برای تولید محصولات دامی ارگانیک باید ژن و محیط ارگانیک وجود داشته باشد و خوراک ارگانیک به دام داده شود. مگر با این شرایط آب و هوا (آلودگی هوا، محیط زیست و آب) حاکم بر ایران می‌توانیم محصول ارگانیک کشاورزی داشته باشیم تا خوراک ارگانیک شود.
این روز‌ها بازار فروش محصولات ارگانیک داغ است و فروشندگان با چند برابر قیمت محصولاتی تحت عنوان ارگانیک به مشتری خود تحویل می‌دهند، مردم در دل شهر‌ها به محصولات ارگانیک روستا‌ها پناه می‌برند تا بلکه بتوانند آسیب‌های شهر نشینی را از وجود خود پاک کنند، اما حالا به یکباره مسئولان می‌گویند هیچ چیزی تحت عنوان محصولات ارگانیک جنبه واقعی ندارد و صرفا تبلیغات اغواگرانه‌ای است که در شکل‌های مختلف وجود دارد!
هیچ محصول «ارگانیک» در ایران وجود ندارد
روز گذشته رئیس بیمارستان دامپزشکی تهران گفته بود: «با شرایط آلودگی هوا و محیط زیستی که بر ایران حاکم است، هر موادغذایی که به نام ارگانیک عرضه می‌شود، دروغ است و هیچ‌محصول ارگانیکی در ایران وجود ندارد.»
روز گذشته رئیس بیمارستان دامپزشکی تهران گفته بود: «با شرایط آلودگی هوا و محیط زیستی که بر ایران حاکم است، هر موادغذایی که به نام ارگانیک عرضه می‌شود، دروغ است و هیچ‌محصول ارگانیکی در ایران وجود ندارد.»
پیام محبی افزود: «برخی فکر می‌کند محصولاتی که حاصل پرورش روستایی است ارگانیک است در حالی که آلودگی محیط زیست بر محصولات روستایی نیز تاثیر می‌گذارد. بسیاری از آلودگی‌ها در بدن موجودات ماندگار می‌شود، به عنوان مثال آلودگی جیوه در بدن ماهی کاملا تهدید کننده است و می‌تواند خطر ناقص الخلقه زایی را در انسان به وجود آورد.
ممکن است چند برابر جیوه موجود در آب، در بدن ماهی به وجود بیاید. در حال حاضر نروژ در مورد جیوه بسیار پایین ماهی؛ سالمون نروژی را مطرح کرده که در آب‌های منجمد شمالی صید می‌شود.»
او با اشاره به تاثیر آلودگی هوا بر گوشت دام و طیور، افزود: «آلودگی هوا در باروری، تولید، میزان شیر و… دام و طیور تاثیر می‌گذارد و هر چیزی که از طریق خوراک یا هوا وارد بدن حیوانات می‌شود، در فرآورده‌های گوشتی می‌ماند. به دلیل آن که گوشت انسان‌ها خورده نمی‌شود، فلزات سنگین در بدنشان مورد بررسی قرار نمی‌گیرد، اما در بدن دام و طیور این فلزات بررسی می‌شود. وقتی آلودگی از طریق تنفس یا خوراک به بدن دام و طیور وارد می‌شود، انسان‌ها آن آلودگی را می‌خورند.»
محبی با تاکید بر تغذیه نامناسب دام و طیور گفت: «مسلما استفاده از فرآورده‌های تراریخته در خوراک دام و طیور، بر بدن انسان نیز تاثیر خواهد گذاشت، اما واقعا نمی‌توانیم بگوییم چه مکانیزمی دارد. تمام آلودگی‌ها به ویژه آلودگی‌های سنگین مانند روی، سرب، جیوه می‌تواند به سرطان منجر شود.
با وجود آلودگی که در هوا وجود دارد دیگر نیازی نیست به چیز دیگری فکر کنیم. آلودگی هوا اینقدر در شهر‌های بزرگ و کوچک وجود دارد که کسی به فرآورده‌های دام و طیور فکر نمی‌کند. آلرژی هوای تهران در سگ و گربه‌های تهران قابل مشاهده است.»
