ادویه ها از دیرباز در سفره های غذا برای طعم بخشیدن به آنها جایگاه ویژه ای داشتند. ادویه ها با رایحه و رنگ های متنوع و خواص دارویی مختلف خود، بهترین چاشنی برای خوش طعم کردن غذا بوده اند. چاشنی هایی که علاوه بر عطر و طعم بی نظیری که به غذا می بخشیدند، دارای خواص درمانی بسیاری بوده و بیماری و ناخوشی های مصرف کنندگان را نیز درمان می کردند.
انواع مختلف ادویه خوراکی
عطر و طعم ادویه جات، به همراه خواص و فواید شگفت انگیز آنها، باعث شده است تا مردم بومی هر منطقه، بر اساس ویژگی های جغرافیایی و اقلیمی و مزاج بدن ساکنین منطقه خود، از ترکیب مخصوصی از ادویه جات در تهیه خوراک خود استفاده کنند.
برخی از انواع ادویه نیز، در پخت و تهیه اکثر غذاها به کار می روند و شاید بسیاری از ما بدون آنکه بدانیم، همه روزه از انواع آن ها استفاده کرده و فواید آنها بهره مند می شویم.
استفاده از ادوبه جات برای خوشمزه تر شدن غذاها لازم است. ادویه هر غذا با غذای دیگر فرق می کند. شاید بسیاری از ما ندانیم ادویه های مخصوص هر غذا چیست؟ در این مطلب انواع ادویه را به شما معرفی می کنیم تا بتوانید غذاهای خوشمزه تری تهیه کنید.
آویشن ( Thyme spice )
آویشن گیاهی به شکل یک بوته و هم خانواده با گیاه نعناع است. دو گونه پرمصرف آویشن در کشور ما آویشن شیرازی و آویشن کوهی نیز میباشد که در بسیاری از غذاهای محلی بعنوان چاشنی غذا عطر، طعم و رایحه بی نظیری به غذا میبخشد.
از آویشن در ساخت ادویه پیتزا، لازانیا، سوپ و بسیاری از غذاهای فرنگی دیگر نیز استفاده می شود.
یکی از طرق مصرف آویشن استفاده از آن بعنوان دمنوش آویشن نیز میباشد که برای درمان بسیاری از بیماری های قلبی و عروقی مناسب بوده و به راحتی میتوان با افزودن طعم دهنده های طبیعی مثل آب لیمو این نوشیدنی را دلچسب تر کرد.
ماده مؤثر موجود در آویشن تیمول Thymol نام دارد. خواص این دمنوش نیز، به لطف وجود تیمول در ترکیبات این گیاه است. تیمول خاصیت ضد میکروب، ضد قارچ و ضد عفونی کننده داخلی دارد.
از آویشن در ساخت داروهای درمان عفونت و التهاب ریه و بیماری های تنفسی استفاده می شود.
در ساخت بسیاری از پمادهای ضد درد، خمیردندان ها و دهانشویه ها از این گیاه پرخاصیت استفاده می شود.
دیگر ترکیب معجزه آسا موجود در آویشن، کارواکرول Carvacrol نام دارد. کارواکرول می تواند با رشد و تکثیر تومورهای سرطانی مبارزه کند و با افزایش سطح هورمون های دوپامین و سروتونین در خون، باعث ایجاد حس نشاط و سرزندگی در افراد شود و در نتیجه مصرف گیاه آویشن را میتوان حتی شادی بخش و یک نوع محرک شادی نیز برشمرد.
برگ بو ( Bo spice leaves )
برگ بو که یک گیاه مدیترانه ای است به شکل درخچه در طبیعت یافت میشود و معمولاً از خشک شده آن که یا به صورت پودری و یا به صورت برگ کامل است در غذا ها و موارد درمانی استفاده می کنند. برگ بو عطر و طعم خاص و متفاوتی به غذاها میبخشد و بسیار مهم است برای استفاده از آن طعم شناس بوده و از ترکیبی استفاده شود که باهم در تضاد نباشند.
روغن برگ بو در درمان التهابات و قسمت هایی از بدن که ورم کرده اند و یا تجمع اسید لاکتیک در اثر ضربه در آن محل رخ داده به کار می رود و میتواند به از بین بردن تورم در آن محل از بدن کمک کند. از دمنوش این گیاه برای تقویت سیستم گوارش، افزایش اشتها و افزایش میزان دفع ادرار، استفاده می کنند.
برگ بو دارای ویتامین های A و C ، خواص آنتی اکسیدانی، ضد التهابی، ضد باکتریایی و ضد قارچی است. همچنین این گیاه میتواند آرام بخش سیستم گوارش بوده و به هضم بهتر غذا کمک کند.
با ماساژ نواحی دردناک بدن بوسیله روغن برگ بو می توانید دردهای عضلانی و مفصلی و التهابات ناشی از آن را بهبود بخشید.
