سوء استفاده عاطفی چیست؟سوء استفاده هر رفتاری است که به قصد ایجاد کنترل و انقیاد یک انسان دیگر انجام می گیرد و می تواند استفاده از ترس, توهین و تجاوز کلامی یا جسمی را شامل شود. سوء استفاده عاطفی نوعی سوء استفاده است که ماهیتاً عاطفی و هیجان است نه جسمی. سوء استفاده عاطفی هر چیزی را شامل می شود.

به گزارش اول فارس، سوء استفاده کلامی و انتقادگونه و فنون ظریفتری چون سرزنش, دستکاری و ترشرویی همه مثال هایی از سوء استفاده عاطفی هستند.سوء استفاده عاطفی مثل شستشوی مغزی است که در آن بطور منظم اعتماد به نفس, ارزش شخصی, اعتماد به دریافت های شخصی و خود پنداره افراد تخریب می شود. سوء استفاده عاطفی چه بوسیله زخم زبان و تحقیر مداوم انجام گیرد و چه بوسیله تشر زدن یا تحت عنوان “راهنمایی” , “آموزش” و “پند” , نتیجه همیشه یکسان است.

در واقع سوء استفاده شونده, هویت و ارزش شخصی خود را از دست می دهد. سوء استفاده عاطفی به هسته درونی شخص آسیب وارد می کند, زخمهایی ایجاد می کند که عمیق تر و مزمن تر از جراحت های بدنی است.

سوء استفاده عاطفی: سوء استفاده عاطفی معمولا به عنوان وسیله ای برای کنترل فرد دیگر صورت می گیرد. اگر نگران این هستید که ممکن است این مشکل را با شریک زندگی خود تجربه کنید،به دنبال این ده نشانه باشید که در بخش خانواده و زناشویی توضیح داده شده است.

انواع سوء استفاده عاطفی

سوء استفاده عاطفی اشکال مختلفی دارد. سه الگوی عام رفتار سوء استفاده گرایانه عبارتند از: پرخاشگری, انکار و ناچیز شماری.

پرخاشگری
• بد زبانی, متهم سازی, سرزنش, تهدید و دستور دادن, شکل های پرخاشگرانه سوء استفاده می باشند. رفتارهای پرخاشگرانه معمولاً مستقیم و آشکار هستند. مقام بلامنازعی که سوء استفاده کننده از طریق بی اعتبار ساختن سوء استفاده شونده به دست آورد تعادل و خود مختاری حاکم بر روابط سالم بزرگسالی را از بین می برد. این الگوی ارتباطی والد _ کودک (که شایعترین شکل سوء استفاده کلامی است) زمانی به آشکارترین وجه, خود را نشان می دهد که سوء استفاده کننده وضع و حالت پرخاشگرانه به خود می‌گیرد.

• سوء استفاده پرخاشگرانه گاه می تواند شکل غیر مستقیم به خود بگیرد و حتی با رفتار “یاری کردن” خلط شود. انتقاد, نصیحت, ارائه راه حل ها, موشکافی, استنطاق و پرسش از یک شخص دیگر می تواند تلاشهای صادقانه برای کمک تلقی شود ولی در برخی موارد این رفتارها تلاشی در جهت تحقیر و کنترل یا خوار سازی است نه کمک. سوء استفاده کننده وقتی می گوید “من این را بهتر از همه می دانم” در لحن او قضاوت پنهانی است که برای آن موقعیت نامناسب است و در روابط هم سطح, نابرابری ایجاد می کند.

انکار
• سوء استفاده کننده به منظور تحریف یا تکذیب دریافت های سوء استفاده شونده از جهان, ی اعتبار سازی را به کار می بندد. بی اعتبار سازی وقتی رخ می دهد که سوءاستفاده کننده از قبول واقعیت امتناع می ورزد و آن را نمی پذیرد. برای مثال اگر سوء استفاده شونده اظهار دارد که سوء استفاده کننده به او توهین کرده است سوء استفاده کننده مصرانه می گوید “من هرگز این کا را نکردم”, “من نمی دانم تو درباره چه صحبت می‌کنی” و غیره.

