استپر موتور ، علایم خرابی و آموزش کامل روش تمیز کردن آن

همانطور که می‌دانید، استپر موتور چند نقش مهم و اساسی در خودرو دارد.

1. روشن نگه داشتن خودرو در حالت دور آرام خودرو
2. ایجاد حالت ساسات در حالت سرد بودن موتور خودرو
3. تنظیم دور آرام موتور خودرو در زمانیکه کولر گرفته می‌شود.
4. تنظیم هوای مورد نیاز سیلندرها

5. نحوه عملکرد استپر موتور به زبان ساده:

   استپر موتور بوسیله ECU یا همان کامپیوتر خودرو کنترل می‌شود. زمانیکه دمای موتور خودرو به درجه حرارت مشخصی می‌رسد، کامپیوتر خودرو دریچه را در بسته‌ترین حالت ممکن قرار می‌دهد تا هوای اضافه وارد موتور خودرو نشود که وجود مشکل در این مساله شایع‌ترین علامت خرابی این قطعه است.

   این قطعه بر روی هوزینگ دریچه گاز نصب می‌شود و دریچه گاز علاوه بر مسیر هوای ورودی از طریق پولکی دریچه گاز، دارای یک مسیر هوا اضافی است که استپر موتور یا همان موتور پله‌ای، در آن مسیر قرار می‌گیرد و مقدار هوای مورد نیاز را با توجه به دستورات کامپیوتر خودرو کنترل می‌کند.

   نشانه‌ها و علائم خرابی استپر موتور

   خرابی استپر موتور را می‌توان از روی وجود مشکل در وظایفی که این قطعه بر عهده دارد، دنبال کرد اما علائم خرابی استپر موتور را به ۵ بخش عمده می‌توان تقسیم نمود:

   ۱. دور آرام موتور نامنظم و استارت بد در هوای سرد

   اولین علائم خرابی استپر موتور: همانطور که پیش از این اشاره شد، استپر موتور سه وظیفه اصلی دارد که اولین و مهمترین وظیفه آن نگه داشتن دور آرام موتور در زمان ساسات است. یه طور کلی این قطعه وظیفه مدیریت و تنظیم دور آرام موتور را برعهده دارد. در نتیجه اگر دور آرام موتور بهم بریزد، و یا زمانیکه موتور در حالت درجا کار می‌کند، سرعت دور آرام به طور غیرعادی بالا پایین شود و یا در استارت سرد، ماشین خاموش شود، اولین چیزی که به ذهن خواهد رسید خرابی استپر موتور است.

   ۲- فشار زیاد به موتور در هنگام کولر گرفتن

   دومین علائم خرابی استپر موتور:  مشکل بعدی که ممکن است از استپر موتور خودرو باشد، در زمان کولر گرفتن است. زمانیکه کولر خودرو روشن می‌شود، کمپرسور بار اضافه به موتور خودرو وارد می‌کند. در اینجا نیز استپر موتور وارد عمل شده و کمک می‌کند که گاز خود به خود کمی افزایش پیدا کند. در اینجا اگر استپر موتور خراب باشد، ماشین خاموش می‌شود و یا با مشکل نوسان دور موتور مواجه خواهیم شد.

   ۳- خاموش شدن خودرو در هنگام ترمز و کاهش دور موتور

   سومین علائم خرابی استپر موتور:  وظیفه دیگر این قطعه، مربوط یه زمانی است که در حرکت خودرو خلاص می‌شود و یا زمانیکه ترمز ناگهانی گرفته و دور موتور پایین می‌آید تا به آیدل برسد. در این صورت اگر استپر موتور خودرو خراب باشد، نمی‌تواند دور موتور را ثابت نگه دارد و ماشین خاموش می‌شود.

   ۴- خاموش‌شدن خودبه‌خودی موتور

   چهارمین علائم خرابی استپر موتور: یکی دیگر از علائم خرابی استپر موتور که جدی‌ترین نشانه آن به شمار می‌رود خاموش‌شدن موتور است. این زمانی است که خرابی استپر به آخرین مرحله رسیده است و خودرو در حالت در جا هوای کافی به دست نمی‌آورد. به همین دلیل وقتی موتور در جا کار می‌کند خاموش می‌شود. در برخی موارد حتی ممکن است در جا کار نکند و به‌محض روشن‌شدن متوقف شود.