پاپریکا ( Paprika spice )
پاپریکار یک ادویه مرکب است به این معنی که از ترکیب فلفل قرمز تند و فلفل دلمه ای خشک شده، ساخته می شود. پاپریکا که در واقع یک نوع ادویه مدرن و ترکیبیست در بسیاری از کشورهای جهان به کار می رود و میزان تندی آن در هر ناحیه ای با ناحیه دیگر متفاوت است و کاملاً به فرهگ غذایی کشورها وابسته است برای مثال در کشور مکزیک و هند طبیعتاً میزان تندی پاپریکا بیشتر از سایر نقاط بوده ضمن اینکه در کشور هند گاهی اوغات از ادویه جات محلی که به تند شدن آن کمک میکند هم بهره می برند.
با افزودن میزان فلفل تند، میزان تندی پاپریکا نیز بیشتر می شود. ولی در برخی مناطق فلفل دلمه ای خشک شده، میزان بیشتری از پاپریکا را تشکیل می دهد و به همین دلیل طعم شیرینی دارد.
فلفل دلمه ای خود به تنهایی دارای خواص فراوانی مانند ویتامین K، ترکیبات فلاوونوئید، ویتامین C و ترکیبات آنتی اکسیدان می باشد. پاپریکا بعنوان یک مکمل غذایی می تواند با تحریک ترشح اسید معده باعث هضم بهتر و سریع تر غذا شود و در غذاهایی که دارای حجم بالا و کالری زیادی هستند مثل ترکیب سیب زمینی با پنیر پیتزا استفاده شده و این غذای پر کالری را تبدیل به یک غذای دلنشین تر با هضم بهتر بکند.
جوز هندی ( Nutmeg spice )
ادویه جوز هندی از پودر کردن هسته میوه گیاه جوز بویا به دست می آید. هسته میوه جوز هندی تا حدودی به گردو شبیه است اما خوب در ظاهر کوچک تر از آن بوده و از لحاظ طعمی هم کاملا متفاوت است.
از ویژگی های بارز این ادویه میتوان به قابل استفاده بودن آن هم در غذاها و هم در شیرینی ها اشاره کرد که عطر و طعم این ادویه به گونه ای است که علاوه بر غذا در بسیاری از شیرینی ها و اکلرهای خوشمزه استفاده شده و عطر و طعم فوق العاده ای به آن ها میبخشد. اما نکته بسیار مهم و حائز اهمیتی که وجود دارد استفاده به اندازه و متناسب از این ادویه نیز میباشد چرا که استفاده بیش از اندازه از آن میتواند منجر به مسمومیت غذایی نیز گردد.
جوز هندی خاصیت آرام بخش دارد و مصرف آن می تواند باعث ایجاد حس نشاط شود. همچنین می تواند در درمان افسردگی و اضطراب نیز بسیار مفید باشد. همچنین استفاده موضعی از روغن جوز هندی و ماساژ آن می تواند دردهای عضلانی و التهابات را بهبود دهد.
جوز هندی تقویت کننده سیستم گوارش و دفع ادرار است و می تواند مانع از تشکیل سنگ های کلیوی شود و از ترکیب آن با نوشیدنی هایی که آب فراوانی دارند میتوانید یک معجون درمان سنگ کلیه بسازید که به شدت به افرادی که کلیه سنگ ساز دارند توصیه میشود.
خردل ( Mustard spice )
دانه های برگ گیاه خردل معمولا به دو صورت سیاه و سفید که حالت پودری و آرد آن است استفاده میشوند. دانه های خردل دارای دو ماده بسیار مفید به نام های میروزین و سینیگرین است که خاصیت باز کنندگی مجرای تنفسی را دارد؛ خردل می تواند سرفه، گرفتگی بینی و سرما خوردگی را بهبود دهد، سیستم دفع ادرار را ضدعفونی کرده و کلسترول خون را کاهش دهد. خردل دارای ترکیباتی همچون منگنز، فسفر، منیزیوم، فیبر و چندین نوع از ویتامین هاست و افزودن آن به وعده های غذایی، می تواند بخشی از نیاز بدن به این مواد را تأمین کند.
سس خردل که از ترکیب دانه های زرد رنگ و کوچک خردل با آبلیمو، آبغوره یا سرکه و افزودنی های دیگر به دست می آید، در بسیاری از غذاها استفاده شده و در واقع یکی از شناسه های ساندویج هات داگ در جهان است و کمتر ساندویج سوسیس هات داگی را میشناسیم که از سس خردل در آن استفاده نکرده باشد. خردل بخاطر طعم تندی که دارد بسیاری از ساندویچ های دیگر مثل انواع همبرگردها نیز قابل استفاده است و طرفداران زیادی هم دارد.
روغن خردل هم خاصیت درمانی بالای برای درمان دردهای موضعی دارد. برای این کار می توانید محل درد را با روغن خردل به خوبی ماساژ دهید.
