آیا پرستاری جز مشاغل سخت و زیان آور است؟ | بررسی جامع

وقتی نام پرستاری را می‌شنویم، مجموعه‌ای از وظایف پرچالش در ذهن شکل می‌گیرد؛ شیفت‌های شبانه طولانی، قرار گرفتن در معرض بیماری‌ها، فشار روانی، و مسئولیت‌های سنگین. به همین دلیل بسیاری از افراد این سؤال را مطرح می‌کنند که آیا پرستاری جز مشاغل سخت و زیان آور است و آیا پرستاران در ایران از مزایای قانونی چنین طبقه‌بندی‌ای بهره‌مند می‌شوند یا نه. اگر شما هم در انتخاب مسیر حرفه‌ای خود هستید، یا به دنبال درک دقیق‌تری از شرایط شغلی پرستاران می‌گردید، این مطلب راهنمایی جامع در اختیارتان قرار می‌دهد. دعوت می‌کنم تا انتهای این بررسی همراه باشید تا با جزئیات کامل شرایط سختی کار در پرستاری آشنا شوید.

منبع: https://romaksalamat.com/nurse-at-home/

پرستاری چه جایگاهی در تعریف کار سخت و زیان آور دارد؟

وقتی درباره سختی کار صحبت می‌کنیم، منظور مشاغلی است که ماهیتشان سلامت جسمی یا روانی فرد را در طول زمان تهدید می‌کند. در چنین مشاغلی، عوامل محیطی یا ماهوی باعث فرسودگی، آسیب یا آلودگی می‌شوند. در این میان، پرستاری یکی از مشاغلی است که اغلب در فهرست مشاغل سخت و زیان آور قرار می‌گیرد؛ البته با شرایط و معیارهای مشخص.

پرستاران در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی با طیفی از عوامل زیان‌آور مواجه‌اند؛ از تماس نزدیک با بیماری‌ها تا شیفت‌های چرخشی. بسیاری از کارشناسان حوزه سلامت، پرستاری را در گروه مشاغلی می‌دانند که به‌سادگی نمی‌توان فشارهای آن را با کارهای اداری یا صنعتی معمول مقایسه کرد. برای همین پرسش اصلی یعنی آیا پرستاری جز مشاغل سخت است اهمیت زیادی پیدا می‌کند و باید آن را از چند زاویه بررسی کرد.

معیارهای تعیین سختی کار پرستاران

قبل از بررسی هر بخش لازم است بدانیم سختی کار در پرستاری به یک عامل محدود نمی‌شود و مجموعه‌ای از شرایط، این عنوان را توجیه می‌کند.

قرار گرفتن در معرض عوامل زیستی و عفونی

پرستاران در محیط‌هایی حضور دارند که انواع بیماری‌های واگیردار در آن‌ها گردش دارد. تماس مستقیم با بیماران، نمونه‌های آزمایشگاهی، و ابزارهای پزشکی باعث افزایش ریسک ابتلا می‌شود. این تماس مداوم، پایه اصلی دسته‌بندی پرستاری در گروه مشاغل زیان آور محسوب می‌شود.

فشار جسمی مداوم در طول شیفت‌ها

بسیاری از پرستاران روزانه ده‌ها بار بیمار را جابه‌جا می‌کنند، از تخت بالا و پایین می‌روند و در شرایط اضطراری می‌دوند. این الگوی حرکتی مداوم در بلندمدت روی ستون فقرات و مفاصل فشار وارد می‌کند و احتمال آسیب‌های عضلانی و اسکلتی را بالا می‌برد.

استرس و فشار روانی

محیط‌های درمانی پر از موقعیت‌های بحرانی است؛ مرگ‌ومیر، درد، فرایندهای اورژانسی و مسئولیت‌های حساس. حجم بالای استرس، بخش مهمی از ماهیت سختی کار پرستاری است و نمی‌توان آن را نادیده گرفت.