   ۵- روشن‌شدن چراغ زرد چک موتور

   پنجمین علائم خرابی استپر موتور: یکی دیگر از نشانه‌های خرابی احتمالی استپر، روشن‌شدن چراغ چک موتور است. اگر ماژول کنترل موتور مشکلی را در استپر تشخیص دهد، چراغ چک موتور را روشن می‌کند تا به راننده اطلاع دهد که مشکلی به وجود آمده است. ازآنجاکه مشکلات زیادی در خودرو وجود دارند که باعث می‌شوند چراغ چک روشن شود، برای یافتن دلیل اصلی باید دیاگ زده شود و کد مربوطه بررسی شود. اگر دستگاه دیاگ کد P0505 را نشان دهد یعنی مشکل از استپر است.

   

   با توجه به موارد گفته شده، برای تشخیص خرابی استپر موتور اگر هر یک از این پنج علام خرابی استپر موتور اتفاق بیوفتد، می‌توان گفت که استپر موتور خودرو باید مورد بررسی قرار گیرد.

6. راه‌های بررسی خرابی استپر موتور خودرو با توجه به علائم خرابی استپر موتور گفته شده

   روش اول – تست با دستگاه دیاگ

   همانطور که گفته شد یکی از روش‌های بررسی خرابی استپر موتور استفاده از دستگاه دیاگ یا همان عیب یاب است. در صورت خرابی استپر، خطای استپر موتور در دستگاه ثبت خواهد شد.

   روش دوم – استفاده از مولتی متر

   روش دیگر استفاده از دستگاه مولتی متر است. برای انجام این کار ابتدا باید کلید دستگاه را بر روی اهم متر مقرار داده و سیم مشکی و قرمز را در بخش مربوط دستگاه مولتی متر قرار دهید. سپس دو سر سیم مولتی متر را در یک مرحله به پایه‌های اول و آخر و در مرحله بعدی به پایه‌های وسط استپر موتور وصل نمائید. به دنبال آن باید مقاومت قطعه را در هر مرحله یادداشت کنید، که باید در محدوده مشخصی باشد. در غیر این صورت میتواند نشانه خرابی قطعه باشد.

   

   روش سوم-بررسی ظاهری استپر موتور خودرو

   بخش اول

   چک کردن این قطعه را به طریق دیگر نیز می‌توان انجام داد. در برخی موارد می‌توان با بررسی ظاهری به مشکل پی برد.

   اول اینکه با بررسی ظاهری این قطعه، در صورت مشاهده وجود خوردگی و دفورمگی بر روی کلاهک استپر موتور می‌توان نتیجه گرفت که مشکل از این قطعه است و خوردگی و یا دفرمگی مشاهده شده بر روی قطعه می‌تواند باعث ورود هوای اضافه شود، که در نتیجه پارامترهای استپر موتور را بهم ریخته و خودرو به مشکل می‌خورد.

   بخش دوم

   مورد بعدی که می‌توان از روی آن به تشخیص این مساله پرداخت که آیا مشکل از سوی استپر موتور است یا خیر، این است که مواردی همچون پولکی دریچه گاز چک شود. مشکلی که به نظر می‌آید از استپر موتور خودرو است، می‌تواند مربوط به پولکی دریچه گاز باشد که در صورت داشتن خوردگی و یا باز ماندن، باعث ورود هوای اضافه شده و این مساله نیز پارامترهای استپر موتور رو بهم می‌ریزد و در نتیجه به نظر می‌آید که مشکل از استپر موتور است، در حالی که مشکل از جای دیگر است.

   بخش سوم

   یکی دیگر از مواردی که در صورت خرابی استپر موتور، قبل از تعویض استپر موتور باید چک شود، مربوط به اورینگ‌های دریچه گاز است. به همین دلیل قبل از تعویض استپر موتور حتما باید اورینگ‌های دریچه گاز از لحاظ سلامت چک شوند. اورینگ های سوزن انژکتور هم به شدت می‌توانند باعث بوجود آومدن این مشکل شوند، به این دلیل که می‌توانند باعث نشتی هوا و کشیده شدن هوا به داخل شوند.