هل (Cardamom spice)
دانه های سبز تیره رنگ هل بسیار برای ما ایرانیان آشنا است بویژه زمانی که مادران ما از آن در دمنوش هایشان برای تمدد اعصاب خود استفاده میکنند و دیدیم که چه رایحه و عطر قوی به چای و انواع دمنوش هایان میدهد.
هل علاوه بر عطر استثنایی خود که گفته شد، دارای خاصیت تقویت کننده برای سیستم گردش خون و قلب، دیوریتیک و ادرار آور، نشاط آور ، تقویت کننده ریه و تنفس و ضد جرم دندان و میکروب های دهانی است و خوب طبیعیست این همه خاصیت در یک گیاه خود یک معجزه است فقط نکته ای که در مورد هل بسیار مهم است استفاده درست و طعم شناسی شده آن در غذاها میباشد ، باتوجه به عطر و رایحه قوی هل، از این گیاه باید با نهایت دقت در غذاهایی که از لحاظ طعمی در این خانواده هستند استفاده گردد چراکه در غیر این صورت باعث نابودی عطر و حتی طعم غذا میشود.
هل می تواند اشتها را افزایش دهد، قوای جنسی را تقویت کند و فشار خون را در حد متعادل نگه دارد. هل با خواص ضد میکروب و آرامش بخش خود، می تواند در درمان گلودرد، سرفه و التهاب حلق و لوزه ها مؤثر باشد.
فلفل قرمز (Red pepper spice )
گیاه فلفل قرمز که رنگ قرمز جالبی دارد معمولاً در بازار بصورت پودری یافت شده و دارای طعم بسیار تند و آتشین میباشد. طعم تند فلفل قرمز ناشی از وجود ترکیبی به نام Capsaicin در این گیاه است.
کپسایسین می تواند اشتها را تحریک کند و سوخت و ساز بدن را افزایش دهد. بنابراین مصرف مداوم آن سبب کاهش وزن می شود. البته فلفل قرمز مزاج بسیار گرمی دارد و ممکن است سبب بروز عوارض ناشی از گرمی مزاج شود و کسانی که دارای روده حساس هستند ممکن است باعث تحریک روده حساس شود و ایجاد مشکل کند، پس پیشنهاد میکنیم حتماً از این ادویه به اندازه و ترجیحاً کم در غذاهایتان استفاده کنید.
از دیگر خواص فلفل قرمز می توان به خاصیت ضد سر درد و بدن درد، بهبود علائم سرما خوردگی، آنتی اکسیدان و کاهش دهنده رشد سلول های سرطانی و وجود ویتامین های E و A اشاره کرد.
دارچین (Cinnamon spice )
پوست درخت دارچین را میتوان یکی از خوش عطر ترین ادویه ها در جهان نام برد که معمولاً برای استفاده غذایی آن را تبدیل به پودر میکنند و در مواردی هم از خود پوست درخت به دلیل شکل جذابی که دارد برای تزئیین خیلی از نوشیدنی ها استفاده میگردد که به دلیل عطر قوی آن به رایحه بخشی نوشیدنی هم همزمان کمک میکند. دارچین یکی از بهترین ادویه های دارویی برای کنترل و مقابله با دیابت است. برای کنترل قند خون می توان از دمنوش دارچین استفاده کرد.
دارچین می تواند عملکرد مغز را بهبود ببخشد و ریسک ابتلا به آلزایمر را کاهش دهد. دارچین طبیعتی گرم دارد و می تواند با افزایش سوخت و ساز بدن، به کاهش وزن کمک کند و میتواند یک نوع بهبود بخش قوای جنسی هم بخاطر طبع گرمش نیز باشد.
گشنیز (Coriander spice )
گیاه گشنیز گیاهی معطر است که هم از برگ و هم از دانه های خوشبوی آن به عنوان طعم دهنده و چاشنی در بسیاری از غذاها استفاده می شود.
تخم گشنیز عطر بسیار مطبوعی دارد و از آن در تهیه نقل و آبنبات و برخی شیرینی ها استفاده می شود.
تخم گشنیز دارای خاصیت ضد آرتریت و ضد التهاب می باشد و می تواند با افزایش دفع ادرار، املاح و مواد و حتی مایعات اضافی تجمع یافته را از بدن خارج کند.
تخم گشنیز پودر شده در ترکیب با موادی مانند عسل می تواند برای تقویت پوست، کاهش جوش و لک و درمان اگزمای پوستی به کار رود. همچنین میتوان برای لایه برداری و پاکسازی پوست، از تخم گشنیز کمک گرفت که معمولاً متخصصان پوست که کار فشیال پوست انجام می دهند بسیار از خاصیت گشنیز در این کار بهره میبرند.
تخم گشنیز کلسترول خون را کاهش داده و به این وسیله از بروز سکته های قلبی و مغزی جلوگیری می کند. تخم گشنیز تقویت کننده دستگاه گوارش و کبد است، همچنین می تواند مانع از افزایش فشارخون شود.