• مضایقه کردن یک شکل دیگر انکار کردن است و شامل امتناع از شنیدن, امتناع از رابطه برقرار کردن و قهر کردن می شود. این شیوه انکار, گاه “اصلاح از طریق سکوت” خوانده می شود.

• مقابله کردن زمانی اتفاق می افتد که سوء استفاده کننده شخص تحت سوء استفاده را بخشی از خود تلقی می کند و هر نظر یا احساسی را که بین آنها تفاوت ایجاد می کند, انکار می کند.

ناچیز شماری
• ناچیز شمردن شکل افراطی انکار است. در این شیوه سوء استفاده کننده حادثه ای را که اتفاق افتاده انکار نمی کند ولی تجربه یا واکنش عاطفی سوء استفاده شونده را در قبال آن حادثه زیر سؤال می برد. عباراتی چون “تو بیش از حد حساس هستی”, “تو خیلی اغراق می کنی” یا “تو از کاه کوه می سازی” همگی بیان‌کننده این نکته هستند که عواطف و دریافت های سوء استفاده شونده معیوبند و نباید به آنها اعتماد کرد.

• ناچیز شماری زمانی رخ می دهد که سوء استفاده کننده می گوید آنچه شما انجام داده اید یا گفته اید, نامربوط و بی اهمیت است. این فن شکل ظریف ناچیز شماری است.

انکار کردن و ناچیز شماری, آسیب زننده هستند. این دو روش علاوه بر پایین آوردن عزت نفس, ایجاد تعارض و نامعتبر ساختن واقعیت, احساسات و تجارب, در واقع می توانند دریافت ها و تجربه عاطفی شما را زیر سوال ببرند و بی اعتبار سازند.

درک روابط سوء استفاده گرانه
هیچ کس نمی خواهد در یک رابطه سوء استفاده گرانه قرار گیرد ولی افرادی که از سوی والدین یا اشخاص مهم دیگر مورد سوء استفاده کلامی قرار می گیرند اغلب خودشان در مقام یک بزرگسال در موقعیت های مشابه, سوء استفاده گرانه عمل می کنند. اگر والدین بر تجارب و هیجانات شما نام بگذارند و درباره رفتارهای شما داوری کنند شما یاد نمی گیرید معیارهای خاص خودتان را شکل دهید, دیدگاه خاص خودتان را بپرورانید و بر احساسات و دریافت های خود متکی باشید. در نتیجه وقتی یک سوء استفاده کننده عاطفی در برابر شما شکل و حالت یک کنترل کننده را می گیرد همان احساسات پیشین و حتی آرامش بخش به شما دست می دهد هر چند چنین احساساتی مخرب هستند.

افراد مورد سوء استفاده قرار گرفته اغلب گرفتار احساساتی چون ناتوانی, آزار, ترس و خشم هستند

نکته طنز آمیز این است که سوء استفاده کننده ها هم گرفتار همین احساسات هستند خود سوء استفاده کننده احتمالاً در یک محیط عاطفی سوء استفاده گرانه بار آمده و در چنین محیطی است که آنها سوء استفاده گری را به عنوان شیوه مقابله با احساسات ناتوانی, آزار, ترس و خشم خود انتخاب می کنند.

در نتیجه سوء استفاده کننده ها به سوی اشخاصی جذب می شوند که خودشان را ناتوان و درمانده می یابند, کسانی که یاد نگرفته اند برای احساسات, دریافت ها یا دیدگاه های خود ارزش قائل شوند, چنین واکنش هایی به سوء استفاده کننده ها اجازه می دهد تا احساس امنیت و کنترل بیشتری کنند و از مقابله با احساسات و دریافت های خود اجتناب کنند.