   بخش چهارم

   مورد بعدی که می‌توان از روی آن به تشخیص این مساله پرداخت که آیا مشکل از سوی استپر موتور است یا خیر، این است که مواردی همچون پولکی دریچه گاز چک شود. مشکلی که به نظر می‌آید از استپر موتور خودرو است، می‌تواند مربوط به پولکی دریچه گاز باشد که در صورت داشتن خوردگی و یا باز ماندن، باعث ورود هوای اضافه شده و این مساله نیز پارامترهای استپر موتور رو بهم می‌ریزد و در نتیجه به نظر می‌آید که مشکل از استپر موتور است، در حالی که مشکل از جای دیگر است.

   بخش پنجم

   یکی دیگر از مواردی که در صورت خرابی استپر موتور، قبل از تعویض استپر موتور باید چک شود، مربوط به اورینگ‌های دریچه گاز است. به همین دلیل قبل از تعویض استپر موتور حتما باید اورینگ‌های دریچه گاز از لحاظ سلامت چک شوند. اورینگ های سوزن انژکتور هم به شدت می‌توانند باعث بوجود آومدن این مشکل شوند، به این دلیل که می‌توانند باعث نشتی هوا و کشیده شدن هوا به داخل شوند.

   بخش اول-نحوه تست سالم یا خراب بودن استپر موتور خودرو توسط خودمان

   جهت تست استپر موتور در نظر داشته باشید که، موتور خودرو باید گرم باشد. در حالی که موتور خودرو روشن است، پا را بر روی پدال ترمز گذاشته و آن را نگه دارید. در این حالت دنده را در دنده ۵ قرار داده، سپس پدال کلاچ را به ارامی رها کنید. در نظر داشته باشید که این رها کردن باید آرامتر از حالت عادی باشد. اگر در این حالت دور موتور خودرو بلافاصله پایین آمد، و موتور خودرو خاموش شد، نشان دهنده این است که استپر موتور خودرو خراب است. اما اگر استپر موتور دور از دست رفته را جبران کرد و صدای موتور تغییر کرد، نشان دهنده این است که استپر موتور سالم است و نیازی به تعویض ندارد.

   بخش دوم- نحوه تست سالم یا خراب بودن استپر موتور خودرو توسط خودمان

   در نظر داشته باشید که اگر در این وضعیت پدال کلاچ تا انتها فشار داده شود، برای لحظه‌ای دور موتور خودرو بالا خواهد بود و سریعا به حالت عادی بر می‌گردد. در خودروهایی نیز که از سیستم گیربکس اتوماتیک استفاده می‌کنند، دور موتور پس از قرار دادن شیفتر در حالت D و یا R پایین می‌آید و یا موتور خودرو خاموش خواهد شد.

مراحل ساده تمیز کردن استپر موتور

آموزش تمیز کردن استپر موتور

اما در خودروهای انژکتوری قدیمی تر از مکانیزم دریچه گاز مکانیکی یا سیمی استفاده شده است. این خودروها با پیچیدگی بیشتر مجهز به آپشن کروز کنترل هستند اما عملکرد مکانیزم دریچه گاز آن ها مستقیما به پدال متصل است و این اتصال الکترونیکی نیست بلکه مکانیکی و از نوع اهرم بندی و یا سیمی می باشد.

میزان باز و بسته بودن دریچه گاز خودرو با فشردن پدال و حرکت مجموعه ای از اهرم ها و یا کشیده شدن یک سیم مشخص می شود. از این رو سنسور یا حلزونی دریچه گاز یا همان TPS وظیفه اطلاع دادن از میزان باز شدن دریچه گاز و میزان سوخت و هوا مورد نیاز متناسب با پدال گاز را بر عهده دارد. دور در جا یا دور ایده آل پیشرانه با این سنسور هیچ ارتباطی ندارد. دریچه گاز سنسور یا استپر موتور در این نوع مکانیزم وظیفه تنظیم هوای ورودی به منظور روشن نگه داشتن پیشران هوا را بر عهده دارد.