گلپر (Angelica spice )
ما گلپر را با عطر آن روی باقالای پخته شب های زمستانی به یاد می آوریم و بجز خاصیت آن که بخاطر طبع گرمی که دارد سردی طبعی باقالا را خنثی میکند و باعث ایجاد بالانس مزاجی میشود، کلاً متصور رایحه نوستالژیک کودکیمان نیز است.
گلپر طعم دهنده عالی برای بسیاری از غذاها و خوراکی هاست. اما خواص دارویی فراوانی هم با خود به همراه دارد. گلپر یک ضد قارچ و ضد میکروب قوی است و می تواند در درمان بیماریها یا عفونت های قارچی بسیار مفید باشد.
گلپر برای تقویت سیستم ایمنی بدن بسیار مفید است. گلپر خاصیت ضد التهاب دارد و می تواند دردهای مفصلی و آرتریتی را تسکین دهد. گلپر با داشتن ترکیبات دارویی در خود، می تواند به عنوان درمانی نسبی مؤثر برای تشنج مورد استفاده قرار گیرد.
رازیانه (Fennel spice )
ادویه دانه های رازیانه خواص دارویی بسیاری دارند. این دانه گیاهی، فرآیند ترشح هرمون های لازم برای خانم ها را تقویت میکند، از این رو معمولا مصرف آن برای خانم ها توصیه می شود.
مصرف رازیانه در دوران شیردهی می تواند تولید شیر را افزایش دهد. رازیانه می تواند با رشد سلول های سرطانی مبارزه کند، سنگ های مجاری ادراری را دفع کرده و اختلالات قاعدگی را برطرف نماید. رازیانه می تواند، نفخ، التهاب و سایر ناخوشی های روده و اختلالات دستگاه گوارش را بهبود دهد.
گل محمدی (Mohammadi flower spice )
یکی دیگر از خوش عطر ترین ادویه های موجد در جهان عطر گل محمدی است که از گل برگ های خشک گل محمدی می توان برای تهیه مربا، دمنوش و تزئین دسر و سالاد استفاده کرد. از گل برگ های تازه گل محمدی، گلاب استخراج می شود که در تهیه بسیاری از دسر ها و شیرینی های ایرانی کاربرد دارد اما بعلت عطر و طعم خاص آن معمولاً نمیتوان آن را در غذاها استفاده کرد چرا که این ادویه از گل بدست می آید و فرآیند پخت پز آن بصورت غذا کمی دشوار و طبیعتاً غیر ممکن است با این حال ولی از عرق آن در مقادیر بسیار کم در برخی غذاها مثل شله زرد نیز استفاده میشود.
گل محمدی طبع گرمی دارد و می تواند آرام بخش و بهبود دهنده سردرد باشد. همچنین از گلاب در برخی از ماسک های تقویت کننده پوست استفاده می شود.
زیره (Cumin spice )
ادویه گیاه زیره به دو نوع زیره سیاه و زیره سبز تقسیم میشود، که از متداول ترین گونه های زیره در کشور ما هستند. زیره گیاهی با طبع گرم است و خاصیت ضد نفخ قوی دارد. زیره می تواند هضم غذا را آسان کرده و سوخت و ساز بدن را افزایش دهد. بنابراین مصرف زیره در کنار ورزش و رژیم غذایی مناسب، می تواند به کاهش وزن کمک کند.
زیره ادرار آور است می تواند به دفع سنگ کلیه و مجاری ادرار کمک کند. زیره دارای خاصیت آنتی اکسیدانی است و از رشد سلول های سرطانی پیشگیری می کند.
به دلیل خواص متعدد و طبع گرم و خشک زیره، از گذشته های دور، به همراه برنج پخته شده، مقداری زیره مصرف می کردند و معمولاً در غذاهایی که باعث نفخ معده میشوند پیشنهاد میشود که حتماً از زیره استفاده گردد چون همانطور که گفته شد زیره یکی از قوی ترین ادویه های ضد نفخ در دنیاست.
سیر و پودر سیر (Garlic spices and garlic powder )
اگر نام سیر را به لحاظ ارزش غذایی طلای سفید بگذاریم بیراه نگفته ایم و این گیاه بقدری دارا خاصیت درمانی و غذایی بالایی هست که کمتر غذایی را میشه نام برد که از سیر درون آن به هر عنوان و هر شکل استفاده نکرده باشند؛ سیر گیاهی است که در بسیاری از ترشی ها و غذاهای محلی کشورمان استفاده می شود.
سیر تازه بویی بسیار مطبوع و قوی دارد؛ اما بسیاری از افراد، بوی سیر تازه را نمی پسندند. مصرف پودر سیر می تواند جایگزین مناسبی برای این افراد باشد. پودر سیر خشک شده، می تواند خواص باورنکردنی سیر را، بدون بوی زننده، به شما هدیه دهد.
سیر خاصیت ضد میکروبی بسیار قوی دارد و از گذشته، در درمان بسیاری از بیماری ها از آن استفاده می شده است. سیر طبع گرمی دارد و می تواند سوخت و ساز بدن را افزایش داده و باعث کاهش وزن شود.