ریتم خواب مختل به‌خاطر شیفت‌های شبانه

شیفت‌های چرخشی و شب‌کاری، ریتم خواب طبیعی بدن را برهم می‌زنند. این اختلال، در طولانی‌مدت اثرات منفی بر سلامت قلب، تمرکز و سیستم ایمنی دارد. به همین دلیل بسیاری از پرونده‌های سختی کار پرستاران بر پایه همین شیفت‌ها بررسی می‌شود.

کمبود نیرو و حجم کار زیاد

در بسیاری از بیمارستان‌ها، نسبت پرستار به بیمار کمتر از حد استاندارد است. افزایش حجم کار باعث خستگی و فرسودگی بیشتر می‌شود و در تعیین سختی شغل نقش دارد. با کنار هم قرار دادن این معیارها می‌توان دید چرا بحث آیا پرستاری جز مشاغل سخت و زیان آور است همیشه داغ و قابل بررسی بوده است.

وضعیت قانونی سختی کار پرستاران در ایران

بر اساس مقررات، بعضی از واحدهای درمانی و مشاغل پرستاری تحت شرایط مشخص در فهرست مشاغل سخت و زیان آور قرار می‌گیرند. اما نکته مهم این است که این طبقه‌بندی برای تمام پرستاران یکسان نیست و بسته به محل کار، نوع خدمت، شرایط محیطی و ارزیابی کارشناسان انجام می‌شود. پیش از خواندن فهرست، توجه کنید که این موارد با بررسی‌های کارشناسی تعیین می‌شوند و همه مراکز درمانی لزوماً شامل همه موارد نیستند.

• پرستاری در بخش‌های اورژانس با حجم کار بالا

• پرستاری در بخش مراقبت‌های ویژه

• شیفت‌های مداوم شب و چرخشی

• کار در محیط‌های ایزوله یا در معرض آلودگی بالا

• مشارکت در روندهای پرخطر مانند CPR یا احیای قلبی

• مراقبت از بیماران عفونی و مزمن

پس از بررسی این موارد، نتایج نهایی در سازمان تأمین اجتماعی و کمیته‌های مربوطه ثبت می‌شود. برای همین، در پاسخ به پرسش آیا پرستاری جز مشاغل سخت و زیان آور است باید گفت بله، اغلب فعالیت‌های پرستاری با این عنوان شناخته می‌شوند اما وابسته به موقعیت فرد است.

تأثیر سختی کار بر کیفیت زندگی پرستاران

بسیاری از افراد تنها جنبه شغلی سختی کار را بررسی می‌کنند درحالی‌که تأثیرات آن در زندگی روزمره پرستاران بسیار گسترده‌تر است. خواندن این بخش کمک می‌کند درک واضح‌تری از سؤال اصلی یعنی آیا پرستاری جز مشاغل سخت و زیان آور است داشته باشید.

• تأثیر بر سلامت فیزیکی: پرستاران بیشتر از بسیاری از مشاغل دچار کمردرد، زانو درد و مشکلات اسکلتی می‌شوند. بخش زیادی از این مشکلات ناشی از فعالیت‌های فیزیکی پرتنش است.

• تأثیر بر سلامت روان: شیفت‌های طولانی، مسئولیت‌های حساس و مواجهه با موقعیت‌های بحرانی باعث فشار روانی می‌شود. این موضوع گاهی به فرسودگی شغلی تبدیل می‌شود که نیازمند مدیریت حرفه‌ای است.

• تأثیر بر روابط خانوادگی: کار در شب، تعطیلات و آخر هفته‌ها باعث می‌شود برنامه زمانی پرستاران با سایر اعضای خانواده هماهنگ نباشد. این مورد یکی از چالش‌های مهم حرفه پرستاری است.