نخستین گام به سوی تغییر, شناسایی الگوی روابط شما مخصوصاً با اعضای خانواده و سایر اشخاص مهم است. فقدان صراحت و وضوح در نوع رابطه ای که شما با اشخاص مهم برقرار می کنید می تواند به شیوه های مختلف خود را نشان دهد. برای مثال, ممکن است در برخی موارد به عنوان یک ” سوء استفاده کننده” عمل کنند و در برخی موارد دیگر به عنوان یک ” سوء استفاده شونده”، شناختن خود و درک گذشته خود می تواند از ایجاد مجدد روابط سوء استفاده گرانه در زندگی شما پیشگیری کند.

۱۰ نشانه که همسرتان از شما سوءاستفاده می کند

۱.کنترل

سوء استفاده عاطفی، ممکن است به نظر برسد که شریک زندگی شما بیش از حد روی زندگی اجتماعی شما کنترل دارد. یا بدون این که خواسته های شما را بپذیرد، کارهای روزمره شما را به صورت نامحسوس کنترل می کند. در واقع شما آزادی انتخاب های خود را ندارید (چه به صورت آشکار و چه نامحسوس). حتی نظرات کوچکی که استقلال شما را تضعیف می کند وسیله ای برای کنترل او است.

۲.فریاد زدن

طبیعی است که شریک زندگی گهگاهی صدای خود را بلند کند، اما زمانی که اختلاف نظرها مرتبا به فریاد تبدیل می شود، اصلا قابل تحمل نیست. به خصوص اگر از فریادهای او احساس ترس می کنید بسیار نگران کننده است. فریاد زدن نه تنها یک مکالمه سازنده را تقریبا غیرممکن می کند، بلکه می تواند باعث عدم تعادل قدرت شود زیرا فقط صدای بلندترین فرد شنیده می شود.

 ۳.تحقیر

سوء استفاده عاطفی، وقتی یکی از طرفین نسبت به دیگری احساس تحقیر شدن می کند، ابراز احساسات برای هر یک از آنها آسان نیست. در روابط سالم، این انتظار وجود دارد که شریک زندگی شما به شما گوش دهد و احترام بگذارد (حتی اگر نتواند آنچه را که نیاز دارید به شما بدهد). اگر او به نیازهای شما با طعنه، تکبر، انزجار یا بی علاقگی پاسخ دهد، ممکن است تحقیر مانعی در رابطه شما ایجاد کند.

۴.دفاع بیش از حد

سوء استفاده عاطفی، وقتی مدام احساس می کنید که باید از خود دفاع کنید، فضای کمتری برای ارتباط مثبت وجود دارد. این مهم است که هر دو طرف بتوانند به طور آشکار و صادقانه با یکدیگر برای حل مسائل صحبت کنند.

۵.تهدیدها

سوء استفاده عاطفی،  اگر همسرتان به هر طریقی شما را تهدید می کند، ممکن است احساس کنید در خطر هستید. اظهارات اجباری «اگر، پس» می‌تواند شامل باج‌گیری، تهدید به آسیب جسمی یا خودکشی، یا دیگر اظهارات ترسناک باشد.

۶.سنگ اندازی

سنگ اندازی زمانی اتفاق می افتد که یکی از طرفین از صحبت کردن یا برقراری ارتباط امتناع می کند. اگر شریک زندگی شما مکالمات ناراحت کننده را متوقف کند، ممکن است احساس رها شدن کند. امتناع آنها از بحث در مورد مسائل ممکن است به عنوان طرد یا عدم توجه به احساسات شما باشد.

۷.سرزنش

سوء استفاده عاطفی، قربانیان اغلب به این باور می رسند که باعث سوء استفاده و ناراحتی خود می شوند و در نتیجه سزاوار آن هستند و شکستن این چرخه را بسیار سخت تر می کند. این می تواند با شرمساری که بسیاری از قربانیان برای ادامه بدرفتاری خود احساس می کنند، تشدید شود.

۸.سرزنش

با سرزنش های مداوم شریک زندگی تان، ممکن است به خاطرات، قضاوت و سلامت عقل خود شک کنید. اگر متوجه شدید که نگرانی‌های شما (و حتی خاطرات) اغلب به‌عنوان «کاذب»، «احمقانه» یا «دیوانه‌کننده» رد می‌شوند، سرزنش های او موفق بوده است.