خواص سیر می تواند التهابات ریه و دستگاه تنفسی را بهبود دهد. سیر می تواند فشار خون و کلسترول را کاهش دهد. همچنین می تواند سیستم ایمنی را تقویت کرده و عملکرد مغز را بهبود دهد. سیر با خاصیت آنتی اکسیدانی خود می تواند از بروز سرطان پیشگیری کند.
زنجبیل (Ginger spice )
شاید این در نوع خود جالب باشد که ادویه زنجبیل در اصل از پودر کردن ریشه گیاه زنجبیل به دست می آید و طعمی تند و گرم و قوی دارد. زنجبیل آسیاب نشده می تواند عطر و طعم خود را مدت زمان بیشماری حفظ کند.
زنجبیل می تواند یکی از بهترین درمان خانگی برای سرماخوردگی و بهبود علائم آن باشد. برای این منظور می توانید از دمنوش زنجبیل به همراه عسل استفاده کنید. زنجبیل می تواند برای درمان علائم آلرژی مانند آبریزش چشم و بینی و عطسه بسیار مفید باشد.
روغن زنجبیل و ماساژ دادن نواحی دردناک بدن با آن می تواند دردهای عضلانی را برطرف کند و منجر به پخش اسید لاکتیک در آن ناحیه جهت رفع خستگی و درد شود.
زنجبیل ضد تهوع است و می تواند به هضم غذا کمک کند. زنجبیل با خواص آنتی اکسیدانی خود از بروز بیماری هایی مانند آلزایمر و سرطان جلوگیری می کند.
زردچوبه (Turmeric spice )
یکی از متداول ترین ادویه جاتی که ممکن است در خانه همه ایرانی ها استفاده شود زردچوبه است . رنگ زرد طلایی و خواص شگفت انگیز زردچوبه آن را به ادویه ای پرمصرف تبدیل کرده است و مخصوصاً در متدهای جدید گسترونومی و میکسولوژی مولکولی غذاها برای طعم بخشی به زردچوبه در نوشیدنی های بسیار خاص بهره برداری میکنند..
مهم ترین ماده مؤثر موجود در زردچوبه Curcomin نام دارد. کورکومین خاصیت آنتی اکسیدانی دارد و می تواند از بروز علائم پیری زودرس، آلزایمر و سرطان پیشگیری کند. کورکومین می تواند عملکرد مغز را بهبود دهد و التهاب مفاصل و دردناشی از آن را کاهش دهد.
ماسک و صابون زردچوبه می توانند در پاکسازی و لکه برداری پوست به خوبی عمل کرده و جای لکه و جوش را از بین ببرد. طرز تهیه ماسک زردچوبه بسیار راحت است و شما می توانید د ر خانه نیز این ماسک را تهیه کنید.
وانیل (Vanilla spice )
بعد از زعفران میتوان وانیل را به عنوان یکی از قدیمی ترین انواع ادویه جات در جهان شناخت که قدمتی چند هزار ساله در بین ما ایرانیان دارد؛ وانیل، گیاهی گل دار است که قسمت خوراکی و معطر آن داخل غلاف قرار دارد. وانیل اصل رنگ تیره ای دارد و دارای خواص دارویی بسیاری است.
آنچه به عنوان وانیل در بازار به فروش می رسد، پودر سفید وانیل است که محصولی شیمیایی با اسانس وانیل است که در صنعت شیرینی پزی و قنادی استفاده گسترده ای دارد و مخصوصاً نمونه بسیار پر طرف دار وانیل ترکیب آن با بستنی و شیر است که یکی از پرطرفدار ترین و محبوب ترین انواع بستنی در جهان است و بخاطر عطر و رایحه خوبی که دارد برای ترکیب با بسیاری از نوشیدنی ها مناسب است و حتی ما نوشیدنی داریم که از بیس قهوه تشکیل شده است به نام آفگاتو و وقتی که قهوه اسپرسو با بستنی وانیل ترکیب میگردد آن موقع است که شما به تاثیر فوق العاده وانیل در نوشیدنی ها واقف میشید.
سماق (Sumac Spice )
گیاه سماق که معمولاً بصورت ادویه پودری در سفره های غذای ما ایرانیان قرار دارد بخاطر خواص ویژه خودش از گذشته تا به امروز همراه گوشت قرمز سرو میشده است.
سماق یک آنتی اکسیدان قوی است و می تواند با علائم پیری و سرطان مبارزه کند. سماق خواص ضد قارچ و ضد میکروب دارد و در درمان انواع عفونت های قارچی و میکروبی بسیار مفید است.
سماق می تواند کلسترول و قند را در خون کاهش دهد. از این رو مصرف سماق برای افراد مبتلا به دیابت و چاقی به شدت پیشنهاد میشود.