روش تمیز کردن استپر موتور خودرو

استپر موتور یک موتور الکتریکی با عملکرد پله پله است که عملکردی فیدبک مانند دارد. برای روشن ماندن پیشرانه در دور ایده آل از سوی ECU، عملکرد خود را تنظیم می کند. چرخه صحیح این رفتار فیدبک گونه موجب عملکرد صحیح پیشرانه در حالت دور درجا می شود.

استپر موتور قطعه ای مکانیکی-الکترونیکی است که با آلودگی های موجود در دریچه گاز مانند هوای کثیف، دوده روغن و … ارتباط زیادی دارد و بعد از مدتی عملکرد آن مختل می شود و در هنگام دور درجا، یا ورود به دنده (در خودروهای اتوماتیک) یا ترمزگیری شدید و یا در فصل سرما نمی تواند با سرعت مناسب و مورد نیاز اعمال تغییرات را انجام دهد و در این مواقع منجر به نوسان های شدید در دور موتور در حالت دور درجا ، خاموشی پیشرانه یا گاز خوردن بیهوده می شود.

استپر موتور چیست و چگونه باید آن را تمیز کرد؟

آموزش تعمیرات خودرو

تعمیرکار خود باشید

اگر قطعه استپر دچار سوختگی و یا آسیب دیدگی شدید نباشد ، خودتان هم می توانید آن را تعمیر نمایید زیرا احتمالا این قطعه کثیف شده است و به همین دلیل عملکرد درستی ندارد و با تمیز نمودن آن می توانید خودرو خود را تعمیر کنید.

ابتدا برای انجام این کار دستکش کار بپوشید سپس بسط مثبت باتری را جدا نمایید تا برق خودرو قطع شود. سپس با فیش استپر موتورجدا کنید و با ابزار مخصوص پیچ های این قطعه را باز کنید تا از دریچه گاز جدا شود. هرگز به شفت مرکزی استپر موتور دست نزنید و آن را جابه جا نکنید و آن را نچرخانید. چرخاندن و ایجاد فشار به شفت موجب آسیب دیدگی دنده ها و از کار افتادن استپر موتور می شود زیرا شفت با یک گیربکس چرخ دنده حلزونی به موتور استپر متصل است.

پس از باز کردن استپر موتور که چرب شده و یا دوده گرفته ، اسپری انژکتور شور را بردارید و یک نازل باریک نصب نمایید و ان در مرکز شفت استپر موتور قرار دهید و با فشار اسپری کنید . انژکتور شور قدرت پاک کنندگی زیادی دارد و تمام آلودگی ها و چربی های داخل استپر موتور را پاک می کند و به این دلیل که استپر را به سمت زمین نگه داشته اید، آلودگی ها را بیرون می کشد.

تعمیرات در خودرو

اگر اسپری انژکتور شور با پوست دست و یا چشم برخورد کند بسیار خطرناک و دردناک است بنابراین بهتر است در این هنگام پوست بدن و یا چشم به سرعت با آب سرد شست و شو دهید. تنفس بخارات اسپری انژکتور شور برای ریه ها مضر است از این رو توصیه می شود از این اسپری در مکان های بازو با فاصله از بدن استفاده شود . اسپری انژکتور شور حلال بسیار قدرتمندی است و بسیار بسیار اشتعال پذیر و منفجر شونده است و باید به دور از جرقه و حرارت موتوراستفاده شود.

بستن استپر موتور بر محل قرارگیری خود

استپر را به آرامی بر جای خود قرار دهید و بدنه آن را آرام به دریچه گاز نزدیک کنید تا کامل در محل صحیح خود قرار بگیرد. این قطعه بسیار ساده در جای خود بسته می شود. سپس فیش استپر موتور و بست مثبت باتری را متصل کنید و تنها سوئیچ را برای ۱۰ ثانیه پیش از استارت زدن سوئیچ باز کنید و ببندید و این کار را دو تا سه بار تکرار کنید و پس از آن استارت بزنید.

اگر شفت استپر موتور را دستکاری نکرده باشید ، این قطعه عملکردی صحیح و روان پس از چند ثانیه خواهد داشت. اگر پس از شست و شو استپر موتور، هنوز عملکرد آن مناسب نشد ، می تواند این قطعه و یا قطعات دیگر آسیب دیده باشد.