محبی با تاکید بر این که در حال حاضر شرایط تولید فرآورده دامی را نداریم، افزود: «برای تولید محصولات دامی ارگانیک باید ژن و محیط ارگانیک وجود داشته باشد و خوراک ارگانیک به دام داده شود. مگر با این شرایط آب و هوا (آلودگی هوا، محیط زیست و آب) حاکم بر ایران می‌توانیم محصول ارگانیک کشاورزی داشته باشیم تا خوراک ارگانیک شود. اتفاقا محصول روستایی که به نام محصول ارگانیک عرضه می‌شود بسیار خطرناک است چرا که معلوم نیست بهداشت، خوراک، کنترل دارویی آن درست بوده یا خیر!
این دقیقا کلاهبرداری است که در ایران انجام می‌شود. مثلا شیری که هیچ کارخانه‌ای قبول نمی‌کند، به عنوان شیر سنتی به فروش می‌رسد و بالای آن نوشته شده «ارگانیک» و نمی‌دانم چرا وزارت بهداشت به این مورد رسیدگی نمی‌کند. چون کسی اجازه ندارد در ایران از کلمه «ارگانیک» استفاده کند.»
خلاء قانونی داریم
برای بررسی این موضوع و اقدامات وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو در مقابله با تبلیغات اغواگرانه محصولات ارگانیک با کیانوش جهانپور، مدیر روابط عمومی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که پیش از این سخنگوی سازمان غذا و دارو بود تماس گرفتیم.
برای بررسی این موضوع و اقدامات وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو در مقابله با تبلیغات اغواگرانه محصولات ارگانیک با کیانوش جهانپور، مدیر روابط عمومی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که پیش از این سخنگوی سازمان غذا و دارو بود تماس گرفتیم.
او با تاکید بر عدم وجود محصولات ارگانیک در کشور گفت: «ما نه تنها محصولات ارگانیک به احتمال زیاد نداریم بلکه در کشور ما اصلا نظامنامه‌ای برای رصد، پایش و ارائه گواهینامه ارگانیک به محصولات و فرآورده‌های غذایی یا فرآورده‌های سلامت وجود ندارد. وقتی چنین نظامنامه‌ای وجود نداشته باشد اطلاق واژه ارگانیک صرفا موضوع سلیقه‌ای و شخصی است و بیشتر برای بازاریابی استفاده می‌شود.
بنابر این ارتباطی با اینکه در برخی از کشور‌ها ممکن است نظام ممیزی برای صدور گواهینامه ارگانیک برای محصولات مختلف وجود داشته باشد، ندارد. ما این ممیزی را نداریم و قاعدتا اگر کسی هم مدعی باشد که محصولات را به صورت ارگانیک تهیه کرده قابل راستی آزمایی نیست و بسیاری از آن‌ها هم از جنس تبلیغات، برندینگ، مارکتینگ و بازاریابی هستند.
مشکلات آلودگی هوا، آلودگی برخی منابع آبی، استفاده از سموم دفع آفات نباتی، استفاده از دارو‌ها در تولید فرآورده‌های گوشتی و امثال آن، نشان می‌دهد که بسیاری از این ادعا‌ها صحت ندارند، اما با توجه به اینکه ما نظام ممیزی نداریم این موضوع قابل راستی آزمایی نیست و تاکید می‌کنم در کشور ما اطلاق واژه ارگانیک صرفا برای بازاریابی است.»
او در رابطه با اینکه آیا در این خصوص خلاء قانونی داریم؟ توضیح داد: «وقتی از خلاء قانونی حرف می‌زنیم به موضوع‌هایی میرسیم که ضروری هستند. اینکه ما واقعا نیاز به چنین نظام ممیزی داریم، یک موضوع است و این که اگر مشخص شود این نیاز فراتر از نظارت بر ایمنی و سلامت فرآورده‌های غذایی است، موضوع دیگری است.
ما نیازمند نظام ممیزی فراتر از ایمنی و سلامت هستیم تا محصولات ارگانیک را مشخص کنیم، باید دید این موضوع ضرورتی دارد یا نه و یا اینکه اساسا آیا محصولات ارگانیک برتری نسبت به سایر محصولات مجاز و سالم دارند یا خیر؟
البته از جمله موارد مربوط به حقوق شهروندی هست که مصرف کننده حق این را داشته باشد که بداند فرآورده‌ای که مصرف می‌کند چه مراحل تولیدی را طی کرده است، اما به هر حال اگر قرار باشد این اتفاق در کشور بیفتد و اهمیت و ضرورت آن در جهت حداقل حقوق مصرف کننده مورد نظر قرار بگیرد، می‌توانیم بگوئیم یک خلاء قانونی یا حداقل نظارتی در این حوزه داریم.»