زعفران (Saffron spices )
زعفران یا همان طلای سرخ در جهان که ریشه در تمدن و فرهنگ ایرانی دارد قدیمی ترین ادویه در جهان میباشد که قدمتی بیش از سه هزار سال دارد، امروزه زعفران ادویه ای لوکس و گران قیمت است که از آن در تهیه بسیاری از دسرها و غذاها استفاده می شود. افزودن مقدار بسیار کمی زعفران به غذا و خوراک یا نوشیدنی می تواند عطری دل انگیز و روح افزا به آن ببخشد.
زعفران طبعی گرم دارد و آرام بخش خوبی برای اعصاب و رفع اضطراب است. زعفران سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند و با بهبود گردش خون، باعث سلامت بیشتر دستگاه قلبی عروقی می گردد.
به مانند اکثریت ادویه جات، زعفران هم خاصیت ضد درد و ضد التهاب دارد و می تواند در درمان آرتریت، نقرس و بیماری های مفصلی مفید واقع شود.
لیموعمانی (Lemon spice )
لیمو عمانی را میتوان نوعی لیموترش خشک شده تلقی کرد که در پس آن یک طعم تلخی نیز وجود دارد. از لیموعمانی به صورت کامل یا پودر شده در تهیه خورش های ایرانی استفاده می شود.
دمنوش لیموعمانی برای کاهش فشار خون، سردرد، سرفه و سرما خوردگی مفید است. لیموعمانی، اشتها آور و ضد نفخ است و معده را تقویت می کند.
برخی از انواع لیموعمانی کمی تلخ هستند. برای گرفتن تلخی لیموعمانی، می توانید آن را به مدت چند دقیقه در آب جوشانده و آب آن را خالی کنید تا تلخی اش گرفته شود.
پودر کاری (Curry powder spices)
یکی دیگر از ادویه جات مرکب پر طرفدار پودر کاری است؛ پودر کاری ادویه ای نسبتا تند و معطر است که از ترکیب برگ بو، گشنیز، زردچوبه، دارچین، هل، فلفل سیاه و فلفل قرمز، تشکیل شده است. از این ادویه پرخاصیت و خوش طعم در تهیه بسیاری از غذاهای ایرانی و فرنگی استفاده می کنند. خواص غذایی و دارویی ادویه کاری بسیار فراوان است. پودر کاری می تواند بوی زننده مرغ و ماهی را گرفته و طعم خوشی به آنها بدهد و در کل تاثیر اعجاب انگیزی در رایحه غذاها دارد بطوری که در کشور هندوستان غذایی به همین نام دارند که جزو یکی از خوش عطرترین و خوش رایحه ترین غذاهای جهان است.
فلفل سیاه و فلفل سفید (lack pepper and white pepper )
فلفل سیاه و فلفل سفید فرقی باهم ندارند و در واقع هر دو یک گیاه هستند. تفاوت آنها، شیوه فرآوری و ذخیره سازی این دو ادویه است.
فلفل سیاه طبعی گرم و خشک و بویی مطبوع و معطر دارد. فلفل سیاه دستگاه گوارش را تقویت می کند و ضد نفخ و سوء هاضمه است. فلفل سیاه می تواند سوخت و ساز بدن را افزایش دهد و به کاهش وزن کمک کند ضمن اینکه عطر فوق العاده ای هم به غذایمان میدهد و همچنین یکی از راهکارهای مفید برای رفع بوی بد زخم غذاهایی مثل مرغ و تخم مرغ نیز میباشد.
همچنین فلفل سیاه خاصیت ضد عفونی کننده و آنتی اکسیدانی دارد. فلفل سیاه فعالیت عصبی مغز را افزایش داده و عملکرد آن را تقویت می کند.قی توصیه میشود.
ستاره انیسه یا بادیان ستاره ای (Anise Star Spice )
ستاره انیسه یا بادیان ستاره ای، که به نام بادیان ختایی نیز شناخته می شود، از ادویه هایی با طعم گرم و شیرین است؛ و علاوه بر مصرف غذایی به دلیل شکل ظاهری زیبایی که دارد برای استفاده بعنوان تزیین بسیاری از نوشیدنی ها و حتی کیک و شیرینی ها مورد استفاده قرار میگیرد. از این ادویه علاوه بر آشپزی، در درمان روماتیسم و دردهای مفصلی، آنفلوآنزا، بی خوابی، عفونت های قارچی و سرماخوردگی استفاده می شود.
برای پیشگیری از دیابت و سرطان نیز می توان انیسون ستاره ای یا بادیان ختمی را به رژیم غذایی روزانه اضافه کرد.
بادیان رومی، انیسون یا Pimpinella anisum ، گیاهی از راسته کرفس سانان است. انیسون دانه هایی معطر دارد و با خواص شفابخش خود، در درمان بسیاری از بیماری ها استفاده می شود.
انیسون دارای خاصیت ضد باکتری قوی و ضد التهابی است. این گیاه می تواند به عنوان دارویی آرام بخش عمل کند، همچنین می تواند دردهای عضلانی و التهاب را از بین ببرد.