چطور می‌توان سختی شغل پرستاری را کاهش داد؟

برای کم کردن فشارهای شغلی پرستاران باید به مجموعه‌ای از عوامل توجه کرد، چون سختی پرستاری فقط نتیجه ساعات طولانی کار نیست، بلکه حاصل ترکیبی از شرایط محیطی، مسئولیت‌های حساس، فرسودگی ذهنی و حجم بالای تصمیم‌گیری‌های فوری است. بسیاری از راهکارهایی که در ادامه مطرح می‌شود هم برای پرستاران و هم برای مدیران مراکز درمانی کاربرد دارد و بخشی از سلامت و پایداری محیط کار را تضمین می‌کند.

اولین گام، آموزش مداوم و ارتقای مهارت‌هاست. هرچه پرستار در حوزه‌هایی مثل مدیریت بحران، ارگونومی، کنترل علائم حیاتی، کاهش خطاهای پزشکی و ارتباط موثر دانش بیشتری داشته باشد، فشار ذهنی در زمان کار کمتر می‌شود. آموزش درست، اعتمادبه‌نفس پرستار را بالا می‌برد و باعث می‌شود موقعیت‌های پیچیده با آرامش بیشتری مدیریت شود؛ چون فرد دقیقا می‌داند باید چه واکنشی داشته باشد.

نقش محیط کار نیز بسیار مهم است. فراهم کردن تجهیزات استاندارد، وسایل کمکی برای جابه‌جایی بیمار، نور مناسب، تهویه مطبوع و برنامه‌ریزی دقیق شیفت‌ها، تاثیر مستقیم بر کاهش فرسودگی جسمی و روحی دارد. محیط درمانی هرچقدر منظم‌تر باشد، پرستار انرژی کمتری صرف جبران کمبودهای سیستم می‌کند و بیشتر می‌تواند روی مراقبت متمرکز شود.

در کنار این موارد، حمایت روانی یکی از ستون‌های اساسی کاهش فشار شغلی است. وجود سیستم مشاوره، جلسات دوره‌ای گفت‌وگو، فضای امن برای بیان مشکلات و برنامه‌هایی برای مدیریت استرس، از مهم‌ترین روش‌های پیشگیری از فرسودگی شغلی به‌شمار می‌آید. پرستاری شغلی است که با آسیب‌پذیرترین افراد جامعه سروکار دارد؛ بنابراین پرستار باید احساس کند تنها نیست و در صورت نیاز می‌تواند از حمایت روانی برخوردار شود.

جمع‌بندی

در پایان این بررسی می‌توان با اطمینان گفت پرستاری در بسیاری از بخش‌ها جز مشاغل سخت و زیان آور قرار می‌گیرد. قرار گرفتن مداوم در معرض عوامل عفونی، فشار جسمی ناشی از جابه‌جایی بیمار، شیفت‌های طولانی، تصمیم‌گیری‌های سریع در شرایط بحرانی و استرس روانی ناشی از مسئولیت سنگین مراقبت از جان انسان‌ها، باعث می‌شود این حرفه در دسته سخت‌ترین مشاغل جهان قرار بگیرد. اگر پرستار هستید یا قصد ورود به این مسیر را دارید، آگاهی از این ویژگی‌ها نه‌تنها انتخاب شما را آگاهانه‌تر می‌کند، بلکه کمک می‌کند مسیر حرفه‌ای خود را با واقع‌بینی بیشتری بسازید.

در چنین شرایطی، وجود مجموعه‌هایی که به رفاه، رشد و توانمندسازی پرستاران توجه کنند اهمیت بسیار زیادی دارد. شرکت خدمات پرستاری روماک سلامت یکی از همین مجموعه‌هاست؛ جایی که پرستاری فقط یک شغل نیست و به چشم یک مسیر ارزشمند برای رشد، عزت حرفه‌ای و اثرگذاری دیده می‌شود. روماک سلامت با برنامه‌های آموزشی تخصصی، کوچینگ، مسیرهای افزایش درآمد، کارگاه‌های مهارتی و شبکه‌سازی حرفه‌ای تلاش می‌کند پرستاران بتوانند جایگاه واقعی خود را پیدا کنند و با اطمینان بیشتری در مسیر کاری حرکت کنند.