت‌ها تجمع پیدا کرده است، به صورت یک رنگ قرمز بسیار روشن خود را نشان می‌دهد که شما با مسواک کردن باید تلاش کنید تا این رنگ را بزدایید و از روی دندانها پاک کنید.
نحوه پاک کردن رنگ از روی دندانها نشان می‌دهد که مسواک کردن شما باید چگونه باشد و چه میزان باید مسواک کنید و آیا مدت زمانی که صرف مسواک زدن کردید یا مانوری را که برای تمیز کردن دندان به وسیله مسواک انجام دادید، درست بوده است یا خیر. اگر شما نتوانستید که این رنگ را با مسواک کردن درست پاک کنید، حتما به دندانپزشک مراجعه کنید تا دندانپزشک به شما نحوه مسواک کردن صحیح را آموزش دهد.
بهترین مسواک چه ویژگی‌هایی دارد؟
بهترین مسواک، مسواک‌های کوچکی هستند که نرم باشند. ما به هیچ عنوان از مسواک‌های غیرنرم نباید استفاده کنیم. وظیفه مسواک زدودن جرم نیست. اگر جرمی تشکیل شد، هیچ مسواکی نمی‌تواند آن را پاک کند. وظیفه مسواک تمیز کردن مواد نرمی است که شما مصرف کرده‌اید یا بذاق شما روی دندانها رسوب داده است. مسواک آنها را پاک می‌کند که تبدیل به جرم نشوند. در حقیقت ما مسواک می‌کنیم که جرم، روی دندان‌هایمان تشکیل نشود. از این رو ضرورتی ندارد که پرزهای مسواک سخت (hard) یا متوسط (medium) باشد. به این دلیل که ما ده‌ها سال قرار است که دندان‌هایمان را با مسواک تمیز کنیم. اگر یک سنگ خارا را زیر قطره آب بگذارید، پس از یک سال خواهید دید که در آن سنگ حفره یا سوراخی ایجاد شده است. ما چیزی از آب نرم‌تر و سبک‌تر و لطیف‌تر نداریم. پس مسواک هم باید به حدی نرم و لطیف باشد که تماس مسواک با دندان‌های ما در این مدت زمان طولانی عمر سبب نشود که سایش خود مسواک، ایجاد تخریب کند.
نقش خمیر دندان در بهداشت دهان و دندانها چیست؟
یکی از چیزایی که می‌تواند این سایش را تخفیف دهد، استفاده کافی از خمیر دندان است. وقتی از خمیر دندان استفاده می‌کنید، چند کار را با هم انجام می‌دهید. ۱. قدرت سایش مسواک بر روی مینا و ریشه دندان را کاهش می‌دهید و یک نرم‌کننده (lubricant) آنجا ایجاد می‌کنید که اصطکاک مسواک زدن ایجاد مشکل برای دندان نمی‌کند. ۲. حالت لیزی که خمیر دندان ایجاد می‌کند، درست مثل کاری است که صابون با انگشتر تنگ انگشت شما می‌کند. یعنی مواد غذایی را که به دندان چسبیده است، به راحتی از آن جدا می‌کند؛ این کار حتی در قسمت‌های بین دندانی نیز انجام می‌شود چون پرزهای مسواک قابلیت دسترسی به آنها را دارد. ۳. از آنجا که خمیر دندان حلال چربی هم هست، از روی دندانها چربی‌زدایی می‌کند. چربی‌ها بیشترین میزان چسبندگی را بر روی دندانها و انساج دهان ایجاد می‌کنند و این حالت صابونی خمیر دندان باعث حل شدن چربی‌ها می‌شود. خمیر دندان‌هایی که دارای ماده فلوراید هستند، از آنجا که فلور در اسید حل نمی‌شود، به مرور دندانها را در مقابل پوسیدگی مقاوم می‌کند.
همچنین از خمیر دندان‌هایی که ماده سفیدکننده دارند، نباید استفاده کرد؛ چرا که سفیدکننده‌ها یا مواد ساینده‌ای مثل ذرات سلیس هستند که به مرور خش‌هایی روی دندانها می‌اندازند و خودشان رنگ‌پذیری را افزایش می‌دهند یا موادی مثل آب اکسیژنه است که تا خمیر دندان به دست مصرف‌کننده برسد، یا تصعید و بی‌اثر شده است یا مضر است؛ اما خمیر دندان‌هایی که دارای جوش‌شیرین هستند، برای زدودن رنگ موادی مثل چای و قهوه مفیدند و ضرری ندارند. همچنین می‌شود کمی جوش شیرین را به خمیر دندان اضافه کرد تا مواد اسیدی مصرف شده به سبب قلیایی بودن جوش شیرین خنثی شود و جلوی پوسیدگی دندانها را بگیرد و همچنین رنگیزه‌هایی را که از مواد غذایی روی دندان نشسته‌اند، بی‌هیچ آسیبی به دندانها، تمیز کند. البته باید دقت شود که جوش شیرین بلع نشود چرا که به سبب بالا بودن میزان سدیم در ترکیباتش می‌تواند فشار خون افراد را بالا ببرد.”منبع:ایرنا”
نظرات