انیسون می تواند به عنوان درمانی مؤثر برای مشکلات گوارشی و خصوصا بیماری های معده، به کار رود
میخک (Clove spice )
گیاع گل میخک، دانه ای معطر است که معمولاً به تنهایی استفاده درمانی دارد و برای استفاده بعنوان ادویه غذایی آن را در ترکیب با چند ادویه دیگر به عنوان ادویه پلویی استفاده می کنند. میخک عطر دلپذیری به خوراک می بخشد، اما استفاده های دارویی بسیار مهمتری نیز دارد.
میخک خاصیت بی حس کنندگی دارد، از این رو می توان از دانه و روغن میخک برای کاهش درد دندان استفاده کرد. میخک در درمان سرفه، سرماخوردگی و سوء هاضمه، نفخ معده و روده به کار می رود.
همچنین سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و پوکی استخوان را کاهش می دهد.
ادویه های مخصوص هر غذا کدامند؟
در ادامه ادویه های مخصوص هر غذا را معرفی میکنیم چون بی شک انتخاب صحیح ادویه جات در خوشمزه‌تر شدن غذاها تأثیر زیادی دارد.
ادویه های مخصوص پلو مخلوط
ادویه های نوع اول : پودر زیره – جوز هندی ساییده شده – پودر تخم گشنیز – پودر میخک – زنجبیل رنده شده – پودر دارچین
نکته : مقدار مساوی از هر کدام به جز میخک که میزان آن نصف بقیه است.
ادویه های نوع دوم : پودر دارچین ۱ قاشق غذاخوری – پودر گل سرخ ۲ قاشق غذاخوری – زیره سیاه ۱ قاشق چایخوری – پودر زنجبیل ۱ قاشق چایخوری – هل سبز ۱۰ عدد – میخک ۱ عدد – جوز هندی به مقدار لازم
نکات
تکه کوچکی از جوز هندی را ریز رنده کنید ، سپس تمام ادویه ها را همراه با جوز هندی رنده شده داخل آسیاب بریزید و بزنید تا یکدست شوند.
هل را با پوست آن اضافه کنید تا عطر و طعم قوی تری به ادویه بدهد، این ادویه مناسب برای انواع پلوهای مخلوط است و عطر و طعم بسیار خوبی به غذا میدهد.
ادویه نوع ۳ : پودر زیره ۱ قاشق غذاخوری – دارچین ۱ قاشق غذاخوری – گل سرخ با گل محمدی ساییده شده ۱ قاشق غذاخوری – دارچین ۱ قاشق مرباخوری – جوزهندی پودر شده ۱ قاشق مرباخوری – هل ساییده شده ۱ قاشق مرباخوری – فلفل سیاه ۱ قاشق مرباخوری
ادویه نوع ۴ : این ادویه برای درست کردن لوبیا پلو و کلاًپلوهای مخلوط مثل کلم پلو و هویج پلو و گاهی برای قیمه پلو هم به کار میره. بهتره آماده از بیرون خریده بشه ولی اگه دسترسی بهش ندارین ترکیبش اینه : گل سرخ یا گل محمدی – زیره – دارچین – زنجبیل – جوز هندی – میخک – هل – ادویه خورشی – فلفل سیاه ۱ قاشق مربا خوری – فلفل قرمز ۱ قاشق مربا خوری – زردچوبه ۱ قاشق غذاخوری – پودر زیره ۱ قاشق غذاخوری – دارچین ۱ قاشق غذاخوری – تخم گشنیز ۱ قاشق غذاخوری ( از هر کدام ۱ قاشق غذاخوری)
ادویه چلوکباب
سماق قرمز و یا سماق قهوه ای. فرق این سماق ها اینه که سماق قرمز رنگ دهنده ست و ترشی کمی داره و سماق قهوه ای رنگ دهنده نیست ولی خیلی ترش تره پس نسبت به ذائقه خودتون یکی رو انتخاب کنید. دلیل استفاده از سماق بر روی کباب اینه که وقتی گوشت کباب میشه کمی مواد سمی در گوشت تولید میشه و سماق این سم رو از بین میبره. برای همین قدیمی ها با کباب همیشه سماق مصرف میکردند.
ادویه های مخصوص آبگوشت
زردچوبه ، دارچین ، فلفل سیاه ، جوز هندی، بادیان ، میخک
ادویه ترشی مخلوط و لیته
نعنا خشک ، گلپر ، تخم گشنیز ، تخم سیاه دانه ، زیره سیاه و سبز ، کاری ، زردچوبه.
ادویه ترشی بادنجان
گلپر ، زردچوبه
ادویه ماست و خیار
فلفل سیاه ، نعناخشک، ریحان ، مرزه ، ترخان خشک ، و پودر گل سرخ
ادویه فلافل
زیره سبز ، کاری ، زنجبیل، فلفل قرمز ، گشنیز و شنبلیله
ادویه های مخصوص کوکوسبزی
پودر گل محمدی ، کاری ، دارچین ، فلفل سیاه
ادویه مرغ و ماهی
بهترین ادویه زعفران ، زنجبیل ، برگ بو ، و پودر سیر است.