۹.انزوا

سوء استفاده عاطفی، سوء استفاده عاطفی فراگیر است و بر تمام زمینه های زندگی تأثیر می گذارد. مهم‌تر از همه، بخشی است که بر روابط قربانیان با دوستان و خانواده وارد می‌کند. سوء استفاده کنندگان اغلب شرکای خود را متقاعد می کند که به هیچ افراد و ابسته به او اهمیتی نمی دهد. این بیگانگی می تواند باعث شود که قربانیان احساس کنند در یک جزیره هستند و از عزیزان خود دور شده اند.

۱۰.نوسانات خلقی

سوء استفاده عاطفی، اگر یک رابطه دائما توسط نوسانات خلقی قطع می شود، می تواند نشانه سوء استفاده باشد. بسیاری از افراد فراز و نشیب های طبیعی را تجربه می کنند، اما زمانی که به شریک زندگی خود آسیب می زند، مشکل ساز می شود. سوء استفاده‌کنندگان متزلزل اغلب پس از طغیان، قربانیان خود را با هدایا و محبت می‌بارانند، اما پس از مدت کوتاهی دوباره عصبانی می‌شوند.

کسانی که سواستفاده عاطفی میکنند یک سری نشانه ها را دارا هستند:
مسخره میکنند
به افکار و عقاید و رفتار دیگران بی احترامی میکنند
موقعیت شما را کم ارزش میکنند
عموما فکر میکنند مسیر انها درست و سنجیده ومسیر ما غلط است
احساسات دیگران را نقد و بی ارزش میکنند
ما در کنارشان احساس کم ارزش بودن داریم
همیشه به شما انگ حساس بودن و وسواس بودن میزنند
توانایی تحمل مسخره شدن را ندارند
عموما شما مقصر مشکلات هستید
با زبان بدن یا رفتارهای غیر مستقیم شما را تحقیر میکنند
عموما به شما برچسب بازنده یا ضعیف میزنند
از مرزها و حریم های دیگران رد میشوند
شما را سرزنش میکنند
برای بیان عقاید و افکار و ارزوهای خودتان معذب میشوید
کلمات – جملات-ادبیات شما را اصلاح میکنند

ویژگی های افراد سواستفاده گر:

اعتماد به نفس پایین

حسادت خیلی زیاد (حسادت را قسمتی از عشق میدانند)

انتظارات غیر واقع بینانه دارند.

هر حرکتی از سوی شما را حمله و تهدید علیه خود میدانند.

تمام تلاش خود را میکنند که با شما درگیر رابطه عاطفی نشوند.

رفتارهای خود را در پوششی از ظاهر فریبنده مخفی میکنند.

همه ما طیفی از سو استفاده گری را داریم

گامهای مقابله با افراد سو استفاده گر :
۱-شناخت یعنی باید آن رفتار بخصوص را که نشانه های سو استفاده گری دارد را تشخیص بدهیم

۲-ما باید حقوق خود را بشناسیم ( کار بسیار سختی است)

۳- بپذیریم که فرد سو استفاده گر تغییر نمیکند

۴-به دنبال تلافی کردن نباشیم این یعنی درگیر بازی او نباشیم

۵- عواقب رابطه طولانی مدت با این فرد را بررسی کنیم و تحلیل کنیم

۶- رفتارهای طرف مقابل را به نشان دهیم یعنی نحوه سو استفاده را برایش بیان کنیم

۷- احساسات خود را به طرف مقابل منتقل کنید

۸-نتیجه نهایی این چرخه را به او نشان دهید

در بسیاری از مواقع دلیل حال بد ما ندانستن دلیل وقایع و اتفاقات است و به همین دلیل حال بدی پیدا میکنیم .

نشانه ها و دلایل طلاق عاطفی در زندگی مشترک را بدانید