باستان شناسان در جریان حفاری یک اردوگاه نظامی روم باستان در نُوای بلغارستان به کشفی نادر و غیرعادی دست یافتند: یخچالی که درونش استخوان حیوانات و گوشت قرار داشت.
روزیاتو:کاوش‌ها در نُوای (Novae) که در ابتدا یکی از معدود قلعه‌های لشکری بزرگ روم در امتداد مرز امپراتوری بود و در حال حاضر بخش مرکزی اش حفاری و بازسازی شده، به یافتن یک یخچال باستانی انجامید؛ محفظه‌ای برای ذخیره مواد غذایی که از صفحات سرامیکی ساخته شده است. به گفته باستان شناسان، هنوز بقایایی از استخوان‌های حیوانات، آثاری از گوشت پخته شده و تکه‌های غذا در آن وجود دارد. همچنین قطعات کوچکی از استخوان که محققان حدس می زنند به عنوان مهارکننده برای دفع حشرات عمل می کرد.
باستان شناس ارشد این پروژه گفت: «کشف چنین یخچال هایی بسیار کم اتفاق می افتد زیرا این ها به ندرت از بازسازی ساختمان ها جان سالم به در می برند.»
نُوای در قرن اول پس از میلاد در پایین رود دانوب برای سربازان رومی به عنوان پایگاه دائمی ساخته شد. این اردوگاه تا اواسط قرن پنجم میزبان نیروهای نظامی ایتالیایی بود. اما هنوز قدمت دقیق این یخچال و محتوای آن به‌طور دقیق مشخص نشده است.
کارشناسان معتقدند حفاری های صورت گرفته در نُوای، بقایای دیوارها، یک مجموعه سکه، لوله های سربی و سرامیکی و خانه ای با وزنه های ماهیگیری، دوک نخ ریسی و بافندگی را نیز فاش کرد.
نُوای در شهر سویتشرف در استان ولیکو ترنوو بلغارستان در ۲۵۰ کیلومتری شمال شرقی صوفیه، پایتخت این کشور واقع شده است.
نظرات