ادویه کورما و تیکا و گراماسالا برای تهیه مرغ عالیست. این دو ادویه نوعی کاری ست و از مخلوط ۲۰ نوع ادویه با فرمول خاص تهیه می شود که به صورت آماده فروخته می شود.
ادویه گوشت
جوز هندی ولی بیش از ۴گرم اگه استفاده بشه باعث فلج عضلات و توهم میشه
ادویه سوپ
سوپ ها انواع مختلفی دارند که ادویه انها هم با هم فرق دارد. مثلا به سوپ جو کمی پودر آویشن میزنند.
ولی خب به طور کلی برای همه سوپ ها بهترست یک یا دو عدد برگ بو اضافه کنید تا تفاوت طعم ان را متوجه شوید.
ادویه های مخصوص کباب تابه ای
مخلوط فلفل سیاه ، کمی پودر لیمو عمانی ، کمی زردچوبه ، سماق
ادویه های مخصوص خورش قیمه
ادویه خاص خورش قیمه مخلوط پودر لیمو عمانی ، دارچین ، کمی پودر گل محمدی هست. برخی به جای گل محمدی از گلاب استفاده میکنند که سلیقه ای هست .
ادویه غذاهای ایتالیایی
مخلوط پونه ، ریحان ، رُزماری ، آویشن ، فلفل قرمز ، مرزنجوش که همه اینها باید خشک و پودر شده باشند. این ادویه برای درست کردن مایه ی پاستا، پیتزا، لازانیا و ماکارونی بسیار عالی ست.
ادویه عربی و ترکی
پودر زیره، تخم گشنیز و رازیانه ( از هر کدام ۱ قاشق غذاخوری)، دارچین و جوز هندی پودرشده ( از هر کدام ۱ قاشق مرباخوری)، هل ساییده شده و فلفل سیاه ( از هر کدام ۱ قاشق چایخوری)
ادویه هندی ( گرم مسالا)
پودر زیره (۱ قاشق غذاخوری)، زنجبیل، دارچین، جوزهندی ساییده شده، فلفل سیاه و هل ساییده شده ( از هر کدام ۱ قاشق مرباخوری)، میخک پودرشده (۱قاشق چایخوری) ، زیره سیاه، زیره سبز، تخم گشنیز، رازیانه، فلفل و زردچوبه (مقدار مساوی از هر کدام
ادویه مکزیکی
پودر فلفل دلمه ای قرمز(پابریکا) (۲قاشق غذا خوری)، زیره پودر شده (۱قاشق مرباخوری)، فلفل ساییده شده (۱قاشق مرباخوری) ، پودر سیر(۱قاشق چایخوری) و پودر میخک (۱/۲ قاشق چایخوری)
ادویه فرانسوی
جوزهندی ساییده شده، فلفل سیاه ساییده شده و دارچین ( از هر کدام ۱ قاشق غذاخوری) ، میخک پودرشده (۱قاشق چایخوری).
نکات مهم در استفاده از ادویه ها
√ بهتر است برای متصاعد شدن عطر ادویه جات هنگام پخت غذا، حتماً آنها را به مدت چند ثانیه در روغن تفت دهید. مثلاً وقتی مایه ی لوبیا پلو را میپزید، پیازها که تفت داده شدند، ادویه را اضافه کرده، چند ثانیه تفت بدهید و بعد بقیه مواد را اضافه کنید. این کار باعث میشود عطر ادویه دو برابر و کاملاً آزاد شود و رایحه و طعمی دلچسب تر را تجربه کنید.
√ حتماً برای آب پز کردن مواد غذایی، از ادویه های پودر نشده استفاده شود، این نکته مخصوصاً در مورد مواد غذایی مانند مرغ و گوشت بسیار مهم است چون بوی بد زخم آن ها کاملاً توسط ادویه جات پودر نشده و حتی در برخی موارد پودر شده از بین میرود و غذا عطر طعم بهتری به خود میگیرد.
√ برای غذاهای گوشتی از هل یا دارچین و زیره درسته استفاده کنید که عطر بهتری به غذا میدهند و طبع سرد گوشت با گرمی این ادویه جات به حالت بالانس دربیاید.
√ به خاطر داشته باشید که مقدار مصرفی جوز هندی بایدخیلی کم باشد، حدود ۳ ، ۲ گرم. زیرا مصرف زیاد از این ادویه در روز موجب سردرد میگردد و حتی مسمومیت غذای نیز میگردد.
امیدواریم از اطلاعاتی که تقدیم تان کردیم بهره کافی را برده باشید. اگر شما اطلاعات دیگری در این زمینه دارید لطفا در بخش نظرات پایین همین پست با ما به اشتراک بگذارید.
نظرات