او در رابطه با این موضوع که بابت محصولات به اصطلاح ارگانیک مبالغ گزافی گرفته می‌شود آیا این موضوع کلاهبرداری محسوب نمی‌شود؟ و آیا وزارت بهداشت می‌تواند برای آن اقدامی انجام دهد؟ گفت: «البته اینکه بگوییم اصلا محصول ارگانیک نداریم، محل بحث است، اما این موضوع درستی است که قسمت اعظم این فرآورده‌ها قاعدتا نمی‌تواند ارگانیک به معنایی که در دنیا توصیف می‌شود باشند، اینکه در این خصوص خلاء قانونی داریم قاعدتا برخورد با متخلفان را هم در این خصوص کم می‌کند.
اینکه یک واژه‌ای تعریف قانونی و مقرراتی ندارد و استفاده یا عدم استفاده از آن نیز دارای ضوابط خاصی نیست، برخورد با آن دشواری‌های خاص خودش را دارد. اگر چه با استفاده از ظرفیت برخی قوانین موجود، شاید بتوان ذیل عنوان تبلیغات اغواگرانه و کاذب با برخی از این موارد برخورد قانونی هم داشت، اما قانون اختصاصی در این حوزه نداریم. البته این نوع تبلیغات کاذب خودش تخلف محسوب می‌شود.»
ویتامین‌ها در مواد ارگانیک بیشتر هستند
مهسا نظیفی کارشناس تغذیه در رابطه با محصولات ارگانیک به آفتاب یزد گفت: «مواد ارگانیک موادی هستند که برای کشت نیاز به کود شیمیایی، آفت کش‌ها و هیچ ماده خارجی دست ساز دیگری نداشته باشند و به صورت طبیعی پرورش پیدا کنند. امروزه مردم بیشتر به مواد غیر ارگانیک رو آورده‌اند و مواد ارگانیک به دلیل گرانی به نوعی مواد غذایی لاکچری تبدیل شده است.
مهسا نظیفی کارشناس تغذیه در رابطه با محصولات ارگانیک به آفتاب یزد گفت: «مواد ارگانیک موادی هستند که برای کشت نیاز به کود شیمیایی، آفت کش‌ها و هیچ ماده خارجی دست ساز دیگری نداشته باشند و به صورت طبیعی پرورش پیدا کنند. امروزه مردم بیشتر به مواد غیر ارگانیک رو آورده‌اند و مواد ارگانیک به دلیل گرانی به نوعی مواد غذایی لاکچری تبدیل شده است.
مواد ارگانیک معمولا ظاهری طبیعی دارند، اما مزه کاملا واقعی دارند؛ متاسفانه به دلایل مختلف در کشور ما محصولات ارگانیک تولید نمی‌شود، اگر ما بخواهیم در کشورمان محصولات ارگانیک تولید کنیم مجبوریم چند برابر قیمت واقعی محصول هزینه کنیم و این اصلا به صرفه اقتصادی برای ما نیست. این در حالی است که در جهان چنین موضوعی مرسوم نیست و کلا مواد غذایی ارگانیک کمتر از مواد غذایی غیر ارگانیک قیمت دارند.»
او در ادامه تاکید کرد: «مواد غذایی ارگانیک دارای ویژگی‌هایی هستند که در مواد غیر ارگانیک نمی‌توانیم آن‌ها را پیدا کنیم، در محصولات ارگانیک یک سری ویتامین‌ها وجود دارد که در محصولات غیر ارگانیک به دلیل فرآوری‌هایی که صورت می‌گیرد از بین می‌رود؛ ویتامین B، C. اهن و منیزیم از این دست ویتامین‌ها هستند.
از طرف دیگر آنتی اکسیدان‌ها و فلونویید‌ها در مواد ارگانیک بیشتر وجود دارند. از جمله دلایلی که باعث می‌شود ما در کشور نتوانیم محصولات ارگانیک تولید کنیم آب و خاکمان است که مملو از آلودگی‌های شیمیایی هستند. ما نمی‌توانیم زمینی را پیدا کنیم که عاری از هر گونه آلودگی باشد و در آن به کشت بپردازیم.»
منبع: آفتاب یزد
